Konstruktsiyalari va

4.11-rasm. Formaldegidning hosil bo‘lishini
antipiren tarkibiga bog‘liqligi: 1-polimer antipireni, 2-quyi 
molekular antipiren.
Biologik xavfsizlik - bu mebelning turli xil turlari biologik ji-
hatdan yomonlashishi bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin bo‘lgan qabul 
qilinishi mumkin bo‘lmagan xavfning yo‘qligi. Yog‘ochning zambu-
rug‘ kasalliklari biologik buzilishning eng keng tarqalgan sababidir. 
Ayniqsa xavfli qo‘ziqorinlar haqiqiy (kulrang-chipor), oq, membra-
nali (jigarrang), sariq-yashil (plastinkali) va boshqalar. Ba’zi hasha-
rotlarni yo‘q qiluvchilar ham yog‘ochning yaxlitligiga ta’sir qilishi 
mumkin, chunki ular hujayra tarkibiy qismlariga yoki shikastlangan 
yog‘ochning sellyulozasiga oziqlanadi.
Tegirmonlar (maydalagichlar), barbellar (siqilish) va soxta ko‘z 
to‘rlari (termitlar) oilalarining vakillari tomonidan boqiladigan 
sog‘lom yog‘ochga zarar yetkazilishi mumkinligi istisno qilinmaydi.
Toshkent Tibbiyot Akademiyasining Mikrobiologiya va Epide-
miologiya kafedrasida «Maksam-Ammofos» OAJ chiqindilari aso-
sida olingan yangi polimer kompozitsiyalarini mikroblarga qarshi va 
bakteriologik tekshirish ishlari olib borildi. Mikroblarga qarshi va 
bakteriologik tadqiqotlar natijalari 4.5-jadvalda keltirilgan. 

---

82
4.5-jadval
Polimer kompozitsiyalarning mikroblarga qarshi xususiyatlari.
Namuna
Mikroblarning sinovi o‘sish kechikish zonasi, mm
Staphilo-
cocc
E/
coli
Salmo-
nel
Choler-
asuis
Vibropar-
aha
emolyticus
Sulfatni 
tiklovchi 
bakteriyalar 
(STB)
№1
7
11
16
18
86
№2
7
12
17
18
92
№3
9
11
17
19
88
№4
9
12
18
19
94
Izoh: Namuna №1 - EXG asosidagi qatronlar KFMT + polimer 
antipireni, namuna № 2 - KFMT qatroni + EBG asosidagi polimer 
antipireni, № 3 namunasi - EXG asosidagi polimer antipireni, № 4 
namunasi - EBG asosidagi polimer antipireni.
O‘tkazilgan laboratoriya sinovlari sintezlangan fosfor o‘z ichiga 
olgan polimer olovni ushlab turuvchi zararli va xavfli bakteriyalarni 
ko‘paytirish jarayoniga to‘sqinlik qiluvchi, sulfatni kamaytiradigan 
bakteriyalarni dezaktivatsiya qilish (oldini olish) qobiliyatini oshir-
ganligini ko‘rsatdi. Bundan tashqari, sintezlangan polimer olovni 
saqlovchi vositalar Salmonel Cholerasuis, Vibroparaha emolyticus 
va Staphilococc kabi bakteriyalar kabi samarali dezinfeksiyalash 
vositasi ekanligi aniqlandi.
Ekologik, biologik, mikroblarga qarshi va bakteriologik tadqiqot-
lar natijalariga ko‘ra, mebel sanoatida ishlatiladigan yog‘och-qipiqli 
plitalarini ishlab chiqarish jarayonida fosfor o‘z ichiga olgan poli-
mer antipirenlardan foydalanish tavsiya etiladi.