Космик нурлар физикаси
Download 1.03 Mb. Pdf ko'rish
|
quyosh fizikasi
t
r / tezlik bilan bir-biridan uzoqlashyotgan bo’lsin. AV masofani r birlikga teng intervallarga bo’lamiz, koinotni birjinslilik xususiyatiga ko’ra, t - vaqt oraligida har bir interval uzaro teng r r / kattalikga oshadi. Shuning uchun, birlik intervalni kengayish tezligi, t r r / 1 - kattalikga teng bo’ladi. 11
Bu kattalik barcha yo’nalishlarda va hamma joylarda bir xil hamda vaqtga bog’liq bo’lmaganligi uchun uni
bilan belgilab, Xabll qonuni (1.1) formulani topamiz, bu formulada , t -ning hozirgi vaqtdagi qiymatini ifodalaydi. Tushunarliki, bunday holat noustuvordir: muhitning massasi o’zining xususiy tortilish maydonida, boshqa kuchlar, bo’lmaganda, kinetik va potensial energiyalarini orasidagi munosabatga bog’liq ravishda yoki kengayishi yoki siqilishi lozimdir.
Endi faraz qilamizki, markazi fazoning berilgan istalgan nuqtasida bo’lgan ixtiyoriy sharning radiusi r ga teng bo’lsin. Koinotning, izotroplik va bir jinslilik xususiyatiga ko’ra shar sirtidagi nuqtalar uning markazidan, bir xil tezlik bilan uzoqlashadi, ya’ni sharning radiusi vaqt o’tishi bilan kandaydir vaqt funksiyasi
-ga bog’liq ravishda o’zgaradi, shuning uchun kuyidagicha yozish mumkindir:
t rR t r (1.4) t R -ga, masshtabli faktor deyiladi. Masshtabli faktor
t R - ni bilgan holda, r - ga bog’liqsiz, ikki nuqta orasidagi masofani vaqtga bog’liq ravishda o’zgarish qonunini topish mumkindir.
Radiusi r bo’lgan sfera ichidagi massani m bilan belgilasak, uni zichlik
3 3 4 r m (1.5)
Ko’rilayotgan oblast chegerasida turgan birlik massa 2 2 kinetik va - r Gm potensial energiyaga ega bo’lib, energiyaning saqlanish qonuniga ko’ra, bu energiyalarni yig’indisi o’zgarmasdir:
тула E r m G 2 2 1 (1.6) bunda
gravitasion doimiylik.
Agar to’la energiya noldan katta bo’lsa, 0
Download 1.03 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling