Kredit va uning mazmuni. Reja

1. Belgilangan muddatda qaytarilib berilishi. Bu faqat kreditning tamoyiligina emas, balki uning xususiyati, mohiyatini ifodalaydi. Uni pul berishning boshqa shakllari subsidiya, dotatsiya kabilardan farqi ham shunda, qaytarish bo`lmasa kredit munosabatlari ham bo`lmaydi.
2. Muddatliligi. Kredit berishning bu tamoyili avvalgi tamoyil bilan chambarchas bog`langan. Kredit shartnomasi tuzilayotgan paytda qaytarish sharti bilan birga muddati ham ko`rsatiladi. qarz mablag`laridan foydalanganligi uchun to`lanadigan haq ham uning muddatiga bog`liq.
3. Kreditdan foydalanganlik uchun haq to`lash tamoyili. qarz olib, birovning mablag`ini ishlatib turgani uchun ma’lum miqdorda foiz to`lanadi. Ssuda kapitali bozorida foiz darajasi muhim rol o`ynaydi, bozordagi vaziyatni belgilaydi. Protsent stavkasi shakllanishiga bozor omillari, eng avvalo, talab va taklif, undan tashqari Markaziy bank hisob stavkasi, banklararo kredit bozoridagi protsent stavkasi, depozitlar stavkasi ta’sir etadi. Depozitlar bo`yicha stavka qancha yuqori bo`lsa, kredit uchun ham shuncha yuqori bo`ladi.
4. Moddiy jixatdan ta’minlanganligi. qarz oluvchi ham, qarz beruvchi ham qarzga olingan mablag`ni qaytarilishiga ishonch, ya’ni real imkoniyati borligini ifodalaydi. Agar kredit berish uchun real tovar moddiy boyliklar zahirasi hisobga olinsa, shuning o`zi kreditning ta’minlangani bo`ladi. Agar kredit sezonli xarajatlarni qoplash uchun berilsa, bu xarajatlar real moddiy boyliklar qiymatiga kirishi ko`zda tutiladi. Kredit savdo bitimlari uchun berilsa, shartnoma tuzilib, qarz egasiga qaytarilishi hisobga olinadi.
Kredit berishda garov olish alohida o`rin tutadi. Kafolatli shartnoma asosida kredit jismoniy shaxslar, dexqon xo`jaliklari, fermerlar, ijarachilarga berilishi mumkin. Bunday shartnomaga ko`ra kafolatchi qarzni qaytarilishiga kafil bo`ladi, moboda qarz olgan qaytara olmasa, kafil bo`lgan shaxs to`lashi kerak bo`ladi. qarz shartnomasi sug`urta kompaniyalari javobgarligi asosida ham tuzilishi mumkin.