Kurs ishi Mavzu: Qadimgi Misr va Mesopotamiyada jamiyat va inson haqidagi qarashlar mavzsini o’qitish

Savdo[tahrir | manbasini tahrirlash]

Dastlab, ishlab chiqarilgan barcha narsalar ichki isteʼmolga moʻljallangan edi. Vaqt oʻtishi bilan savdo uchun ishlatilishi mumkin boʻlgan ortiqcha narsalar mavjud edi. Boshqa tomondan, hunarmandlar tijorat uchun ishlatilishi mumkin boʻlgan buyumlarni, masalan, ovqatlanish uchun idishlar, asboblar, naqshlar yoki dastgohlar uchun ogʻirliklar yasashgan. Shumerlar bir muncha vaqtgacha uzoq joylarga etib boradigan savdo yoʻllarini tashkil qildilar. Shunday qilib, ular Anadolu, Suriya va Hindistonga etib borishlari maʼlum boʻldi. Odatda ular Mesopotamiyada ishlab chiqarilgan mahsulotlarni yogʻoch, tosh yoki metall kabi xom ashyoga almashtirdilar^[9].

Metallurgiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Mesopotamiyada mis yoki bronza kabi metallar juda tez orada ishlatila boshlandi. Koʻpincha, bu metallardan kuchli qurollar tayyorlash uchun foydalanilgan. Xuddi shunday, ular mehnat qurollarini tayyorlash uchun ham ishlatilgan. Miloddan avvalgi 3500-yillarda bronza keng tarqalgan. Ushbu mis kalay qotishmasi boshqa materiallarga qaraganda kuchliroq boʻlib, asboblar, qurol-yaroqlar yoki bezaklar uchun ishlatilgan. Mintaqaning hayotini sezilarli darajada yaxshilagan ushbu qotishmaning yana bir ishlatilishi buqalar sudrab boradigan omochlarga metall choyshab yasash uchun material sifatida ishlatilgan^[10].

Din[tahrir | manbasini tahrirlash]

Mesopotamiyada joylashgan turli xil tsivilizatsiyalar oʻz xudolari va eʼtiqodlariga ega edilar. Umumiy jihati shundaki, barcha dinlar koʻp xudojoʻy edi.

Xudolarning xususiyatlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Taʼkidlanganidek, Mesopotamiyadagi turli xil dinlar koʻp xudojoʻy edi. Bu shuni anglatadiki, ular turli xil xudolarga sigʻinishgan. Yunon mifologiyasida boʻlgani kabi, Mesopotamiya xudolari umuman inson qiyofasi va xulq-atvoriga ega edi. Shunday qilib, ular ovqatlanishdi, turmush qurishdi, oʻzaro urushdilar yoki farzand koʻrishdi. Biroq, odamlardan farqli oʻlaroq, bu xudolar oʻlmas va buyuk kuchlarga ega edi. Umuman olganda Mesopotamiya aholisi oʻz xudolaridan qoʻrqishgan. Ular juda qasoskor edilar va odamlar ularga boʻysunmasdan turib shafqatsiz boʻlishdan tortinmasdilar. Hatto shohlar ham jazolashlari mumkin emas edi, shuning uchun xudolar ularning qarorlarini maʼqullayaptimi yoki yoʻqligini bilish uchun har doim ruhoniylarga murojaat qilishgan^[11].