Kuchaytirgich

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR VAZIRLIGI

MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI


Kompyuterni tashkillashtirish


Bajardi:Jumanov Davronbek
Tekshirdi: Eliboyev Nurali


OPERATSION KUCHAYTIRGICH


Reja:


Operatsion kuchaytirgich (OK) haqida tushuncha
OKga qo‘yiladigan talablar
OK turlari
OK asosiy parametrlari
Operatsion kuchaytirgich (OK) deb, analog signallar ustidan turli amallarni bajarishga mo‘ljallangan, differensial kuchaytirish prinsipiga asoslangan, kuchlanish bo‘yicha katta kuchaytirish koeffitsientiga ega bo‘lgan (K_U=10⁴÷10⁶) integral o‘zgarmas tok kuchaytirgichiga aytiladi. Bunday amallarga qo‘shish, ayirish, ko‘paytirish, bo‘lish, integrallash, differensiallash masshtablash kabi matematik amallar kiradi. Hozirgi kunda OKlar analog va raqamli qurilmalarda kuchaytirish, cheklash, ko‘paytirish, chastotani filtrlash, generatsiyalash signallarni barqarorlashda qo‘llanilib kelmoqda. Buning uchun OKlarga musbat va manfiy teskari aloqa (TA) zanjirlari kiritiladi. TA zanjirlari yordamida OKlar yuqorida qayd etilgan amallarni (operatsiyalarni) bajaradilar. Qurilmalarning nomi ham shundan kelib chiqadi.








O‘zgarmas kuchlanish sathini siljitish qurilmasi
Integral kuchaytirgichlar bevosita bog‘langan bosqich sxemalari ko‘rinishida quriladilar. Bu vaqtda bosqichdan bosqichga o‘tganda signal doimiy tashkil etuvchisining o‘zgarishi kuzatiladi. Bu holat esa keyingi bosqichlarni ishlab chiqarishda qiyinchiliklar tug‘diradi. Bu kamchilikni bartaraf etish maqsadida o‘zgarmas kuchlanish sathini siljitish qurilmalari qo‘llaniladi. Ular sath transformatorlari deb ham ataladilar. Bu vaqtda sath siljitish qurilmasi signal o‘zgarmas tashkil etuvchisini keyingi bosqichga o‘zgarishlarsiz uzatishi kerak, ya’ni kuchlanish bo‘yicha kuchaytirish koeffisienti 1 bo‘lishi kerak.
Analog va raqamli signallar Axborotni uzatadigan signallarning ikki turi mavjud - analog va raqamli signallar. Analog va raqamli signallarning farqi shundaki, analog doimiy elektr signalidir, raqamli esa uzluksiz elektr signalidir.Analog signallar vaqt o'tishi bilan o'zgarib turadi va o'zgaruvchanliklar elektr bo'lmagan signal signallariga mos keladi. Analog signallar bilan taqqoslaganda raqamli signallar individual qadamlarda o'zgaradi va puls yoki raqamlardan iborat. Analog signallar elektr tokining o'zgarishiga olib keladigan haqiqiy miqdor va ovoz kuchayishi modelidir. Raqamli signallar diskret darajaga ega va pulsning belgilangan qiymati keyingi raqam o'zgarguncha doimiy bo'lib qoladi. Ikkala amplituda darajalar mavjud, ular tugun deb ataladi, ular 1 yoki 0 ga asoslangan, haqiqiy yoki noto'g'ri, yuqori yoki past.

XULOSA. Signal - bu kundalik hayotda biz doimo muomala qiladigan ma'lumotlarni uzatishdir. Telefonlardan uyali qurilmalarga va musiqadan kompyuterlarga signallar juda muhimdir. Zamonaviy texnologiyalarning rivojlanishi bilan telefon va kompyuterlar zarurati paydo bo'ldi va analog signallarni uzatish narxi nafaqat qimmat, balki muammoli bo'lib qoldi. Tez orada raqamli signallar analogga almashtirildi, chunki ular oddiy va bir xil bo'lib, shovqin yoki buzilish bilan jiddiy o'zgartirilmaydi.

Kuchaytirgichlar - bu elektronika va boshqa sohalarda ishlatiladigan juda muhim elektron qurilmalar. Kuchaytirgich - bu tashqi quvvat manbai yordamida berilgan kirish signalining quvvatini oshiradigan qurilma. Kuchaytirgichlar elektronika, ma'lumotlar yig'ish, audiotexnika, elektrotexnika, signallarni qayta ishlash va boshqa ko'plab sohalarda keng qo'llaniladi. Ushbu maqolada biz kuchaytirgichlar va ishlaydigan kuchaytirgichlar nima ekanligini, kuchaytirgichlar va operatsion kuchaytirgichlarning ishlashi va ularning qo'llanilishini va nihoyat kuchaytirgich va operatsion kuchaytirgich o'rtasidagi taqqoslashni muhokama qilamiz, oxirida kuchaytirgich va operatsion kuchaytirgich o'rtasidagi farqni umumlashtiramiz.
Odatda op-amper deb nomlanadigan operatsion kuchaytirgichlar - bu elektron sanoatida juda foydali bo'lgan kuchaytirgichlarning bir turi. Op-ampda ikkita kirish terminali, ikkita quvvat manbai va bitta chiqish terminali mavjud. Kirish terminallari teskari kirish va teskari bo'lmagan kirish sifatida tanilgan. Ideal op-amp kirish terminallari orasidagi cheksiz qarshilik va chiqish terminalidagi nol qarshilik bilan cheksiz yutuqlarga ega. Amalda, kirish qarshiligi juda katta, chiqish qarshiligi esa juda kichik. Op-ampning maksimal chiqish kuchlanishi tashqi quvvat manbasidan keladigan ish kuchlanishiga teng.