Kurs ishi mavzu: “firma xarajatlari raqobatbartoshligini baholash” Ilmiy rahbari: Salomova S. S. Bajardi: “Muhandislik texnologiyalari” fakulteti Iqtisodiyot (tarmoqlar va sohalar) bo`yicha 3-kurs 138a-20 guruh talabasi

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY TA’LIM, FAN VA INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI
ISLOM KARIMOV NOMIDAGI TOSHKENT DAVLAT TEXNIKA UNIVERSITETI
“MUHANDISLIK TEXNOLOGIYALARI” FAKULTETI
“SANOAT IQTISODIYOTI VA MENEJMENTI” KAFEDRASI
“STRATEGIK BOSHQARUV” FANIDAN
KURS ISHI
MAVZU: “FIRMA XARAJATLARI RAQOBATBARTOSHLIGINI BAHOLASH”


Ilmiy rahbari: Salomova S.S.
Bajardi: “Muhandislik texnologiyalari”
fakulteti Iqtisodiyot (tarmoqlar va sohalar)
bo`yicha 3-kurs 138a-20 guruh talabasi
____________________


TOSHKENT-2023

MUNDARIJA

KIRISH 2
I-BOB. FIRMANING NARXLARI VA XARAJATLARI RAQOBATBARDOSHLIGI 5
1.1.Raqobatning turlari, mohiyati va usullari 5
1.2. FIRMANING RAQOBAT POZITSIYASI MUSTAHKAMLIGI 23
II-BOB FIRMANING STRATEGIK MUAMMOLARI 27
2.1. Korxonalarning raqobatbardoshligini baholash uslublari 27
2.2. O‘zbekistonning yengil sanoat tovarlariga bo‘lgan talabni shakllantirish va sotishni rag‘batlantirish 33
XULOSA 38
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI 40

KIRISH

Kurs ishi mavzusining dolzarbligi va zarurati.
2022-2026 yillarga mo‘ljallangan Yаngi O‘zbekistonning taraqqiyot strategiyasida iqtisodiyot tarmoqlarida barqaror yuqori o‘si sur’atlarini ta’minlash orqali kelgusi besh yilda aholi jon boshiga yalpi ichki mahsulotni – 1,6 baravar va 2030 yilga borib aholi jon boshiga to‘g‘ri keladigan daromadni 4 ming AQSH dollaridan oshirish hamda “daromadi o‘rtachadan yuqori bo‘lgan davlatlar” qatoriga kirish uchun zamin yaratish maqsadi belgilangan¹.
Ushbu vazifalarga erishishda O'zbekistonda ishlab chiqarishning muvozanat hajmini aniqlash usullari bilan bog‘liq masalalar alohida ahamiyat ega. Chunki mamlakatimizda amalga oshirilayotgan iqtisodiy islohotlar natijasida ma'muriy buyruqbozlikka asoslangan iqtisodiyotdan ijtimoiy yo'naltirilgan bozor iqtisodiyotiga o'tish sohasida qator ijobiy natijalarga erishildi.
Prezidentimiz o‘z ma’ruzalarida “Tovar bozorlarida monopolistik faoliyatni cheklash va raqobat to‘g‘risidagi qonon bugungi kunda eskirdi va zamon talablariga javob bermay qoldi. Shuni e’tiborga olgan xolda “Raqobat to‘g‘risidagi” yangi qonunni ishlab chiqarishimiz va qabul qilishimiz zarur.” - deb ta’kidlagan edilar.
Shulardan kelib chiqqan xolda, raqobat bozor iqtisodiyotini harakatlantiruvchi mexanizmi hisoblanadi. Zero, raqobat tashqi kuch sifatida maydonga chiqib, korxonalarda mehnat unumdorligini oshirish, harajatlarni kamaytirish, ishlab chiqarish va mehnatni oqilona tashkil etishga, binobarin ishlab chiqarishni kengaytirish va samaradorligini oshirishga doimo undab turadi.
Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi sharoitida iqtisodiyotning real sektori korxonalarini qo‘llab-quvvatlash bo‘yicha birinchi navbatda ishlab chiqarishni modernizatsiya qilish, hamkorlik aloqalarini kengaytirish, mustahkam hamkorlikni
yo‘lga qo‘yish, mamlakatimizda ishlab chiqarilgan mahsulotlarga ichki talabni rahbatlantrish masalalari alohida o‘rin tutdi.
Jumladan, to‘qimachilik sanoatida eksportbop raqobatdosh mahsulotlar tayyorlashga yo‘naltirilgan, yakuniy ishlab chiqarish shakliga ega bo‘lgan yangi, zamonaviy to‘qimachilik komplekslarni rivojlantirish ustuvor ahamiyat kasb etishi zarur.
Prezidentimiz ta’kidlaganlaridek “Mamlakatimiz iqtisodiy taraqqiyotining eng muhim istiqbolari va ustuvor yo‘nalishlarini belgilab olar ekanmiz,biz ichki ehtiyojning o‘sishiga alohida e’tibor qaratishimiz kerak bo‘ladi,...shundan kelib chiqqan xolda, bizning yaqin istiqboldagi eng muhim vazifamiz boshlagan ishlarimizni izchil davom ettirish – iste’mol talabini kengaytirish maqsadida sotsial sohani rivojlantirish, mehnatga haq to‘lashni yanada oshirish xizmat ko‘rsatish sektorini, infratuzilma ob’ektlarini rivojlantirishga, transport va komunikatsiya loyixalarin amalga oshirilishiga alohida e’tibor berishdir”.
Yuqoridagi xususiyatlarni hisobga olgan holda ushbu mavzu dolzarb masalardan biri bo‘lib hisoblanadi.