Korporativ boshqaruv fakulteti

2-rasm. Dunyodagi savdo cheklovlarining tuzilishi¹⁶.

¹⁵ Дудин С.Г., Толстова А.З., Суровцева Е.С. Доверие в макроэкономике.// Экономика: теория и практика. 2015. №2 (38). С. 44-49.

¹⁶ Manba: https://i-tip.wto.org ma’lumotlari asosida tuzilgan.
Butun jahon savdo tashkilotining ma’lumotlariga ko‘ra, bugungi kundagi savdo cheklovlarining tuzilishida texnik to‘siqlar 51,2% (qadoqlash va markerlash, xom-ashyoni sertifikatlash qoidalari va tartibiga oid talablar va standartlar kiradi), sanitar va fitosanitar chora-tadbirlar 37,7% (o‘simliklar va o‘simlik mahsulotlarining bojxona rasmiylashtiruvi uchun O‘zbekiston Respublikasi o‘simlik karantini bosh inspeksiyasi tomonidan ularning xavfsizligini tasdiqlash uchun beriladigan hujjat), dempingga qarshi tekshirishlar 4,9% (tovarlar bojxona hududiga real bahosidan past narxlarda olib kirilgan, bunday olib kirish ichki ishlab chiqaruvchilarga ziyon yetkazgan yoki yetkazish xavfini tug‘dirgan hollarda qo‘llaniladi), miqdoriy cheklovlar 2,6% (import kvotalari, eksport cheklovlari, lisenziyalash, taqiqlar, valyuta cheklovlari),maxsus himoyachoralari 1,6% va ^{boshqa turdagi} choralar 1,1%ni tashkil qiladi¹⁷.
Shuningdek, Butun jahon savdo tashkilotining tashqi savdoni erkinlashtirishga qaratilgan chora-tadbirlariga qaramasdan, jahon moliyaviy- iqtisodiy inqirozining keyingi to‘lqinlari sharoitida tashkilotga a’zo mamlakatlar o‘rtasida qo‘llanilayotgan notarif chora- tadbirlar,jumladan, sanitar va fitosanitar chora- tadbirlar soni o‘sib bormoqda¹⁸.
^{2000-2015 yillardagi} ma’lumotlarga ko‘ra, ^{qo‘llanilgan sanitar va fito} sanitar chora-tadbirlar soni 468 tadan 1681 tagacha, texnik to‘siqlar soni esa 633 tadan 1989 tagacha ortganligini ko‘rsatmoqda. 2000-2015 yillarda mamlakatlarning taraqqiy etishi va insonlarni iste’mol sog‘lig‘iga bo‘lgan e’tiborning ortishi sababli sanitar va fito sanitar chora-tadbirlarning 3,6 martaga ko‘payishiga olib keldi.Texnik to‘siqlarning esa 3 marta ko‘p qo‘llanilayotganligini ko‘rishimiz mumkin. Umuman olganda, xalqaro savdoda foydalanilgan notarifusullarning qo‘llanilishi o‘rtacha 0,4 foizga ortdi.

¹⁷“Mamlakat tashqi iqtisodiy faoliyati samaradorligini oshirishning innovatsion jihatlari: xorij tajribasi, zamonaviy tendensiyalar, ustuvor yo’nalishlari”, Respublika ilmiy-amaliy anjumani, 2017-yil 10-may, -T.: ToshDShI. - 295 b.

¹⁸http://i-tip.wto.org/goods/Forms/GraphView. (World Trade Organization)