Konstruksiyalar samaradorligining asosiy ko'rsatkichlarini oshirish bo'yicha yuqoridagi ishlar -qurilish sohasini rivojlantirishning muhim yo'nalishlaridan biridir

1.1. Kapital qurilishda po'lat temir-beton pollar va pollarni qo'llash muammolari va shartlari
So'nggi paytlarda fuqarolik binolarida temir-beton konstruktsiyalar (balkalar, plitalar, ustunlar) tobora ko'proq foydalanilmoqda. Qurilish konstruksiyalarida oldindan kuchlanish, ayniqsa temirbeton va metall konstruksiyalarda o'zining munosib qo'llanilishini topdi, ammo po’lat-temirbeton konstruktsiyalarda garchi uning bir martalik ishlatilishi texnik manbalar jihatdan ma'lum bo’lsaham u hali ham temirbeton va metall konstruktsiyalardagi kabi tarqalmagan.Metall konstruktsiyalarda oldindan zo'riqishni qo'llash metall sarfini va deformatsiyani (burilishlarni) kamaytirishga imkon beradi va temir-beton konstruktsiyalarda qattiqlikning oshishi bilan birga yorilishga chidamliligini oshiradi , material sarfini kamaytiradi, eng muhimi yuqori mustahkam armaturalardan foydalanish samaradorligini oshiradi.
Ekspluatatsiya yuklar uchun oldindan kuchlanishli konstruksiyalarni hisoblash tashqi ta'sirlardan kuchlanish-deformatsiya holatini aniqlashni talab qiladi.
Haqiqiy zo'riqish-deformatsiya holatini aniqlashda vaqt o'tishi bilan betonning xususiyatlarining o'zgarishini (sirpanishi va uzoq muddatli kirishishi) hisobga olish kerak.
Ekspluatatsion ehtiyojlar uchun ishonchli tejamkor konstruksiyalarni yaratish uchun murakkab konstruktsiyalarni, ayniqsa oldindan zo'riqishlarni loyihalashda materiallarning kuchlanish-deformatsiya holatini to'g'ri hisobga olish kerak . Shuning uchun, ekspluatatsion yuklar ta'sirida oldindan zo'riqtirilgan po'lat-temirbeton orayopmaning kuchlanish-deformatsiya holatini baholash muhim masaladir. Maqolada ko'ndalang yo'nalishdagi po'latbetonli oldindan zo'riqtirilgan balkalar va oldindan zo'riqtirilgan plitadan iborat po'lat-temirbeton orayopmani hisoblash modellari metodologiyasi keltirilgan, tavsiflangan bo'limning po'lat-temirbeton orayopmani hisoblash uchun analitik ifodalar berilgan [2] .
Ko’pincha oldindan zo'riqtirilgan temir-beton balkalarni shakllantirishda tayanchlarda yoki betonda armatura tarangligi qo'llaniladi.Po’lat-temirbeton konstruktsiyalarda, profil kesimining asosiy komponenti sifatida bikr po'lat armatura (dvutavr) mavjudligi sababli , profildagi armaturani taranglashtirish mumkin, ya'ni avval oldindan zo‘riqtirilgan po‘lat to‘sin hosil qilinadi, so‘ngra yon bo‘shliqlari betonlanadi, beton ma’lum mustahkamlikka ega bo‘lgandan so‘ng, taranglashtirilgan armatura bo‘shatilganda beton siqiladi [].
Tadqiqotchilarning ishlari asosan po’lat-temirbeton oryopmalarni po'lat profnastil yoki yig'ma temir-beton plitalar bilan o'rganishga bag'ishlangan [...]. Xorijiy nashrlarda kompozit temir-beton kesimlarning kuchlanish holati va statik kuchlarini aniqlash bo'yicha tadqiqotlar aks ettirilgan [...]. KGASU tadqiqotlari, asosan, qatlamlarning muvofiqligini hisobga olgan holda materiallar ishining analitik diagrammalariga asoslangan po’lat-temirbeton balkalar va plitalarning mustahkamligiga bag'ishlangan [….]. So'nggi yillarda po'lat-temir-beton oldindan zo'riqtirilgan egiluvchi elementlarining xatti-harakatlarini aks ettiruvchi tadqiqotlar paydo bo'ldi [.... ].