Ko’rinib turibdiki, bu borada amalga oshirilayotgan soliq islohotlari o’zining ijobiy natijalarini bermoqda

2-chizma.Soliqlarniiqtisodiymohiyatigako’raguruhlanishi

Shuni ta’kidlash lozimki, “islohotning ikkinchi bosqichida iqtisodiy barqarorlikni va tarkibiy o’zgarishlarni ta’minlash birinchi navbatdagi vazifaga aylangan chog’da soliq tizimi birinchi galda rag’batlantiruvchanlik vazifasini bajarishi kerak”.
Soliq tizimining qo’yilgan rag’batlantirish vazifasi uch qismda bayon etilgan.

• 
  Ishlab chiqarishni rivojlantirishga rag’batlantiruvchi ta’sir o’tkazish;
  
• 
  moddiyxom-ashyo, tabiiy, moliyaviy va mehnat resurslaridan samarali foydalanishga rag’batlantiruvchi ta’sir ko’rsatish;
  
• 
  to’plangan mol-mulkdan samarali foydalanishga rag’batlantiruvchi ta’sir ko’rsatish.
  

Soliq tushumlarining soliq stavkalari va soliq bazasiga bog’liqligi xorijiy va respublikamiz olimlari tomonidan chuqur tadqiq etilgan. Bunday tahlillardan biri XX asrning 70-80 yillarida Amerika iqtisodchisi A.Lafferning “Byudjet kontseptsiyasi” hisoblanadi. Ushbu kontseptsiyada soliq bazasining soliq stavkasi oshishiga hamda byudjet daromadlarining soliq yukiga bog’liqligi tadqiq etiladi.Kuzatuvlarga ko’ra, “soliq yuki”ning og’irlashuvi faqat ma’lum bir chegaragacha byudjet daromadlarining ko’payishiga olib kelishi mumkin. O’z navbatida soliq stavkasining oshishi ishlab chiqarish hajmining qisqarishiga ta’sir ko’rsatadi


P

Xaridor to’laydiganqismortiqchaligi

Sotuvchito’laydigan qismortiqchaligi

Soliq yukiortiqchaligi

0 Q

3-chizma.Soliqyukiningtaqsimlanishi

Chizmadan ko’rinadiki S₁P₁E¹ BP₀ S₂P₂P₀ BA, ya’ni S₁ yuza S₂ yuzadan katta, soliqning katta qismi xaridor tomonidan to’langan. Bunda | E_P ^D |  1 bo’lgansoliqning bunday taqsimlanishi quyidagicha izohlanadi: talab elastik bo’lganda,xaridorlar ushbu tovarga narx oshishi bilan o’zlarining talablarini o’rin bosar tovarlarga o’zgartira oladilar. Talab noelastik bo’lganda, bunday o’zgartirish qiyin kechadi.
Soliqning taqsimlanishi taklif chizig’iga nisbatan qaralganda taklifning elastikligi soliq yukining katta qismini iste’molchilar to’lashini namoyon etadi.Taklif elastik bo’lmaganda esa, soliq yukining katta qismi ishlab chiqaruvchilar zimmasiga tushadi.


P₁P₀

P₂