Kurs guruh talabasi ning

3-rasm. Ko’p hujayralilar



4-rasm Ko’p hujayralilar metazoa g’ovaktanlilar porifera spongia plastinkasimonlar placozoa tiplari


2.2. Ko’p hujayralilarning klassifikatsiyasi
Ko'p hujayralilar (Metazoa) kenja dunyosi fagotsitellasimonlar - Phagocytellozoa, tuban ko‘p hujayralilar - Parazoa va haqiqiy k o ‘p hujayralilar - Eumetazoa deb ataladigan uchta boiim ga ajratiladi. Fagotsitellasimonlarbo‘limiga faqat ikkita tumi birlashtiruvchi plastinkalilar (Placozoa) tipi, tuban ko‘p hujayralilar (Parazoa)ga g'ovaktanlilar (Spongia) tipi kiradi. Fagotsitellasimonlar va g'ovaktanlilar tanasidagi hujayralaming ixtisoslashmaganligi, nerv sistemasi rivojlanmaganligi va bir xil hujayralami ikkinchi xildagi hujayralarga oson aylanishi bilan boshqa ko'p hujayralilardan keskin ajralib turadi. Haqiqiy ko‘p hujayralilar (Eumetazoa) boiimi juda ko'p tip vakillarini birlashtiradi. Ular tanasi hujayralari muayyan vazifani bajarishga ixtisoslashgan, haqiqiy nerv sistemasi rivojlangan. Bu boiim ham o ‘z navbatida radial simmetriyalilar yoki ikki qavatlilar (Radiata) hamda ikki tomonlama simmetriyalilar (Bilateria) kichik bo‘limlarga ajratiladi. Radial simmetriyaiilarga bo‘shliqichlilar va ninaterililar tipi kiradi. Ikki tomonlama simmetriyali hay vonlami ham o‘z navbatida tana bo‘shliqqa ega boim agan parenximatoz hayvonlarga (yassi chuvalchanglar, nemertinlar, mollyuskalar tipi); birlamchi tana bo'shliqlilarga (to'garak chuvalchanglar, tikanboshlilar tipi), ikkilamchi tana bo'shliqlilar, ya’ni selomik hayvonlarga (halqali chuvalchanglar, ignaterililar, xordalilar tipi) va aralash tana bo'shliqlilar (bo‘g ‘imoyoqlilar tipi)ga ajratish mumkin. Embrional tuzilishiga binoan selomli hayvonlami ham birlamchi og ‘izlilar Protostomia) va ikkilamchi og‘izlilar (Deuterostomia) guruhiga ajratiladi. Birlamchi ogizlilam ing embrional rivojlanishi davrida hosil b oigan birlamchi og‘iz (blastopor), ular voyaga yetgan davrida ham og‘iz teshigi boib qolaveradi. Bu guruhga halqali chuvalchanglar, mollyuskalar, bo'gimoyoqlilar va onixoforalar tipi kiradi. Ikkilamchi ogizlilaming embrional rivojlanishidagi hosil boigan birlamchi og‘iz voyaga yetgan hay vonning chiqarish teshigiga aylanadi. Ikkilamchi, ya’ni haqiqiy o g iz teshigi esa keyinchalik mustaqil holda, ko‘pincha chiqarish teshigi joylashgan qutbning qarama-qarshi tomonida hosil boiadi. Bu guruhga ignaterililar, chalaxordalilar va xordalilar tipi kiradi. Tukjagiilar va pogonoforalaming embrional rivojlanishi yuqorida ko'rsatilgan ikkita guruhning birortasiga ham o ‘xshamaydi. Shuning uchun bu ikki tip vakillarini birlamchi yokiikkilamchi ogizlilarga kiritib boʻlmaydi.

5-rasm. Ko’p hujayrali hayvonlar.