- Молиявий ҳисоботлар, статистик ҳисоботлар, солиқ ва божхона ҳисоботлари ва бошқа ҳисобот маълумотлари.
- Рейтинг баҳолашлар мутлақ кўрсаткичлар орқали ҳам нисбий кўрсаткичларни жамлаш орқали ҳам аниқланиши мумкин.
Мутлақ кўрсаткичлар сифатида - кўпинча маҳсулот (иш, хизматлар) ҳажми, сотиш ҳажми, соф фойда, активлар ҳажми, харажатлар сарфи кўрсаткичлар олинади.
- Ушбу кўрсаткичларни жамлаш, ранжирлаш, кетма-кетликда тузиб чиқиш корхоналарнинг рейтинг баҳосини чиқаришнинг умумбелгиланган тартиб таомиллари асосида амалга оширилади.
Нисбий кўрсаткичлар - ёрдамида турли фаолият соҳасига тегишли бўлган корхоналарни таққослаш мумкин.
- Бундай кўрсаткичлар қаторига корхонанинг тўлов лаёқати, иш фаоллиги, бозор фаоллиги, маблағлар айланувчанлиги ва капитал таркибини ифода этувчи молиявий коэффициентлар киради.
Рейтинг баҳолашда - битта кўрсаткичдан ёки жуда кўп кўрсаткичлардан фойдаланиш қатор қийинчиликларни туғдиради.
- Бундай таъсир бирликларини барчасини ҳисобга олиш юзасидан одатда қуйидаги математик усуллардан фойдаланиш мумкин:
- Таксометрик моделлаш
- Жамлаш усули
- Эталон усули
- Кенгликни белгилаш
- Омадли рақобатчини белгилаш
- Бошқа усуллар
Молиявий ҳолат бўйича рейтингни аниқлаш босқичлари: - 1. Ранжирлаш амалга ошириладиган кўрсаткичлар тизимини танлаш.
- - мулкий ҳолатни баҳолаш имконини берувчи коэффициентлар;
- - ликвидлик кўрсаткичлари;
- - иш фаоллиги кўрсаткичи;
- - рентабеллик кўрсаткичлари;
- - молиявий барқарорлик кўрсаткичлари
2. Рейтинг баҳолаш юзасидан иқтисодий бирликларни танлаб олиш. - 2. Рейтинг баҳолаш юзасидан иқтисодий бирликларни танлаб олиш.
- - корхоналар миқёсида бўлса, битта тармоққа ва соҳага тегишли бўлган турдош корхоналар танлаб олинади.
- - агар ҳудуд ва давлат бўйича корхоналар рейтингини аниқлаш талаб этиладиган бўлса, бунда бир-бирига тўла мос тушувчи методик ёндашувлардан фойдаланилади. Бундай жараёнлар озроқ қийинчиликларни юзага келтиради, яъни танлов доираси қанчалик кенгайиб борса, ранжирлаш ва рейтингни аниқлаш шунчалик қийинлашиб боради.
Do'stlaringiz bilan baham: |
