Konstruksiyalarni chegaraviy holatning ikkinchi guruhi bo’yicha hisoblash

Deformatsiyaga tekshirish.
Yorik hosil bo’lish i va ochilishi konstruksiyalarni normal xolatda ishlashiga xavf tugdiradi: Bunday sharoitda armatura zanglaydi, elementning tashqi ko’rinishii uzgaradi, natijada ular gazni bosim ostida utkazib yuboradigan bo’lib koladi.
Konstruksiyadan foydalanishning maqsadi va shartiga qarab, yorikbardoshliligi bo’yicha turli talablar kuyiladi, shuning uchun ularni yoriklar hosil bo’lish i, yopilishi va ochilishi bo’yicha hisob lash lozim.
K onstruksiyalarni normal kesimlar bo’yicha yoriqqa bardoshlika hisob lashda quydagi shart bajarilishi kerak

y a’ni me’yoriy kuch ta’siridan hosil bo’ladigan eng katta me’yoriy zurikish yoki eguvchi moment yorik paydo kiluvchi zo’riqish kuchi N_crc yoki eguvchi moment M_crc dan katta bulmasligi kerak.

Yoriklar ochilishiga hisob lashda, elementlarning chuziluvchi armatura satxida paydo bo’ladigan yoriklar kengligi - a_sgs yorikbardoshlilik toifalariga mos xolda belgilangan yoriklar kengligining cheklangan miqdori - [a_sgs] dan ortib ketmasligi kerak
a _crc ≤(a_crc ),
bu erda: [a_crc] - yoriklar kengligining cheklangan miqdori .
Konstruksiyalarni deformatsiyaga hisob lashda ularda tashqi yukdan hosil bo’ladigan solkilik - g‘ uning cheklangan miqdori g‘u dan ortib ketmasligi ta’minlanishi zarur, ya’ni
g‘ 1
Solqilalnishning cheklangan miqdori g‘ [1] 1.2- jadvalda keltirilgan.
Deformatsiyani cheklash nima uchun kerak degan savol turishi tabiiy.
Deformatsiyani cheklash zarurati quydagi sabablar tufayli vujudga keldi:
-kuzga tashlanadigan egilishlar odam psixikasiga salbiy ta’sir etadigan xollarda;
-konstruksiyalar tebranganda odamlarda hosil bo’ladigan yomon xissiyot uyg’otadigan holatlarida;
-texnologik uskunani normal ishlashi uchun sharoitni buzilishi va elementning deformatsiyasi natijasida murakkab konstruksiyani zararlanishi holatlarida va x. k.
Konstruksiyalarni ishlash sharoiti va yo’nalish ini hisob ga olib, me’yoriy hujjatlarda deformatsiyaning chegaraviy qiymati belgilanadi va ularni hisob lashda e’tiborga olish zarur deb belgilab qo’yildi.
Birinchi yoki ikkinchi chegaraviy xolatni vujudga kelishi quydagi asosiy omillarga bog’liq:
-tashqi kuchlar va ta’sirlar qiymatiga;
-beton va armaturaning mexaniki xarakteristikasiga (vaqtincha qarshiligi, oqish chegarasi);
konstruksiyalarning ishlash sharoitiga (tayyorlashdagi sharoiti, zararli muhitda ishlashi va xk).
Yuqoriida keltirilgan omillarni hisob ga olish uchun bir qator koeffitsientlar tizimi ishlab chiqildi.
Yuklarning me’yoriy miqdori ni o’zgarishi hisob lashda:
yuk bo’yicha ishonchlilik koeffitsientlari - u g‘;
beton va armaturaning mexAniqi tavsifini uzgaruvchanligi bo’yicha ishonchlilik koeffitsientlari - γ, γ_s;
ishlash sharoiti bo’yicha koeffitsientlari - γ_bi; γ,
konstruksiyalarni kanday masadlarda (bino va inshootlarni xalq xo’jaligidagi ahamiyatiga qarab) foydalanilishiga qarab, ishonchlilik koeffitsienti -u orqali hisob ga olinadi.
Yuqorida keltirilgan koeffitsientlar tizimini qullanilishiga sabab, konstruksiyalarga eng noqulay vaziyatlarda yuklar ta’sir etganda ham materiallar mustahkamligi qiymati juda kichik bo’lganda ham konstruksiyalar murakkab chegaraviy xollatga duch kelganda ham ishonchliligini ta’minlay oladi.Qurilish konstruksiyalarini chegaraviy holatlar usulida hisob lashda ishlatiladigan koeffitsientlarva ularning vazifalari.Boltlar po’lat konstruksiyalarning montaj birikmalarida ishlatiladi. Boltlar aniqligi normal, oshirilgan, O’ta mustahkam xillarga bo’linadi. Aniqligi normal boltlar uchun teshiklarning diametri boltlarning diametriga qaraganda 2-3mm ortiq, aniqligi oshirilgan boltlar uchun esa boltlarning diametriga teng qilib parmalab teshiladi.

Rasm 7-1. Bolt

Boltlar uzunliklari 40...200mm va diametrlari 10, 12, 14, 16, 18, 20, 22, 24, 27, 30, 36, 42, 48mm li qilib tayyorlanadi. Rezbali qismining uzunligi l0 quydagicha tanlanadi: diametri 10+14mm bo’lgan boltlar uchun l0 =20+25mm, diametri 16+20mm li boltlar uchun l0= 28+30mm, diametri 22+30mm bo’lgan boltlar uchun 10=35+50mm.
N ormal boltlar uglerodli po’latdan tayyorlanadi. Ishlab chikarish texnologiyasiga qarab mustahkamligi bo’yicha bir necha sinfga bo’linadi: 4,6 dan 8,8 gacha. Bolt mustahkamligi ikkita son bilan belgilanadi. Birinchi sonni ikkinchisiga ko’paytirsak, materialning Oqish chegarasidagi normal qarshiligini aniqlaylmiz:

B irinchi sonni 10-ga kupaytirganda, po’latning vaqtincha bo’ladigan qarshiligini topamiz