Korxonalar moliyasi va ularni tashkil etish

— moddiy ishlab chiqarishda turli tuman, ko'p qirrali moliyaviy
munosabatlar yuz beradi, bunga turli mulk shakllarining
mavjudligi tarmoq xususiyatlari, tabiiy iqlim sharoitlari kabi
omillar
ta’sir etadi;

— moddiy ishlab chiqarish sohasi moliyasi ishlab chiqarish
fondlarining shakllanishi, doimiy to'lib borishi, yangilanishi va
o'sishini ta'minlaydi;

— moddiy ishlab chiqarish korxonalari moliyasi mamlakat
moliya tizimining boshlang'ich asosini tashkil qiladi;

— moddiy ishlab chiqarish moliyasi yuqori aktivlikka, xo'jalik
yuritishning barcha tomonlariga ta'sir etishning keng
imkoniyatlariga ega. Noishlab chiqarish sohasida sodir bo'ladigan
moliyaviy munosabatlar ham turli tuman bo'lib, ularni
quyidagicha guruhlash mumkin. Barcha moddiy ishlab chiqarish
korxonalari, shuningdek, noishlab chiqarish sohasi muassasa va
tashkilotlarining bir qismi bozor iqtisodiyoti sharoitida tijorat
hisobi asosida ish yuritadilar.

---


Noishlab chiqarish
muassasaiarining bir
qismi tijorat hisobi
asosida ish yuritsalar, bir
qismi notijorat asosida
faoliyat yuritadilar. Bu
faoliyatning pirovard
maqsadi
— foyda olish
bo'lmaydi. lekin ularning
qo'shimcha
daromadlarni jalb qilish
intilishlarini ham inkor
etmaydi. 

---


Xo'jalik yiiritishning tashkiliy
huquqiy shakllari va tarmoq 
xususiyatlarining korxonalar 
moliyasini tashkil qilishga ta'siri.

Mulkni davlat tasarrufidan 
chiqarish va xususiylashtirish 
xo'jalik yuritishning turli tashkiliy
huquqiy shakllarini 
shakllantirdiki, buning natijasida 
turli mulkka asoslangan har xil 
turdagi korxonalar faoliyat olib 
bormoqda. Ular:

— tadbirkorlik faoliyatini olib 
borishda teng huquqqa 
egadirlar

— ularga bozor qonunlariga 
bo'ysunishda birxil talablar 
qo'yiladi. Lekin ularning tashkiliy
huquqiy shakllaridagi farqlar 
ular moliyasini tashkil etishda 
o'ziga xos xususiyatlarning 
bo'lishini taqozo etadi, ya'ni:

— ustav kapitalini shakllantirish 
manbalari va tartibida;

— foyda (daromad) ning 
taqsimlanishida;

— moliyabank tizimi bilan 
bo'ladigan munosabatlarida.

---