Kt va tt fakulteti

3.2. Дастлабки ҳисоб.

2.1-а расмда келтирилган схема учун вариант бўйича берилган бошланғич маълумотлардан фойдаланиб (3.1 - жадвалга қаранг), (3.4)-(3.6) - ифодалар бўйича I₁, I₂, I₃ шахобчалардаги токларнинг қийматларини ва (3.7) - ифодалар бўйича u₁, u₂, u₃ элементлардаги кучланишларнинг қийматларини ҳисобланг. Қувватлар тенглик шартининг тенгламаси бўйича токлар ҳисобининг тўғрилигини текшириш (3.12).

3.1 — жадвал
Дастлабки ҳисоб учун бошланғич маълумотлар

Вар.т.р.	E1	Е2	J	R1	R2	R3
	В	В	мA	кОм	кОм	кОм
1	3	6	5	0,3	0,5	1,0
2	6	9	4	0.6	2,0	0.5
3	9	12	3	1,3	3,0	1.0
4	12	15	4	0,3	1,0	0,5
5	15	12	5	0.6	0,5	1,0
6	20	9	4	1,3	1.0	3,0
7	25	6	7	1.2	0.5	1,0
8	30	9	6	0,6	1,0	2,0
9	35	15	8	1,2	2,0	2,5
10	40	20	9	0,4	0,5	1,0

3.2 жадвал

3.1- расмда келтирилган схема учун вариант бўйича берилган бошланғич маълумотлардан фойдаланиб (3.1-жадвалга қаранг), (3.9), (3.10)-ифодалар бўйича I₁, I₂, I₃ шахобчалардаги токларнинг қийматларини ва (3.11)—ифода бўйича u₁, u₂, u₃ элементлардаги кучланишлариинг қийматларини ҳисобланг. Қувватлар тенглик шартининг тенгламаси бўйича (3.13)-ҳисобнинг тўғрилигини текширинг. Дастлабки ҳисоб натижаларини 3.2 - жадвалга киритинг.

3.3. Ишни бажариш тартиби

3.1. Иккита кучланиш манбаи бўлган (3.1 — расм) EWB дастурини кўллаш амалга оширилади. Lab_TEC файллар схемани текшириш папкаси очилади. Lb2_l файли юкланади ва монитор диспленида 3.2-расмда келтирилган схема пайдо бўлади.

3.2 - расм. Иккита кучланиш манбаи E₁ ва Е₂ бўлган схемани текшириш.

Дастлабки хисоб (3.2 - жадвалга қаранг) топшириғида берилган бошланғич маълумотлар бўйича R₁, R₂, R₃ резисторлар қаршиликларининг натижалари ва Ej, Е₂ ўзгармас кучланиш манбаининг кучланишлари катталиклари ўрнатилади (3.2 -расмга қарант).

Ёқиш тугмачаси (юқорида ўнг бурчакдаги тугмача) босиш йўли билан ҳисоб бошланади. Вольтметр ва амперметр кўрсатишлари ўрнатилгандан сўнг ёқиш тугмачаси қайтадан босиб ҳисоб тўхтатилади.
I₁, I₂, I₃ токларнинг катталиклари М₁, М₃, М₆ амперметрларнинг катталикларидан аниқланади. Элементлардаги кучланишларнинг каггаликлари U₁, U₂, U₃ вольтметрларнинг кўрсатишлари М₂, М₄, М₅ бўйича аниқланади.
Ўлчов натижалари 2.2 - жадвалга киритилади.
Токлар ва кучланишлар ўлчовларининг нисбий хатолиги қуйидагича аниқланади:
3.15
бу ерда А_х - ток ёки кучланишнинг ҳисобланган катталиклари;
А_ў - ток ёки кучланишнинт ўлчаб аниқланган катталиклари.
3.2. Ток манбал ва кучданиш манбаи бўлган
схемаларни текшириш (3.3 - расм)

Lb2_2 файл юкланади ва монитор дисплейида 3.3-расмда келтирилган схема пайдо бўлади.

3.3-расм. Ток манбаи J1 ва кучланиш манбаи Е1 бўлган схемани текшириш.

Топшириқ варианти бўйича (3.1 -жадвалга қаранг) ток катталиги J1 нинг талаб қилинган қиймати ўрнатилади. 3.3.1 n-да кўрсатилган каби ҳамма ток ва кучланишлар ўлчанади.

Ўлчов натижалари 3.2—жадвалга киритилади.
3.4. Мустақил тайёрланиш учун саволлар
3.1. ЭЗНда қайси асосий топлбгик тушунчалар қўлланади?
3.2. ЭЗ да Кирхгоф қонунлари нима учун қўлланади?
3.3. ЭЗ да тутун, контур шахобча деб нимага айтилади?
3.4 ЭЗ ўчун Кирхгофнинг биринчи қонунига қандай таьриф берилади?
3.5. Кирхгофнинг бирннчи қонуни бўйича нечта тенглама тузилади?
3.6. Кирхгофнинг иккинчи қонунига қандап таъриф берилади?
43.7. Кирхгофнинг иккинчи қонуни бўйича нечта тенглама тузилади ?
3.8. ЭЗ да мустакил контур деб қандай контурга айтилади.
3.9. Кирхгоф қонунлари бўйича тузиладиган тенгламалар сони қандай аниқланади?
3.10. Кучланиш манбаи берадиган қувват қандай аниқланади?