Kundalik hayot

Moddalarning harorati qanchalik yuqori bo'lsa, diffuziya tezroq sodir bo'ladi.
Diffuziya bo'lishi mumkin qattiq moddalar? Bir qarashda, yo'q. Ammo tajriba bu savolga boshqacha javob beradi. Agar ikki xil metall (masalan, qo'rg'oshin va oltin) sirtlari yaxshi silliqlangan va bir-biriga mahkam bosilgan bo'lsa, u holda metall molekulalarining o'zaro kirib borishi taxminan bir millimetr chuqurlikda qayd etilishi mumkin. To'g'ri, bu bir necha yil davom etadi.
Diffuziya deb o‘zaro tutashgan bir modda molekulalarining ikkin-
chi moddaga, ikkin 
chi modda molekulalarining birinchi moddaga 
o‘zaro o‘tishiga aytiladi.
Diffuziya hodisasiga misol tariqasida xonada to‘kilgan atir hidining 
tarqalishi, suyuqlikka solingan shakar yoki tuzning erishini keltirish 
mumkin.Xonada atirning to‘kilgan vaqtini belgilab, undan bir necha metr 
masofada o‘tiraylik. Uning hidini darhol emas, balki ma’lum vaqt 
o‘tgandan so‘ng sezamiz. Nima sababdan shunday bo‘ladi? Chunki atir 
bug‘ langanda moleku lalarga ajralib, havo molekulalari orasiga kirishadi. 
Molekulaning tezligi katta bo‘lsa-da (sekundiga bir necha yuz metr), 
u o‘z yo‘lida juda ko‘p marta havo molekulalari bilan to‘qnashib, o‘z 
yo‘nalishini o‘zgartiradi.
Suyuqliklarda diffuziya hodisasini kuzatish 
uchun quyidagi tajribani bajaraylik. Stakan olib, 
unga bir choy qoshiqda shakar solaylik. So‘ngra 
juda sekin, shakar bilan aralashib ketmaydigan 
holda suv quyaylik. Birozdan so‘ng stakan tagidagi 
suvning xiralash ganligini ko‘ramiz. Bu shakar 
qiyomi. Stakanni chayqatib yubormasdan ustidan 
bir ho‘plam ichib ko‘ring. 15–20 minutdan so‘ng 
yana ichib ko‘ring. Suv mazasi qanday o‘zgargan? Endi tajribani suv va 
margansovka (kaliy permanganat) bilan o‘tkazaylik. Bunda diffu-
ziyaning borishini stakandagi suv rangining pastidan boshlab o‘zgara 
boshlaganligi orqali kuzatamiz (Qattiq jismlarda ham diffuziya hodisasi kuza tiladi.
Shunday tajriba o‘tkazishgan. Juda yaxshi silliqlan gan qo‘rg‘oshin va 
oltindan yasalgan ikkita plastinani olib, bir-birining ustiga qo‘ 
yishgan. Ular ustidan yuk bostirib, xona tem peraturasida 4–5 yil qoldirishgan. Shundan so‘ng ularni olib qaralsa, plas tinalar bir-biriga taxminan 1 mm kirishib ketganligi kuzatilgan.Misr piramidalari yo‘nilgan tosh lardan taxlab quril gan. Lekin bu toshlar tutashgan joylaridan yomg‘ir ich karisiga o‘tmaydi. Chunki ming yillab birbiriga yuk ostida tegib tur ganligidan tegish qatlamlari o‘zaro diffu ziyalanib ketgan.
Demak, diffuziya hodisasi gazlar da tezroq, suyuq liklarda sekinroq, qattiq jismlarda juda sekin boradi.Diffuziyaning borish tezligi temperaturaga ham 
bog‘liq. Temperatura ortishi bilan diffuziya tezlashadi.Diffuziya hodisasi tabiatda muhim rol o‘y-naydi. Masalan, diffuziya tufayli havoga sanoat 
korxonalaridan chiqqan zaharli gazlar tarqalib 
ketadi. Nafas chiqarilganda chiqqan karbonat angidrid gazi ham 
burun atrofida to‘planib qolmaydi. Sabzavotlarni tuzlash ham diffuziya 
hodisasiga asoslan gan Diffuziya inson va hayvon lar hayotida 
katta ahamiyatga ega. Masalan, havodagi kislorod diffuziya tufayli 
inson terisi orqali organizmga kiradi. Diffuziya tufayli oziqlantiruvchi 
moddalar hayvonlar ichagidan qonga o‘tadi.