Kurs 220-guruh talabasi xolmo’minov fozilbekning Menejment va Marketing fanidan Tayyorlagan

melanxoliklar deb atagan. Qadimgi yunonlarda "melanxolik" so’zi "qora safro" 
degan ma'noni birdirgan. 
Melanxoliklar: 

o’ta ta'sirlanuvchi xususiyatga ega; 

tez toliqadigan va o’ziga ishonmaydigan; 

tashvishsiz, lekin juda sezuvchan; 

nihoyatda arazchan; 

juda oz kuladigan; 

faolligi sust, tortinchoq, kamg’ayrat; 

arzimagan sabablarga ko’zidan yosh oqib ketaveradigan; 

yangi xodimlar bilan qiyinchilik bilan til topishadigan kishilardir. 

Melanxoliklar qulay sharoitda oldiga qo’yilgan masalalarni muvaffaqiyatli 
bajaradi. Agar ishda sharoit, ya'ni vaziyat o’zgarsa, qiyinchilik tug’ilsa, ular o’zlarini 
olib turishadi. 

6.4. Rahbarga qo’yiladigan talablar. Rahbar madaniyati 
Rahbar bir qator talablarga javob berishi kerak. "Rahbarlik qilish" degan so’zga 
izohli lug’atlarda boshqarish, maslahat berish, kuzatish, yo’naltirish, ko’rsatma berish 
degan turli ma'lumotlar berilgan. Bundan ko’rinib turibdiki, hozirgi davrda menejer 
(rahbar)lar qondirishi zarur bo’lgan talablar juda ko’pdir. Ularni quyidagi beshta yirik 
guruhga bo’lish mumkin 
 
 Rahbarga qo’yiladigan talablar 

Ma'naviy yetuklik 

siyosiy yetuklik;
huquqiy etuklik;
axloqiy etuklik;
yuqori saviya va ong;
ma'rifatchilik;
madaniyatlilik; 
xodimlarni vatanparvarlik ruhida tarbiyalashga qodirlik; 
topshirilgan ish uchun shaxsiy javobgarlikni his qilish, halollik, 
vijdonlilik; 
shaxsiy manfaatlarni jamoa manfaatlariga bo’ysundirishga 
qodirlik;
kishilarga nisbatan mehribon va e'tiborli bo’lish; 
tashabbus 
va 
ilg’orlikni 
qo’llab-quvvatlash 
qobiliyati; 
printsipiallik; tanqidga chidamli bo’lish, o’z-o’zini tanqid qila 
bilish. 
Intizom va mehnatga bo’lgan munosabat 
mehnatsevarlik;
jamoa o’rtasida intizomni yo’lga qo’ya bilish; 
atrofdagilarga mehnatsevarlikni tarbiyalay bilish;
Bir noshud rahbarning beg’amligi yuzlab, minglab kishilar 
taqdirining bedaxl qirralariga ta'sir etishi mumkin. Boqibeg’am 
bu toifa rahbarlarning ish uslubi bilan murosa qilib bo’lmaydi. 
Bilim darajasi;
iqtisodiyotni bilish;
texnika va texnologiyani bilish;
boshqarish ilmini, funktsiya va strukturasini bilish; 
istiqbolni bilishga qodirligi va hk. 
Rahbar aniq, chuqur va keng bilimga ega bo’lishi, uni doimo 
to’ldirib va yangilab borish kerak. Aks holda u obro’ qozona 
olmaydi, xodimlarning ishonchiga sazovor bo’la olmaydi. 
Tashkilotchilik qobiliyati; 
xodimlarni tanlay bilish va ulardan samarali foydalanishni 
ta'minlay olish;
qo’l ostidagilarni mehnatga o’rgatish va tarbiyalashni 
bilish; jipslashgan jamoani vujudga keltira olish; maqsad sari 
intiluvchanlik; 
kutilmagan vaziyatlarda boshqarish qobiliyatini yo’qotmaslik. 


Menejerning ta'rifi, funktsiyalari va vazifalari Rahbar - ijrochilarning faoliyatini boshqaradigan va muvofiqlashtiradigan, unga majburiy ravishda bo'ysunishi va ma'lum vakolatlar doirasida uning barcha talablarini bajarishi kerak bo'lgan shaxs. Rahbarning o'zi faqat muammoning o'ziga xos xususiyatlarini tushunish uchun ijrochi funktsiyalarini bajarishi mumkin. Bugungi kunda rahbarning asosiy vazifasi ijodiy faoliyatning o'ziga xos turi bo'lgan tashkiliy ishlarni amalga oshirishdir. Boshqaruv ob'ektining murakkabligi va lavozim darajasining oshishi bilan ijodkorlikning roli oshadi. Bu ish shaxsiy rivojlanish uchun keng imkoniyatlar yaratadi; u obro'li, boshqalarning hurmatini keltiradi (rahbarning martabasi qanchalik baland bo'lsa, u o'z qo'l ostidagilar va o'zining nazarida shunchalik ahamiyatli bo'ladi). Nihoyat, u shunchaki maftunkor. Zamonaviy g'oyalarga muvofiq, rahbar ishining mohiyati bir qator funktsiyalarni, ya'ni faoliyat turlarini bajarishga qisqartiriladi, ular orasida birinchi navbatda alohida ta'kidlash kerak. strategik funktsiya vaziyatni tahlil qilish va tashkilotning maqsadlarini prognoz qilish asosida strategiyani ishlab chiqish jarayonini muvofiqlashtirish va rejalarni tuzishdan iborat. Oddiy sharoitlarda u asosiy hisoblanadi. Ilmiy-texnik inqilobning yangi bosqichining bir qismi sifatida, ahamiyati ekspert va innovatsion funktsiya, oldingi bilan chambarchas bog'liq. Uni amalga oshirish jarayonida menejer mahsulot va xizmatlarning yangi turlarini ishlab chiqish va joriy etishga rahbarlik qiladi, tashkilot va uning boshqaruv tizimini tegishli ravishda qayta qurish uchun shart-sharoitlarni yaratadi, doimiy ravishda yangi mahsulotlar bilan tanishadi va bo'ysunuvchilarga zarur maslahatlar beradi. Menejerning yana bir asosiy vazifasi ma'muriy, bir qator kichik funktsiyalarni o'z ichiga oladi. Birinchidan, boshqaruv, tashkilot faoliyatining oraliq va yakuniy natijalarini baholash, unga zarur tuzatishlar kiritishdan iborat. Ikkinchidan, tashkiliy, faoliyat uchun zarur shart-sharoitlarni yaratish bilan bog'liq: vakolatlar, vazifalar, resurslarni ijrochilar o'rtasida taqsimlash, ko'rsatmalar va boshqalar. Uchinchidan, hidoyat, bu orqali odamlarning bevosita mehnati muvofiqlashtiriladi. To'rtinchidan, xodimlar, kadrlarni tanlash, yo'naltirish, o'qitish, malakasini oshirishni tashkil etishdan iborat. Beshinchisi, rag'batlantiruvchi, ijrochilarni ishontirish va ilhomlantirish, ularni muvaffaqiyatli bajarilgan ish uchun mukofotlash va noto'g'ri xatti-harakatlari uchun jazolashga qaratilgan harakatlarni o'z ichiga oladi. Axborot asrida tobora muhim rol o'ynaydi aloqa yig'ilishlar o'tkazish, tashrif buyuruvchilarni qabul qilish, xatlar va telefon qo'ng'iroqlariga javob berish, ma'lumot tarqatish, muzokaralar olib borish, biznes vakilligidan iborat bo'lgan funktsiya. Tashkilot hayotida inson omilining tobora ortib borayotgan ahamiyati muhim ahamiyatga ega bo'lgan birinchi o'rinlardan biriga olib kelinmoqda. ijtimoiy funktsiya, Bu rahbar tashkilotda qulay axloqiy va psixologik muhitni, qulaylik muhitini yaratadi, mavjud an'analar va xatti-harakatlar standartlarini saqlab qoladi va yangilarini shakllantiradi, qiyin paytlarda bo'ysunuvchilarga yordam beradi. Turli vaziyatlarda va boshqaruvning turli darajalarida rahbarning muayyan funktsiyalari har xil ahamiyatga ega. Shunday qilib, tashkil etish yoki qayta qurish davrida tashkilot birinchi navbatda kerak biznes rahbarlari, Rivojlanish kontseptsiyasini yaratadigan, mas'uliyatli qarorlar qabul qiladigan va oqibatlarini dadil qabul qiladigan, va rahbarlar, odamlarni yangi istiqbollar bilan o'ziga jalb qilish, ularning qobiliyatlarini ochib berish va ularni muammolarini hal qilishga yo'naltirish. Barqaror rivojlanish davrida birinchi o'ringa qo'yiladi rejalashtirish rahbarlari, yaratish, joriy voqeliklar asosida, rivojlanish rejalari va dasturlari "dozalangan" xavf bilan, shuningdek ma'muriy rahbarlar, rejalashtirilgan maqsadlarga muvofiq tashkiliy, muvofiqlashtiruvchi, nazorat tadbirlarini buyruqlar, mukofotlar va jazolar yordamida amalga oshirish. Boshqaruv ierarxiyasi darajasiga qarab, menejerlarning uch turini ajratish mumkin: yuqori, o'rta va quyi darajalar. Asosiy maqsadlar yuqori martabali rahbarlar tashkilot o'z missiyasini, qadriyatlarini, siyosatini, faoliyatning asosiy standartlarini shakllantirish, tuzilma va boshqaruv tizimini shakllantirish, davlat organlari va asosiy kontragentlar bilan muzokaralarda vakillik qilishdan iborat. Katta rahbarlarning vazifalari nihoyatda murakkab, xilma-xil bo‘lib, chuqur va har tomonlama bilim, tahliliy ko‘nikma, siyosatchi, diplomat, publitsist, notiqlik mahoratini talab qiladi. Bugungi kunda har bir kishi individual ravishda bunday mezonlarga javob bera olmaganligi sababli, yuqori boshqaruv ularni jamoaning bir qismi sifatida amalga oshiradi, bu erda yuqorida aytib o'tilgan, bu erda birinchi shaxs endi "xo'jayin" emas, balki tenglar orasida birinchi hisoblanadi. Oxirgi holat hokimiyat uchun kurashni zaiflashtiradi va shu bilan menejerlar avlodlari almashinuvini osonlashtiradi. Yuqori boshqaruv jamoasi odatda tanlanadi birinchi rahbar yoki boshqa yo'l bilan bosh administrator, mulkdor (davlat, aktsiyadorlar, aktsiyadorlar) bilan tuzilgan shartnoma asosida o'z lavozimini egallashi va uning ishonchli vakili bo'lishi hamda tashkilot faoliyatining holati va natijalari uchun uning oldida to'liq javobgar bo'lishi.


Foydalanilgan adabiyotlar:
1. Yo’ldoshev N.Q., Umarjonov A.M. Iqtisodiyot va menejment. - T.: TDIU, 2005 2. Sh.N.Zaynutdinov, N.R.Qodirxodjaeva. "Menejment" fani bo’yicha o’quvuslubiy majmua. "Iqtisodiy ta'limdagi o’qitish texnologiyasi" seriyasidan. T.: TDIU, 2006, 156 b 3. Sh.N.Zaynutdinov, N.R.Qodirxodjaeva. "Menejment" fani bo’yicha o’quv uslubiy ta'lim texnologiyasi. Uslubiy qo’llanma. "Iqtisodiy ta'limdagi o’qitish texnologiyasi" seriyasidan. T.: TDIU, 2006, 185 b 4. Yo’ldoshev N.Q., Qozoqov O.S. Menejment. Darslik. - T.: Fan, 2004