Koordinatsion birikmalar hosil bo`lishda ligandlarning o`rni va ularning tuzilish izomeriyasi

5) Qo‘sh (aralash) oksidlar – ikki va undan ortiq oksidlarning aralashmasidan hosil bo‘lgan birikmalar. Masalan: Fe₃O₄ (FeO∙Fe₂O₃) – temir qo‘sh oksidi, Cr₃O₄ (CrO∙Cr₂O₃) – xrom qo‘sh oksidi, Mn₃O₄ (MnO∙Mn₂O₃) – marganets qo‘sh oksidi, Pb₂O₃ (PbO∙PbO₂) – qo‘rg‘oshin qo‘sh oksidi Co₃O₄ (CoO∙Co₂O₃) – kobalt qo‘sh oksidi va h.z. Ayrim hollarda har xil metallarning oksidlari aralash holda ham uchraydi, ular shpinellar deb aytiladi. Masalan: FeAl₂O₄ (FeO∙Al₂O₃), ZnAl₂O₄ (ZnO∙Al₂O₃), MgAl₂O₄ (MgO∙Al₂O₃) va h.z.
Oksidlarning davriy jadvalda joylashishiga ko‘ra xossalari. Asosli oksidlarning barchasi turli rangli qattiq moddalar bo‘lib, kristall va amorf tuzilishga ega: FeO – qoramtir, Ag₂O va CuO – qora, CaO, MgO, Na₂O, K₂O, MnO – oq rangli, CoO – ko‘kimtir yashil, NiO – yashil, Cu₂O – qizil va h.z. Ishqoriy metallarning oksidlar suvda yaxshi eriydi va asoslar (ishqorlar) ni hosil qiladi, ishqoriy-yer metallarni oksidlari suvda kam eriydi, qolgan metallarning oksidlari suvda deyarli erimaydi. Asosli oksidlar yuqori temperaturada suyuqlanadigan, elektr tokini o‘tkazmaydigan moddalar. I-A, II-A va Al hosil qilgan oksidlar ionli oksidlar hisoblanadi. Shunga mos ravishda jadvalda keltirilgan ma’lumotlarga ko‘ra suyuqlanish va qaynash haroratlari yuqori hisoblanadi.
Keltirilgan misollardan shunday xulosa qilish mumkin. Asosli oksidlar – I va II valentli metallarning oksidlari; amfoter oksidlar – II, III va IV valentli metallarning oksidlari; kislotali oksidlar metallmaslarning va V, VI, VII valentli metallarning oksidlari. Bitta elementning turli oksidlarida valentlik ortib borganda asosli xossa amfoterlikka, so‘ng kislotalikka o‘tadi.