Organik birikmalarning kislotali va asosli xususiyatlari. Fakultet: Pediatriya ishi 103-b guruh


Download 5.23 Mb.
bet1/4
Sana18.11.2023
Hajmi5.23 Mb.
#1785924
  1   2   3   4
Bog'liq
ORGANIK BIRIKMALARNING KISLOTALI VA ASOSLI XUSUSIYATLARI

ORGANIK BIRIKMALARNING KISLOTALI VA ASOSLI XUSUSIYATLARI.

Fakultet: Pediatriya ishi 103-B guruh

Talaba: Umar Amandullayev

Fan o’qituvchisi: matmurodov baxtishod yangiboyevich

REJA:

  • Organik moddalarning xossalari to‘g‘risida asosiy nazariyalar.
  • Spirtlar, fenollar va karbon kislotalarining kislotali xususiyatlari.
  • Aminobirikmalarning asosli xususiyatlari

Anorganik kimyoda bo‘lgani kabi organik ikmyoda ham kislotalar va asoslar tushunchalari mavjuddir. Organki moddalarning kislotali yoki asosli xossalari to‘g‘risida ikkita nazariya mavjud:

Louri-Brensted nazariyasi

  • Louri-Brensted nazariyasi bo‘yicha kislotalar deb proton beruvchi, asoslar deb esa – proton biriktirib oluvchi moddalarga aytiladi
  • Kuchli kislotaga kuchsiz asos mos keladi va aksincha kuchsiz kislotaga kuchli asos mos keladi. Maslan, sirka va xlorsirka kislotalar solishtirilganda xlorsirka kislota sirka kislotaga nisbatan taxminan 100 barobar kuchli ekani aniqlanadi.
  • Ularga mos keluvchi anionlarning asosli xususiyati solishtirilganda esa atsetat anioni xloratsetat anioniga nisbatan taxminan 100 barobar kuchli asosdir. Bunga sabab xlor atomining kuchli elektronoakseptorlik xossaga ega ekanidir.

Lyuis nazariyasi

  • Lyuis nazariyasiga muvofiq kislotalar elektronga taxchil bo‘lgan, asoslar elektronga boy bo‘lgan, bo‘linmagan elektron juftli, qo‘sh bog‘li va aromatik yadrosi bo‘lgan moddalardir.
  • Masalan, Lyuis kislotalari: H+, BF3, AlCl3, ZnCl2, FeCl3, +CR3

Bular Lyuis asoslari hisoblanadi. BF3, AlCl3, ZnCl2, FeCl3, AlBr3 kabi elektroneytral birikmalarning markaziy atomlari (B, Al, Zn, Fe) dagi elektronga taxchillik shundan iboratki, bu atomlar atrofidagi sakkizta barqaror (oktet) elektron qobiq o‘rniga oltita (sekstet) elektron qobiq mavjuddir. Shuning uchun bu moddalar elektroneytral bo‘lsa ham o‘ziga yana ikkita elektron (asos) biriktirib olishga va elektronlarni sakkistaga yetkazishga harakat qiladi va shuning uchun ular kislotali xususiyat namoyon qiladi. Bu tuzlar Lyuis kislotalari deyiladi. Organik moddalarning kislotali yoki asosli xususiyatlari to‘g‘risida gap ketganda ularga Lyuis nazariyasi ko‘proq mos tushadi va shuning uchun bu nazariyadan keng foydalaniladi.


Download 5.23 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling