Kurs ishi mavzu: Sensomator ta’sirlanish va diqqatni o’rganish uchun metodikalar. Ilmiy rahbar: Raxmatova. N navoiy-2023 mundarija

O’zbekiston Respublikasi oliy ta’lim va innovatsiyalar vazirligi navoiy innovatsiyalar universiteti
,, Maktabgacha ta’lim ’’ yo’nalishi
1-kurs 7-guruh talabasi
Raxmatova irodaning
“ bolalar psixalogiyasi va psixodiagnostikasi­­­­­­­­­­­‘‘ fanidan tayyorlagan
KURS ISHI
Mavzu: Sensomator ta’sirlanish va diqqatni o’rganish uchun metodikalar.


Ilmiy rahbar:Raxmatova.N
Navoiy-2023
MUNDARIJA:

KIRISH. 3
C, C ++, MAQOMOTI, ActiveX, CORBA va Java bilan osonlik bilan bog’lanishi mumkin. 14
A D A B I Y O T L A R 21

KIRISH.

Bizning respublikamiz ham mustaqillik tufayli axborotlashgan jamiyat tomon kirib bordi. Bu masala Prezidentimiz va hukumatimizning diqqat markazida birinchi masalalar qatorida turibdi.
O‘zbekiston Respublikasi Birinchi Prezidenti I.A.Karimovning 2002 yil 30 mayda “Kompyuterlashtirishni yanada rivojlantirish va axborot kommunikasiya texnologiyalarini joriy etish to‘g‘risida”gi farmoni va uning bajarilishini ta’minlash yo‘lida Vazirlar Mahkamasining 2002 yil 6 iyundagi maxsus qarori Respublikamizda Informatika va axborot texnologiyalari fanining rivojlantirishda yana bir muhim bosqich bo‘lib qoldi.
Hozirgi kunda Informatika va axborot texnologiyalari jamiyatning jadal rivojlanishiga ta’sir etuvchi eng muhim omildir. Axborot texnologiyasi insoniyat taraqqiyotining turli bosqichlarida ham mavjud bo‘lgan bo‘lsa-da, hozirgi zamon axborotlashgan jamiyatining o‘ziga xos xususiyati shundaki, sivilizatsiya tarixida birinchi marta bilimlarga erishish va ishlab chiqarishga sarflanadigan kuch energiya, xom ashyo, materiallar va moddiy iste’mol buyumlariga sarflanadigan harajatlardan ustunlik qilmoqda, ya’ni axborot texnologiyalari mavjud yangi texnologiyalar orasida yetakchi o‘rinni egallamoqda. Respublikamiz mustaqillikka erishgandan so‘ng ta’lim tizimiga juda katta e’tibor berila boshlandi. Kasb-hunar kollejlari, akademik litseylar qurilib, oliy o‘quv yurtlari va umumta’lim maktablari qayta ta’mirlandi. Zamon talablariga javob beruvchi o‘quv jihozlari, laboratoriya va kompyuter xonalari tashkil etildi. Bu ishlarning asosiy maqsadi respublikamizda ta’lim olayotgan barcha talabalar o‘qish jarayonida yaxshi bilim, malakaga ega bo‘lib o‘z kasbining yetuk mutaxassisi bo‘lib yetishishidir. Bu yutuqlarga erishish uchun informatika fani, zamonaviy kompyuter va uning qurilmalari katta ko‘makdosh bo‘lmoqda desak mubolag‘a bo‘lmaydi.
Ushbu kurs ishi Informatika va axborot texnologiyalari fani, kompyuter dasturlari va tarmoq imkoniyatlaridan foydalangan holda talabalarning bilim samaradorligini tekshirishga bag‘ishlangan bo‘lib, unda bitiruvchi boshqaruv jarayonini avtomatlashtish texnologiyasini ishlab chiqish haqida tavsiyalar bergan.
Ayni paytda ta’lim jarayonida interaktiv metodlar, innovatsion texnologiyalar, pedagogik dasturiy vositalar va axborot texnologiyalarini o‘quv jarayonida qo‘llashga bo‘lgan qiziqish, e’tibor kundan–kunga kuchayib bormoqda. Ta’lim tizimida shu paytgacha olib borilgan an’anaviy metodlardan voz kechilib noan’anaviy metodlarga o‘tish avj olmoqda. Bu borada ta’lim berish bilan birga o‘rganilayotgan bilim, ko‘nikma va malakalarni tekshirib borish, baholash va nazorat qilib tahlil qilish ham o‘zgacha tus olmoqda. Kompyuter va dasturiy ta’minot yangi-yangi texnologiyalarni ishlab chiqish, boshqaruv jarayonlarini avtomatlashtirishda asosiy rol o‘ynamoqda. Bunday bo‘lishining asosiy sabablaridan biri bo‘lmish, shu vaqtgacha an’anaviy ta’limda talabalarni faqat tayyor bilimlarni egallashga o‘rgatilgan bo‘lsa, zamonaviy texnologiyalar ularni egallayotgan bilimlarini o‘zlari qidirib topishlariga, mustaqil o‘rganib, tahlil qilishlariga, hatto xulosalarni ham o‘zlari keltirib chiqarishlariga o‘rgatadi.
O‘quvchilarning fanlar bo‘yicha o‘zlashtirish darajasi darsning sifati va samaradorligini belgilovchi asosiy omillardan biri hisoblanadi. Shuning uchun o‘qituvchi o‘quvchiga beriladigan ta’limning sifatini oshirishda har bir soat dars uchun aniq maqsadni belgilashi, dars rejasini to‘g‘ri rejalashtirishi lozim. Maqsadga erishishning asosiy talablaridan biri – o‘qitish jarayoniga zamonaviy pedagogik texnologiyalarni joriy qilishdir.
PYTHON DASTURLASH TILI va uning imkoniyatlari.

Python ([ˈpʌɪθ (ə)n] — payton, piton) — turli sohalar uchun yuqori darajadagi umumiy maqsadli dasturlash tili. Uning dizayn falsafasi muhim chekinishdan foydalangan holda kodning oʻqilishiga urgʻu beradi. Uning til konstruksiyalari va obyektga yoʻnaltirilgan yondashuvi dasturchilarga kichik va yirik loyihalar uchun aniq, mantiqiy kod yozishda yordam berishga qaratilgan[4]. Shuningdek Python sunʼiy intellekt hamda maʼlumotlar muhandisiligi sohalarining tili hisoblanadi.Python deyarli barcha platformalarda ishlay oladi, xususan Windows, Linux, Mac OS X, Palm OS, Mac OS va boshqalar shular jumlasidandir. Python Microsoft.NET platformasi uchun yozilgan realizatsiyasi ham mavjud boʻlib, uning nomi — IronPython dasturlash muhitidir.Guido van Rossum 1980-yillarning oxirida ABC dasturlash tilining davomchisi sifatida Python ustida ishlay boshladi va birinchi marta 1991-yilda Python 0.9.0 versiyasini ommaga eʼlon qildi.Python dasturlash tiliga boʻlgan talab yildan yilga oshib bormoqda. CodingDojo[6] portalining tadqiqotlariga koʻra, 2020—2021-yillarda aynan Python tilida dasturlovchi mutaxassislarga eng koʻp talab boʻlgan.

- Python mashhur dasturlash tili. U Guido van Rossum tomonidan yaratilgan va 1991 yilda chiqarilgan.
- Python – bu o'rganishga oson va shu bilan birga imkoniyatlari yuqori
bo'lgan oz sonlik zamonaviy dasturlash tillari qatoriga kiradi. Python
yuqori darajadagi ma'lumotlar strukturasi va oddiy lekin samarador
obyektga yo'naltirilgan dasturlash uslublarini taqdim etadi.Stack Overflow saytining 2019-yildagi dasturchilar o’rtasida dasturlash tillari bo’yicha olib borilgan so’rovnomasida, eng qulay va ko’p foydalaniladigan dasturlash tillari ro’yxatida Python JavaScriptdan so’ng ikkinchi o’rinni egallagan. Shu bilan bir qatorda dunyoning Twitter, Pinterest, HP, Symantec, Instagram va Groupon kabi yirik korxonalar aynan Python dasturlash tilidan foydalanmoqda. YouTube, DropBox, Google va Quora kabi dunyoning mashhur online platformalarining dasturiy ta’minoti ham aynan python dasturlash tilida yozilganligi ushbu dasturlash tiliga bo’lgan talabning yuqori ekanligini anglatadi. Python nafaqat web sohasida balki sun’iy intellekt va robotexnika sohasida ham yuqori talabga ega til hisoblanadi.
Python DASTURLASH TILIDA YARATILGAN YIRIK LOYIHALAR

Ta’lim tizimi rivojlanishiga ayni bir paytda soat sayin yangilanib borayotgan kompyuter va axborot texnologiyalari ko‘makdosh bo‘lmoqda desak mubolag‘a bo‘lmaydi. Umumta’lim maktablar, kasb – hunar kollejlari va akademik litseylar hamda oliy o‘quv yurtlaridagi o‘quv jarayoni boshqariluvchi tizim sifatida, axborotni tavsiya etishning kompyuterli texnologiyalari, elektron o‘quv-metodik materiallar va ulardan o‘quv jarayonida foydalanish imkoniyatlari, o‘quv axborotlarini taqdim etishda va bilimlarni nazorat qilishda axborot texnologiyalaridan foydalanish tobora kengayib va mustahkamlanilib kelinmoqda.

Python dasturlash tilining imkoniyatlari

Bugungi kunda taraqqiyot juda tez rivojlanmoqda va juda tez o‘zgarmoqda. Deyarli har daqiqada sayyoramizning turli burchaklarida o‘zgarishlar, yangilanishlar va kutilmagan voqea-hodisalar sodir bo‘lmoqda. Har bir kunimiz kuchli aхborot oqimi ostida kechmoqda. Aхborot oqimi bizni uyda, ishхona va ta’tilda ta’qib etadi. Inson axborot ta’siridan хoli normal faoliyat yurita olmaydi. Hayotni anglash, uni o‘rganish informatsiyalarni yig‘ish va o‘zlashtirish orqali kechadi. Insonning bilimlilik darajasi ham ma’lum davr ichida shaхs tomonidan o‘zlashtirilgan axborotlarning ko‘p yoki ozligi bilan belgilanadi.

Python – bu o'rganishga oson va shu bilan birga imkoniyatlari yuqori bo'lgan
oz sonlik zamonaviy dasturlash tillari qatoriga kiradi. Python yuqori darajadagi
ma'lumotlar strukturasi va oddiy lekin samarador obyektga yo'naltirilgan dasturlash
uslublarini taqdim etadi.

Python quyidagi sohalarda ishlatiladi:

Web dasturlash (serverlar bilan)
Dasturiy ta’minot
Matematika
Tizim skriptlari.

Shuning uchun zamonaviy bilimlar sari keng yo‘l ochish, ta’limotni takomillashtirishda yangi aхborot teхnologiyalardan unumli foydalanish - bugungi kunning talabiga aylandi. Vaholanki, ta’lim tizimida sezilarli o‘zgarishlar ro‘y bermoqda.

Funksiyalar

Funksiya - bu bitta, bog'liq bo'lgan harakatni amalga oshirish uchun ishlatiladigan uyushgan, qayta
ishlatilishi mumkin bo'lgan kodlar bloki. Funktsiyalar sizning arizangiz uchun yaxshiroq modullik
va kodni yuqori darajada qayta ishlatilishini ta'minlaydi.
Siz allaqachon bilganingizdek, Python sizga print () va shu kabi ko'plab ichki funktsiyalarni beradi.
Pythonda mavjud bo’lgan tiplarni o’zgartiruvchi va ba’zi bir qo’shimcha funksiyalar bilan quyida
tanishishingiz mumkin:
bool(x)- rostlikka tekshirishni standart usulidan foydalanuvchi bool tipiga o`zgartirish. Agar
x yolg`on bo`lsa yoki tushirib qoldirilgan bo`lsa, False qiymatini qaytaradi, aksincha esa
True qaytaradi.
bytearray([manba, [kodlash[xatolar]]])- bytearray ga o`zgartirish. Bytearray- 0<=x<256
diapazondagi butun sonlarni o`zgarmas ketma-ketligi. Konstruktor argumentlari bytearray()
ga mos ko`rinishga ega bo`ladi.
complex([real],[image])- kompleks songa o`zgartirish.
dict(object)- lug`atga o`zg artirish.
float([x])-haqiqiy songa o`zgartirish. Agar argument ko`rsatilmagan bo`lsa, 0.0 qaytaradi.
int([object],[asosiy sanoq sistemasi])- butun sonni berilgan sanoq sistemasidan o`nlik sanoq
sistemasiga o`tkazish.
list([object])-ro`yxat tuzadi.
memoryview(object)- memoryview obyektini tuzadi.
object()-hamma obyektlarga asos bo`lgan bosh obyektni qaytaradi.
range([start=0], stop,[step=1])- step qadamli start dan stop gacha bo`lgan arifmetik
progressiya.
set(object)-to`plamni yaratadi.
slice([start=0], stop, [step=1])-step qadamga ega startdan stopgachaga bo`lgan kesma
obekti.
tuple(obj)- kortejga o`zgartiradi. Oddiy, o'rganishga oson, sodda sintaksisga ega, dasturlashni boshlash uchun
qulay, erkin va ochiq kodlik dasturiy ta'minot.
Dasturni yozish davomida quyi darajadagi detallarni, misol uchun xotirani
boshqarishni hisobga olish shart emas.
Ko'plab platformalarda hech qanday o'zgartirishlarsiz ishlay oladi.
(Windows, Mac, Linux, Raspberry Pi va boshqalar)
Interpretatsiya(Интерпретируемый) qilinadigan til.
Kengayishga (Расширяемый) moyil til. Agar dasturni biror joyini tezroq
ishlashini xoxlasak shu qismni C yoki C++ dasturlash tillarida yozib keyin shu
qismni python kodi orqali ishga tushirsa(chaqirsa) bo'ladi.
Juda ham ko'p xilma-xil kutubxonalarga ega.
xml/html fayllar bilan ishlash;
http so`rovlari bilan ishlash;
GUI(grafik interfeys);
Web dastur tuzish;
FTP bilan ishlash;
Rasmli audio video fayllar bilan ishlash;
Robot texnikada;
Matematik va ilmiy hisoblashlarni dasturlashda juda ham qo’l keladi.
Pythonni katta proyektlarda ishlatish mumkin.
Kalit so`zlar