Кредит фоизи ва унга таьсир қилувчи омиллар

Tijorat banklari xar bir aniq kelishuvlarida foiz me’yorini xisoblaganda quyidagilar e’tiborga olinadi: 

• Tijorat banklari xar bir aniq kelishuvlarida foiz me’yorini xisoblaganda quyidagilar e’tiborga olinadi: 
• - ta’minlangan ssudalar bo’yicha eng kreditga layokatli mijozlar uchun aniq muddatga 
• beriladigan bazaviy foiz stavkasining darajasini; 
• - xar bir aloxida kelishuvning shartlarini inobatga olgan xolda tavakkalchilik uchun 
• qo’shimcha to’lov. 

• Foiz stavkasi- jalb qilgan mablag’lar bo’yicha kelishilgan daromadlilik stavkasidir. 
• Amalda mablag’larni jalb qilish turlari qancha ko’p bo’lsa ularni foiz stavkasi turlari ham 
• ham shuncha ko’p bo’ladi. Misol, qarz oluvchi uy sotib olish maqsadida berib turilgan qarz 
• pul uchun mazkur zayom bo’yicha foiz stavkasi to’laydi, bu o’z navbatida qo’yilgan 
• mablag’(nakd, mulk va boshqalar) bo’yicha foiz stavkasi deb yuritiladi; a bankni firmadan 
• ushlayotgan stavkasi esa tijorat krediti bo’yicha foiz stvkasi deyiladi. 

• Foizlarni hisoblashda tartib bo’yicha diskret(diskret foizlari) usulida; bunda ham 
• hisoblash davrlari oy, chorak va yil sifatida qabul qilinadi. Arim hollar da har kunlik 
• hisoblash qo’llanilib, (misol, uzoq muddatli investitsiyalarni analiz qilish uchun)mijozlarga 
• ma’qul kelishi uchun ayrim hollar da foizni o’zluksiz hisoblash usuli qo’llaniladi. 
• Foiz stavkani son jihatdan moliyaviy tahlil etishda nafaqat qarz summasini ko’payish 
• quroli ko’rinishda, balki kengroq ma’noda bevosita mablag’larni bir egasidan boshqasiga 
• oqib o’tish va ko’payish orqali tijorat va moliyaviy faoliyatdan keladigan daromadlilik 
• darajasini o’lchash uchun joriy etiladi. 

• Foiz stavkalar avvalgi u yoki bu boshlang’ich summasiga yoki avalgi davlar uchun 
• hisoblangan foiz summasiga ssudani mazkur muddatni barcha avlari(oddiy foiz stavka)ga qo’llaniladi. Shunga o’xshash hisob
• stavkalari ham qo’llaniladi. Mos holda, asosiy foiz stavka 4 turi bir biridan tubdan farq qiladi: oddiy va murakkab foiz stavkalari, oddiy va murakkab hisob stavkalari.

• Amaliyotda fiksirlangan stavkadan tashqari so’zib yuruvchi yoki o’zgaruvchan 
• stavkalari mavjud. Ayrim holatlarda shartnomalarda ayrim bazaviy stavkalari(pul bozoridagi 
• stavkani vaktlar bo’yicha o’zgarishidan, misol uchun London banki tomonidan o’rnatilgan 
• «LIBOR»stavkasi)ga fiksirlangan qo’shimcha daromad-marja qo’shiladi. Shunday qilib, 
• umuman stavka qaysiki, foiz hisoblanayotgan stavka bazani o’zgarishi hisobiga o’zgarib 
• turadi. Shartnomalardagi marjani hajmi vaqtlar bo’yicha o’zgarishi orqali ko’rsatilishi 
• mumkin.