Kuchаytirgichlar haqida umumiy ma'lumotlar

K = R_chiq / R_kir; formula bo'yicha topiladi. Kuchaytirgichlarni tok va kuchlanishlar bo'yicha kuchaytirish koeffisentlari: Ki=I_chiq / I_kir, Ku=U_chiq / U_kir bo'ladi.
Magnit, elektron, yarim o'tkazgichli kuchaytirgichlar.
Magnit signal kuchaytirigichlarni ishlashi ishchi cho’lg'am induktivligining o'zakni o'zgarmas tok orqali magnitlashga bog'liqligiga asoslangan. Quyida 7.1-rasmda soddalashtirilgan magnit kuchaytirgich sxemasi berilgan. U uch sterjenli po’lat o’zakdan, boshqarish cho’lg’ami W_b hamda ishchi cho’lg’ami W_ish dan iborat.

7.1 – rasm. Magnit kuchaytirgich sxemasi
7.1-rasm. (a) Magnit kuchaytirgich sxemasi va (b) yuklama tokini boshqarish tokiga bog'liqligi. 7.1b-rasmda yuklamadagi tok kuchi (I_yuk)ni boshqaruv cho’lg'amidagi toki (I_b)ga bog'liqligi aks ettirilgan. Boshqaruv cho’lg'amidagi tok I_bni o'zgarishi yuklamadan tok I_yuk ni o'zgarishiga olib keladi. Tok I_b ni ortib borishi esa magnitlovchi maydonni kuchaytiradi, magnit o'tkazuvchanlik va induktivlik esa kamayadi. Natijada yuklama zanjirida to'la qarshilik kamayib tok I_yuk ni ortishiga sabab bo'ladi. Boshqarish chulg'ami o'zgarmas tok manbasiga ulanadi va u o'zakni magnitlash uchun kerak. Ishchi cho’lgamlar va yuklama o'zgaruvchi tok tarmogiga ketma-ket qilib ulanadi. O’zgaruvchan tok kuchlanishi va aktiv qarshilik R o'zgarmaganda yuklamadagi tok zanjirini induktiv qarshiligi X_L ga bog'liq bo'ladi, ya'ni
Induktiv qarshilik esa o'zgaruvchan tok burchak chastotasi (w) hamda cho’lgam induktivligi Lga bog’liq, ya'ni X=W*L. Induktivlikni quyidagi formuladan topish mumkin:
L=4π10^-7W²S/Lμ
Bunda: W – cho’lgamlar soni;
S - o'zak kesim yuzasi, m²;
L - po'lat o'zakni o'rtacha uzunligi, m;
μ - magnit o'tkazuvchanlik.
Bu formuladan ko'rinib turibdiki, induktivlik magnit o'tkazuvchanlikka to'g’ri proporsional ekan.
7.1b-rasmda yuklamadagi tok kuchi (I_yuk)ni boshqaruv cho'lgamidagi tok (I_b)ga bog’liqligi aks ettirilgan. Boshqaruv cho’lgamidagi tok I_b ni o'zgarishi yuklamadan tok I_yuk ni o'zgarishiga olib keladi. Tok I_b ni ortib borishi esa magnitlovchi maydonni kuchaytiradi, magnit o'tkazuvchanlik va induktivlik esa kamayadi. Natijada yuklama zanjiridagi to'la qarshilik kamayib tok I_yuk ni ortishiga sabab bo’ladi. Magnitli kuchaytirgichlarni afzalligi ularni sodda tuzilishiga ega ekanligidir.