Koyu mavi töq kök Turuncu olovrang
Kishilik olmoshlari - kişi Zamiri
Download 241 Kb.
|
Turk tili
Kishilik olmoshlari - kişi Zamiri
Kishilik olmoshlari - uch shaxsdan biriga ishora qiluvchi olmoshlardir. kişi zamiri Tekil şahs(birlik) Çoğul şahs( köplik) I Ben (Men) Biz ( biz) II Sen (Sen) Siz ( siz) III O (U) Onlar ( ular)
Unlilar uyğunligi 2 xil : büyük ünlü uyumu ( tanglay uyğunligi) va küçük ünlü uyumu ( lab uyğunligi) . Bu uyğunlik qalinlik , yumshoqligi hisoblanadi . Yani ötgan mavzularda ötgan Kalın ve İnce ünlü hisoblanadi
1) Buzdolap + lar =buzdolaplar 2)Gözlük + lar= gözlükler Lar / ler turk tilida köplik qöshimchasi hisoblanadi . Sözning oxirgi böğinidagi ince yoki kalın unliga qarab yo lar yoki ler köplik qöshimchasi qöshiladi . Bunga yana bitta misol . Masa+lar = masalar . Oxirgi böğinda a qalin unli bilan tugagani uchun lar qöshimchasi qöshiladi . Sandalye+ ler= Sandalyeler köplik qöshimchasi ler qöshildi . Buning sababi oxirgi böğinda e harfi ince unli hisoblanadi . Ince unli bilan tugagani tufayli ler köplik qöshimchasi qöshildi. Qalin unli va ingichka unlini yanada ossonroq eslab qolish uchun misol Tepasida nuqtasi bor unlilar ya'ni - ↪️ i ❗️ ö ❗️ ü ❗️ e ↩️harfi ingichka ya'ni ince ünlü Tepasida nuqtasi yöqlari ↪️ a ❗️ ı ❗️ u ❗️ o ↩️ harflari qalin unli ya'ni kalın ünlü deb nomlanadi. Undoshlar Undoshlarni 2 guruhga bölib örganamiz Sert ünsüzler( qattiq undoshlar) va Yumuşak ünsüzler( yumshoq undoshlar) Sert ünsüz- f, s, t , k, ç, ş, h, p Yumuşak ünsüzler- b, c, d, g , ğ, j , l,m, n,r, v, y, z Turk tilida b harfi bilan tugaydigan sözlar yöq Masalan:
Kitap-kitob Dolap- shkaf P harfi bilan tugadi ikkala söz ham . Agar bu sözlarga qöshimcha qöshmoqchi bölsak masalan örın -payt kelishi qöshimcha da /de qöshimchasini qöshsak Dolap+da= dolapta böladi . Buning sababi sözning oxirgi harfi p !!. P harfi esa sert ünsüzlar toifasiga kiradi . Yani Sert ünsüz bilan tugagan söz albatta sert ünsüz bilan boshlanadigan qöshimcha talab qiladi.❗❗❗ Sert ünsüzni yodlab olishingizni özi kifoya. Buni yodlashni osson yöli Fistikçişahap har bir undosh örtasiga unli harf qöyib yodlashni ossonlashtiramiz. Unlilarni olib tashlaganda esa F, s, t, k, ç, ş, h, p undoshlari qoladi 😊 agar sert ünsüzni yodlasangiz sözlarga qöshimcha qöshganda sodir böladigan xatolarga yöl qöymaysiz.
Ravon gapirish uchun albatta luğat boyligi muhim. 1. Adın ne? (Isming nima?) 2. Sizin adınız ne? ( Sizning ismingiz nima?) 3. Nerelisin? ( Qayerliksan) 4. Nerelisiniz? ( Qayerliksiz?) 5. Kaç yaşındasınız ( yoshingiz nechchida?) 6. Kaç yaşındasın ( yoshing nechchida?) 7. Nerede okuyorsunuz ( qayerda öqiyapsiz?) 8. Nerede okuyorsun ( qayerda öqiyapsan?) 9. Ailenizde kaç kişisiniz ( Oilada necha kishisiz?) 10. Saat kaç oldu / Saat kaç? ( soat nechchi?) 11. Nerede oturuyorsunuz ( qayerda yashayapsiz?) 12. Nerede oturuyorsun ( qayerda yashayapsan) |
ma'muriyatiga murojaat qiling