Кўрсаткичлар (даромад турлари бўйича)


Download 80.8 Kb.
Sana31.01.2024
Hajmi80.8 Kb.
#1830096
Bog'liq
BUDJET. JADVAL





Кўрсаткичлар (даромад турлари бўйича)

2021 йил

2022 йил







Млрд. сўм

Жамига нисбатан тутган улуши (%)

Млрд. сўм

Жамига нисбатан тутган улуши (%)




Jami

3 665.1

100

4 778.5

100

1

Yuridik shaxslardan olinadigan foyda solig`i

316,7

8.64

505.1

10.57



2

Jismoniy shaxslardan olinadigan daromad soligʼi.

1 240,0

33.083

1 550.3

32.44

3

Аktsiz soligʼi, jami

713,3

19.46

1 020.2

21.34

4

Mol mulk solig`i

159.9

4.36

273.1

5.71

5

Yer solig`i

316.9

8.64

480.3

10.05

6

Yer qa'ridan foydalanganlik uchun soliq (noruda materiallari)

73.2

1.99

42.1

0.88

7

Suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq

52.3

1.42

66.1

1.38

8

Boshqa daromadlar va soliqsiz tushumlar

659.6

17.99

625.7

13.09



Кўрсаткичлар (даромад турлари бўйича)

2023 йил







Млн. сўм

Жамига нисбатан тутган улуши (%)




Jami

2 991 660 500,0

100

1

Yuridik shaxslardan olinadigan foyda solig`i

580 209 000,0

19.39

2

Jismoniy shaxslardan olinadigan daromad soligʼi.

1 215 970 500,0

40.64

3

Аktsiz soligʼi, jami

379 515 200,0

12.68

4

- benzin, dizel yoqilg‘isi va gaz realizasiyasidan soliq

379 515 200,0

12.68

5

Yuridik shaxslarning mol-mulkiga solinadigan soliq

86 098 000,0

2.87

6

Yuridik shaxslar yer solig‘i

133 861 000,0

4.47

7

Yer qa'ridan foydalanganlik uchun soliq (noruda materiallari)

33 072 500,0

1.10

8

Suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq

36 640 000,0

1.22

9

Davlat boji

273 718 000,0

9.14

10

Jarimalar

117 116 300,0

3.91

11

Davlat mulkini xususiylashtirish

25 000 000,0

0.83

12

Davlat tashkilotlarining sof foydasidan daromad

3 302 000,0

0.11

13

Yig`imlar

107 158 000,0

3.58
1-жадвал
Фаргона вилояти маҳаллий бюджетининг даромадлари кўрсаткичлари
Хулоса:

2021 va 2022-yillarda uchta asosiy soliq – yuridik shaxslardan olinadigan foyda solig‘i, aktsiz solig‘i va mol-mulk solig‘i bo‘yicha tushumlar sezilarli darajada oshdi. Buni iqtisodiyot uchun ijobiy tendentsiya sifatida ko'rish mumkin, chunki bu turli sohalarda o'sish va fiskal barqarorlikning oshishidan dalolat beradi.


Yuridik shaxslardan olinadigan foyda solig'ining oshishi tadbirkorlik muhitining gullab-yashnaganidan dalolat beradi. Bu shuni ko'rsatadiki, kompaniyalar yuqori daromad keltirmoqda, bu esa o'z navbatida umumiy iqtisodiy o'sishga hissa qo'shadi. Ushbu o'sishni iste'mol xarajatlarining ko'payishi, biznes samaradorligini oshirish va qulay bozor sharoitlari kabi omillar bilan bog'lash mumkin. Foyda solig'i bo'yicha tushumlarning yuqoriligi korxonalarning moliyaviy ko'rsatkichlarining yaxshilanishidan dalolat beradi, bu esa qo'shimcha investitsiyalar va ish o'rinlari yaratilishiga olib kelishi mumkin.
Aktsiz solig'i tushumlarining o'sishi alkogol, tamaki va yoqilg'i kabi aktsiz solig'i to'lanadigan tovarlar iste'molini oshirishni nazarda tutadi. Bu iste'mol xarajatlari va umumiy iqtisodiy faollikning o'sishini ko'rsatishi mumkin. Aktsiz solig'i bo'yicha tushumlarning o'sishi davlat moliyasi uchun ijobiy belgidir, chunki u davlat xizmatlarini qo'shimcha mablag' bilan ta'minlaydi. Shuningdek, u zararli moddalardan voz kechish yoki barqaror alternativalarni rag'batlantirish kabi ortiqcha iste'molning salbiy oqibatlarini cheklashda soliq siyosatining samaradorligini ta'kidlaydi.
Ko'chmas mulk solig'i tushumlarining o'sishi ko'chmas mulk bozorining kuchliligini aks ettiradi. Bu o'sishni uy-joyga bo'lgan talabning oshishi, ko'chmas mulk narxining oshishi va mulkni rivojlantirish loyihalari kabi omillar bilan bog'lash mumkin. Mulk solig'i bo'yicha yuqori daromadlar hukumatga infratuzilmani rivojlantirish, ijtimoiy dasturlar va boshqa davlat xizmatlari uchun qo'shimcha mablag'lar beradi. Bu, shuningdek, iqtisodiyotga sezilarli multiplikativ ta'sir ko'rsatadigan qurilish va ko'chmas mulk sohalarida barqarorlik va o'sishni ko'rsatadi.
Umuman olganda, 2021 va 2022 yillarda yuridik shaxslardan olinadigan foyda solig‘i, aksiz solig‘i va mol-mulk solig‘i bo‘yicha tushumlar sezilarli darajada oshgani iqtisodiyot uchun ijobiy ko‘rsatkichdir. Bu biznes samaradorligini oshirish, iste'mol xarajatlarini oshirish va ishlab chiqarish, chakana savdo va ko'chmas mulk kabi muhim tarmoqlarda o'sishni taklif qiladi. Bu tendentsiyalar nafaqat iqtisodiy o'sishni ta'minlabgina qolmay, balki davlat xizmatlarini moliyalashtirish va keyingi rivojlanishni rag'batlantirish uchun hukumatni qo'shimcha resurslar bilan ta'minlaydi.





Кўрсаткичлар (харажат турлари бўйича)

2021 йил

2022 йил







Млрд. сўм

Жамига нисбатан тутган улуши (%)

Млн. сўм

Жамига нисбатан тутган улуши (%)


Jami

5 865.9

100

8 749.0

100

1

Ijtimoiy xarajatlar

3 834.8

65.37

5 197.6

59.4

2

Iqtisodiyot xarajatlari

706.3

12.04

921.2

10.52

3

Markazlashgan investitsiya xarajatlarini moliyalashtirish

759.0

12.93

1 495.5

17.09




Davlat boshqaruvi, adliya va prokrotura organlarini saqlash xarajatlari

289.6

4.93

448.9

5.13

4

O`zini o`zi boshqarish organlarini saqlash va davlat tomonidan NNT larni qo`llab quvvatlash harajatlari

118.3

2.01

110.4

1.26

5

Qoraqalpog`iston Respublikasi, viloyatlar va Toshkent shahar budjetlarining zaxira jamg`armalari

38.4

0.65

60.6

0.69

6

Davlat qarziga xizmat ko`rsatish xarajatlari

0

0

0.1

0.001

7

Boshqa xarajatlar

119.5

2.03

514.7

5.88
Фаргона вилояти маҳаллий бюджетининг харажатлари кўрсаткичлари 2-жадвал




Кўрсаткичлар (харажат турлари бўйича)

2023 йил







Млрд. сўм

Жамига нисбатан тутган улуши (%)


Jami

5 172 703 665,0

100

1

Xalq ta'limi boshqarmasi

367 375 080,0

7,10

2

Maktabgacha ta'lim boshqarmasi

77 301 301,0

1,49

3

Kasbiy ta'limni rivojlantirish va muvofiklashtirish boshqarmasi

1 262 832,0

0,02




Soglikni saklash boshkarmasi

884 646 191,0

17,10

4

Madaniyat boshqarmasi

55 227 313,0

1,07

5

Respublika Ma'naviyat va ma'rifat markazi Farg‘ona viloyati bo‘limi

4 176 670,0

0,08

6

Jismoniy tarbiya va sport boshqarmasi

66 082 718,0

1,28

7

Uy joy komunal xizmat korsatish boshqarmasi.

56 994 685,0

1,10

8

Qishloq xujaligi boshqarmasi

3 054 762,0

0,06

9

Irigatsiya tuzulmasi xavza boshqarmasi

417 583 722,0

8,07

10

Transport boshqarmasi

12 468 355,0

0,24

11

Ekologiya va atrof muhutni muhofaza qilish boshqarmasi

8 730 078,0

0,17

12

Viloyat Investitsiyalar va tashqi savdo boshqarmasi

12 002 178,0

0,23

13

Va boshqa tashkilotlar

3 205 797 780,00

61,98
Хулоса:
2021-2022-moliya yilida ham ijtimoiy xarajatlar, ham iqtisodiy xarajatlar solig'i bo'yicha tushumlar sezilarli darajada qisqardi. Ushbu pasayish turli omillar, jumladan, davom etayotgan global pandemiya va uning iqtisodiy oqibatlari bilan bog'liq bo'lishi mumkin.
Birinchidan, jamiyatga zararli ta'sir ko'rsatadigan faoliyatdan olinadigan ijtimoiy xarajatlar solig'i tushumida pasayish kuzatildi. Bu, ehtimol, COVID-19 pandemiyasiga javob sifatida amalga oshirilgan cheklovlar va blokirovka choralari bilan bog'liq. Ko'pgina korxonalar vaqtincha yopilishi yoki kamaytirilgan quvvatda ishlashiga to'g'ri keldi, natijada ijtimoiy xarajatlarga hissa qo'shadigan soliqqa tortiladigan faoliyat kamayadi. Bundan tashqari, pandemiya davrida jismoniy shaxslar va uy xo'jaliklari duch keladigan moliyaviy tanglik ushbu soliqqa tortiladigan tovarlar va xizmatlarga xarajatlarning kamayishiga olib kelgan bo'lishi mumkin.
Xuddi shunday, iqtisodiyot xarajatlari solig'idan tushadigan daromadlarning kamayishi, ehtimol, pandemiya keltirib chiqaradigan iqtisodiy muammolar bilan bog'liq. Pandemiya ta'minot zanjirlarini buzdi, talabning o'zgarishiga olib keldi va o'zgaruvchan bozor sharoitlariga olib keldi. Bu omillar iqtisodiy faollikning pasayishiga va qo'shilgan qiymat solig'i yoki tranzaksiya soliqlari kabi iqtisodiyot xarajatlaridan olinadigan soliq tushumlarining kamayishiga olib kelgan bo'lishi mumkin.
Xulosa qilib aytganda, 2021-2022 moliya yilida ijtimoiy xarajatlar va iqtisodiyot xarajatlari soliqlari tushumlarining kamayishi, birinchi navbatda, COVID-19 pandemiyasining ham ijtimoiy, ham iqtisodiy faoliyatga ta’siri bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin. Dunyo ushbu qiyin davrlarni bosib o'tishda davom etar ekan, siyosatchilar va hukumatlar kelgusida barqaror daromad olishni ta'minlash uchun soliq strategiyalari va iqtisodiyotni tiklash rejalarini qayta ko'rib chiqishlari kerak bo'lishi mumkin.
Berilgan ma'lumotlarga asoslanib, ma'lum yillar davomida bir qancha soliqlar tushumining o'sishini boshdan kechirgan degan xulosaga ham kelish mumkin. Bu markazlashtirilgan investitsiya xarajatlarini, shuningdek, davlat boshqaruvi, adliya va prokuratura organlarini saqlash xarajatlarini moliyalashtirishga talab ortib borayotganidan dalolat beradi.
Markazlashtirilgan investitsiya xarajatlarini moliyalashtirish uchun tushumlarning ortishi mamlakatda infratuzilmani rivojlantirish va investitsiyalarga e'tibor qaratilayotganidan dalolat beradi. Bunga yo'llar, ko'priklar, maktablar, shifoxonalar va boshqa jamoat ob'ektlarini qurish kabi loyihalar kiradi. Bunday investitsiyalar iqtisodiy o'sish va rivojlanish uchun juda muhim, chunki ular ish o'rinlarini yaratadi va fuqarolarning umumiy hayot sifatini yaxshilaydi.

Qolaversa, davlat boshqaruvi, adliya va prokuratura organlarini ta’minlash xarajatlari daromadlarining ortishi qonun ustuvorligini ta’minlash va davlat institutlarining samarali faoliyatini ta’minlashga katta ahamiyat berilayotganini ta’kidlamoqda. Bu ushbu organlarning ish haqi, o'qitish, jihozlash va boshqa operatsion xarajatlari bilan bog'liq xarajatlarni o'z ichiga olishi mumkin.


Umuman olganda, daromadlarning o'sishi mamlakat moliyasida ijobiy tendentsiyani aks ettiradi, bu iqtisodiy o'sish va barqarorlikdan dalolat beradi. Bu shuni anglatadiki, hukumat muhim xizmatlar va investitsiyalarni qo'llab-quvvatlash uchun etarli mablag' ishlab chiqara oldi. Bu mamlakatning har tomonlama rivojlanishi uchun ijobiy belgi bo‘lib, hukumat o‘z resurslarini samarali boshqarayotganidan dalolat beradi.
Xulosa qilib aytganda, markazlashtirilgan investitsiya xarajatlarini moliyalashtirish va davlat boshqaruvi, adliya va prokuratura organlarini saqlash xarajatlari daromadlarining ortib borayotgani mamlakatimizda ijobiy o'zgarishlardan dalolat beradi. Bu xulosalar infratuzilmani rivojlantirish, samarali boshqaruv va qonun ustuvorligiga e’tibor kuchayib borayotganidan dalolat beradi. Biroq, hukumat etarli daromad olish va soliq to'lovchilar uchun moliyaviy yukni hisobga olish o'rtasida muvozanatni saqlashi shart.
Download 80.8 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling