Kurs ishi Mavzu: Suyuqliklarni ekstraksiyalash jarayonini avtomatlashtirish

Kimyo injiniringida modellashtirish va avtomatlashtirish.
Kurs ishi
Mavzu: Suyuqliklarni ekstraksiyalash jarayonini avtomatlashtirish.
Mundarija.

1. 
   Kirish.______________________________________ 2
   
2. 
   Ekstraksiyalashning maqsad va vazifalari. __________ 3
   
3. 
   Ekstraktorni avtomatlashtirish.____________________ 6
   
4. 
   Avtomatik boshqarish va rostlash moslamalari va uskunalari asoslari.________________________________________8
   

4.1 Bosim datchigi (sensori) tanlash.________________9
4.2 Konsentratsiya datchigi (sensori)ni tanlash._______11
4.3 Sarf o'lchagichni tanlash.______________________ 13
4.4 Harorat datchigini tanlash _____________________13

5. 
   Nazorat kontrollerining texnik hususiyati.___________20
   
6. 
   Ekstraktorlar konstruksiyalari.___________________22
   
7. 
   Texnologik jaraynni avtomatlashtirish.____________ 25
   

8. 
   Xulosa. ________________________________________ 28
   
9. 
   Foydalanilgan adabiyotlar.________________________ 28
   

1. 
   Kirish.
   

Prezidentimiz Sh.M.Mirziyoyevning "2018 yilda iqtisodiyotimizda tub tarkibiy o‘zgarishlarni amalga oshirish, modernizasiya va diversifikasiya jarayonlarini izchil davom ettirish hisobidan xususiy mulk va xususiy tadbirkorlikka keng yo‘l ochib berish — ustuvor vazifalar" to‘g‘risidagi ma’ruzasida 2018-2021 yillarda oliy ta’lim muassasalarini moddiy - texnik bazasini modernizasiya qilish dasturi doirasida qurilish, kapital ta’mirlash va jihozlash bo‘yicha katta ishlarini amalga oshirilganligi to‘g‘risida gapirdi. Endigi navbatda sohalar bo‘yicha sifatli kadrlarni tayyorlash hamda tayyorlangan mutaxassislar xalqora talablar meyorlariga javob beraolishligi to‘g‘risidagi fikrlarni o‘z ma’ruzasida keltirgan.
Mustaqillikka erishilgandan so‘ng Respublikamiz hayotida ijobiy yangiliklar amalga oshirilmoqda. Mamlakatimizning boy tabiiy va ishchi kuchi zahiralaridan fan va texnikaning so‘ngi yutuqlariga tayangan holda foydalanib, yurtimiz iqtisodiyotini va xalqimizning farovonligini yanada oshirish bugungi kunning dolzarb masalasi hisoblanadi. Jahonning ko‘plab mamlakatlari iqtisodiyotiga sezilarli ta’sir ko‘rsatgan global moliyaviy-iqtisodiy inqiroz salbiy ta’sir oqibatlarining oldini olish turli darajalardagi ijtimoiy-iqtisodiy jarayonlarni amalga oshirishda o‘ziga xos izchillikni, xatti-harakatlarning har tomonlama o‘ylanganligi va asoslanganligini, tub islohotlarni amalga oshirishning bosqichma-bosqichligini, reja va maqsadlarga tomon harakatdagi sobitqadamlikni taqozo etadi. So‘nggi jahon moliyaviy–iqtisodiy krizisining mamlakatimiz iqtisodiyotiga ta‘sirini inobatga olgan holda O‘zbekiston Respublikasi Birinchi Prezidenti I.A.Karimov tomonidan mamlakat iqtisodiyotining izchil va barqaror rivojlanishini ta‘minlaydigan har tomonlama asoslangan chora-tadbirlar ishlab chiqilgan bo‘lib, u yerishilayotgan muvaffaqiyatlarning asosi hisoblanadi. Keyingi yillarda iqtisodiyotning yetakchi tarmoqlarini moddernizasiyalash, texnik va texnologik jihatdan qayta jihozlash bo‘yicha faol investisiya siyosatini olib borishga katta e’tibor berilmoqda. Rivojlangan davlatlar safidan munosib o’rin olishni o’z oldiga maqsad qilib qo’ygan O’zbekistonimiz xalq xo’jaligining barcha tarmoqlari kabi ta’lim sohasida ham ilg’or texnologiyalarni joriy etish va shu orqali ta’lim mazmunini jahon andazalari darajasiga olib chiqishga harakat qilmoqda.
Jarayonlarni avtomatlashtirish deganda texnologik uskunalarni avtomatik ishlash rejimiga to'liq o'tkazish, inson ishtirokisiz qisman yoki to'liq ishlaydigan qurilmalarni ishlab chiqarishga joriy etish tushuniladi. Avtomatlashtirish mexanizatsiyaning eng yuqori shakli hisoblanadi. Bu odamni qisman yoki to'liq mexanizmlarni tezkor boshqarishdan, uning jarayonda doimiy ishtirokidan ozod qilish bilan tavsiflanadi. Avtomatik regulyatorlar yoki tizimlar texnik qurilma yoki texnologik jarayonda har qanday jismoniy miqdorlarni o'zgarishsiz yoki ma'lum bir tarzda o'zgartiradi. To'liq avtomatlashtirish bilan jarayon butunlay inson ishtirokisiz amalga oshiriladi, faqat jarayon va uskunalarni oldindan sozlash, uning rivojlanishini yoqish va kuzatish funktsiyalari uning orqasida qoladi. Avtomatlashtirish mehnat unumdorligini oshiradi, texnologik jarayonlarning samaradorligini oshiradi, mahsulot sifatini yaxshilaydi, aniqligini oshiradi, xizmat ko'rsatuvchi xodimlar sonini kamaytiradi.
Ba'zi zamonaviy ishlab chiqarish jarayonlarini amalga oshirish faqat ularni to'liq avtomatlashtirish sharti bilan mumkin. Bunday jarayonlarni qo'lda boshqarish bilan odamning eng kichik chalkashligi va uning jarayonga o'z vaqtida ta'sir qilmasligi jiddiy oqibatlarga olib kelishi mumkin.
Maxsus avtomatik qurilmalarning joriy etilishi uskunalarning muammosiz ishlashiga yordam beradi, shikastlanish holatlarini yo'q qiladi, atmosfera havosi va suv havzalarining sanoat chiqindilari bilan ifloslanishini oldini oladi.
Kurs ishining maqsadi ekstraksiyalash jarayonlarini avtomatlashtirishda sanoat kontrollerlari va kompyuterlari asosida amalga oshiriladigan texnologik jarayonlarni avtomatlashtirishning zamonaviy tizimlarini qurish tamoyillari bilan tanishishdir.
Ekstraksiya keng ma'noda tanlab ta'sir qiluvchi erituvchilar yordamida eritmalardan yoki qattiq moddalardan bir yoki bir nechta tarkibiy qismlarni olish jarayonlari deb ataladi. Shuning uchun ekstraktsiya asosan qattiq - suyuq tizimlarda (masalan, rudalardan siyanid eritmalari bilan oltin qazib olish) yoki suyuq - suyuq tizimlarda amalga oshirilishi mumkin. Gidrometallurgiyada ekstraktsiya yoki ekstraktsiya odatda suyuqlik ekstraktsiyasi jarayoni deb tushuniladi, bu bitta erituvchida erigan moddani birinchisi bilan aralashmaydigan boshqa erituvchi bilan ajratib olishdan iborat. Ushbu ikkita suyuq vosita sifatida kimyoviy reagentlarning suvli metall o'z ichiga olgan eritmasi va organik suyuqlik ishlatiladi.