Kurs joybari

I.1 Terek sıyaqlı aloe ósimligi tarqalıwı hám klassifikaciyası
Bólim: Magnoliophyta
Klass: Liliopsidae
Tuwıs: Liliales
Tuqımlas: Liliaceae
Túr: Aloe arborescens Mill
Watanı Afrikanıń qubla shıģısındaģı yarım shóller. Sobik SSSRda eki túri Tereksimon aloy — Aloe drevovidnoe — A. arborescen Mill, hám Yul-yul aloy — Aloe polosatoe — A. striatila How. Gruziya (Adjariya, Ukraina (Odessa átirapı ) hám Orta Aziyada bir jıllıq usimlik retinde, bólmelerde kóp jıllıq ósimlik ornında ósiriledi. Tábiyiy aymaǵı Qubla Afrikanı - Mozambik, Zimbabve, Esvatini hám Malavinı óz ishine aladı. Dúnyanıń kóplegen tropik hám mótadil regionlarında tábiyiylestirilgen. Úyde ol yarım shól hám shól aymaqlarında, taslaq topraqlarda, putalar arasında ósedi. (2-súwret)

I.1 2-súwret Terek sıyaqlı aloe ósimligi ulıwma kórinisi

I.2 Terek sıyaqlı aloe ósimligi ximiyalıq quramı hám qollanılıwı
Ximiyalıq quramı: Ósimliktiń japıraqları hám sherbetinde fermentler, vitaminlar, fitonsidlar, aloin, nataloin, rabarberon, homonatalain, emodin (1, 66%), smolali elementlar hám efir mayları ızları bar. Japıraqları hám ol jaǵdayda alınatuǵın aloe quramında antratsen paydaalari (aloin nataloin, izoemodin) smolalar, efir moyi, achchik hám boshka elementlar bar. Aloediń yukori dozasi (0, 03—0, 2 g) surgi dári retinde, kishi dozasi (0, 01—0, 02 g) ovkat xazmini jaqsılaw hám ishtaxa ashıw maqsetinde ishiladi. Biogen stimulyatorlarga bay japıraqlarınan suyuk ekstrakt (flakon hám ampulalarda chikariladi), liniment (emul'siya), sherbet hám tabletka tayarlanadi. Suyuk ekstrakti hám tabletkasi gúzek keselliklerinde (konyunktivit, gúzek shıyshesimon denechasining xiralashishi hám basqalar).
Qollanılıwı: Aloe isletiw usılları: Gastrit, enterit, ish qatıwı - awqattan aldın jańa qısılǵan aloe sherbetin alın, kúnine 2-3 ret 1 shay qasıqta. Qabıllaw múddeti úsh hápteden eki ayǵa shekem. Nadurıs iplas - 150 gr.jańa japıraqlardı maydalap (aldınan lateral tikenlerdi kesip alın ), ıssı, lekin qaynamaydigan asalni (300 gr.) quying hám 24 saatqa qaldıring. 5-10 gr. Alınǵan qospanı azanda ash qarınǵa jıllı halda alın. Charchoq, immunitettiń tómenligi - 100 gramm sherbetti tug'ralgan ǵoza (500 gr.), Pal (300 gr.) hám limon sherbeti (3-4 mıywe) menen aralastırıń. Alınǵan qospanı kúnine 3 ret, awqattan yarım saat aldın 1 shay qasıqta alın. ashıq hawada : Kúyiwler, trofik jaralar, obtsessler, shıbın-shirkeyler shaǵıwı - 1-2 shay qasıq sherbetten losonlar, sonıń menen birge teriniń jalınlanǵan jayların suwǵarıw. Ótkir rinit - hár tanawǵa kúnine 3 ret 5-8 tamshı, emleniw aralıǵinda 5 saatlıq interval menen.
Aloe arborescensdi qollaw múmkin bolmaģan jaģdaylar:
Aloe awız arqalı 7 háptelik hámledar áyeller yamasa cistit, saldamlı júrek-qan tamır, ot pufagi yamasa bawır kesellikleri menen awırǵan adamlar tárepinen qabıl etińmasligi kerek.
Aloe preparatlarini medicinada qóllaw sheńberi júdá keń: jańa sherbet (ishkerinde) - sozılmalı gastrit ushın, ıshteyni jaqsılaw, juqpalı keselliklerge qarsı immunitetti asırıw ; sherbet (sırtqı tárepden) - irińli jaralar, kúyiwler, osteomielit, trofik jaralar, orofarenks hám tıs góshi kesellikleri menen juwıw ushın ; sherbet (kompresslar) - teri tuberkulyozi, qızıl yuguruk, ekzema, bastıń radiatsion dermatiti ushın ; temir menen aloe siropi - as qazan -ishek traktınıń sozılmalı hám ótkir kesellikleri ushın, juqpalı kesellikler hám basqa zaiflashtiruvchi kesellikler hám záhárleniwlerden keyin; suyıq aloe ekstrakti (jańa, konservalanǵan yamasa qurıtılǵan japıraqlardan - in'ektsiya ushın ; maydanlanǵan konserva japıraqlarınan - awız arqalı jiberiw ushın ) - blefarit, kon'yunktivit, keratit, sozılmalı gastrit, as qazan hám on eki barmaqlı ishek jarası, bronxial astma, ginekologik kesellikler ushın maydanlanǵan konserva bargini óz ishine alǵan oralǵan tabletkalar - kóz keselliklerin kompleks emlewde ayriqsha bolmaǵan qural retinde biostimulyatsiya etilgen japıraqlar sherbetin óz ishine alǵan aloe linimenti - sırtqı tárepden kúyiwler ushın hám teriniń radiatsiyalıq zaqım aliwiniń aldın alıw hám emlew ushın [3].
Aloe sherbeti kóplegen mikroblar gruppalarına bakteritsid hám bakteriostatik tásir kórsetedi: streptokokklar, stafilokokklar, difteriya, tif hám dizenteriya tayaqshaları. Aloe kúshli jaralardı emleytuǵın ayrıqshalıqlarǵa iye, radionuklidlarni alıp taslaydı, juqpalı keselliklerge qarsı gúresde denediń immun -reaktiv qábiletin hám qorǵalıwın asıradı, sonıń menen birge, pútkil organizmdi jaqsılawǵa úles qosatuǵın ájayıp biostimulyator bolıp tabıladı.
Eksperimental izertlewlerde aloe preparatlari ulıwma biostimulyatsiya hám immunitetti stimulyatsiya etiwshi tásirge iye, bul bolsa aloe toqımalarında qolaysız sharayatlarda (tómen temperatura, jaqtılıq etiwmasligi) payda bolǵan biogen stimulyatorlarning ekstraktida bar ekenligi menen anıqlama bernedi; biostimulyatorlar denediń qorǵaw funkciyaların asırıw hám toqımalarda reparativ processlerdi kúsheytiw qábiletine iye.
Aloe preparatlari laksatif, xoleretik tásirge iye, anıq isiwge qarsı hám kúyiwge qarsı ayrıqshalıqlarǵa iye, awqat as sińiriw qılıw bózining sekretsiyasin asıradı, ıshteyni hám awqat as sińiriw qılıwdı jaqsılaydı. Aloe sherbeti kóplegen mikroblar gruppalarına bakteriostatik tásir kórsetedi: stafilokokklar, streptokokklar, difteriya, tif hám dizenteriya tayaqshaları. [3,6,7]