Kutubxona axborot faoliyati

Elektron katalog bilan ishlash o‘z ichiga kataloglashtirishning asosiy texnologik jarayonlarini: — hujjatlarni kataloglashtirish; — ko‘p aspektli bibliografik qidiruv, chiqish formalarini (formul- yar, kartochka, ko‘rsatkich va boshqalarni) shakllantirishni oladi; — foydalanuvchi, elektron katalogdan olinayotgan natijalarni kompyuter ekranida ko‘rishi, printerda bosib chiqarishi va dis- ketga yozib olishi mumkin.

Kutubxonalarda MARC formatlarining yaratilishi tarixi MARC 21 yangi asr formati Kompyuter tarmoqlarining rivojlanishi foydalanuvchilar orasi- da axborot almashinuv hajmi va sifatini ortishiga olib keldi. Maz- kur imkoniyatlar kutubxonachilikka ham o‘z ta’sirini ko‘rsatdi. Hozirgi kunda, AQSHning ko‘plab ilmiy kutubxonalari o‘z fon- diga kelib tushayotgan adabiyotlarning 10—20% nigina mustaqil kataloglashtiradi. Qolgan qismini esa bibliografiyalashtiruvchi tashkilotlar tizimlaridan ko‘chirib oladilar. Bibliografik yozuv- larni almashirish jarayonida, bir tizim dagi axborotni ikkinchi bir tizimga benuqson olib o‘tishda MARC (Machihe Readable C ata­ loguing — mashina o‘qiy oladigan kataloglashtirish) formatlari­ ning o‘rni beqiyosdir.

• 
  Kutubxonalarda MARC formatlarining yaratilishi tarixi MARC 21 yangi asr formati Kompyuter tarmoqlarining rivojlanishi foydalanuvchilar orasi- da axborot almashinuv hajmi va sifatini ortishiga olib keldi. Maz- kur imkoniyatlar kutubxonachilikka ham o‘z ta’sirini ko‘rsatdi. Hozirgi kunda, AQSHning ko‘plab ilmiy kutubxonalari o‘z fon- diga kelib tushayotgan adabiyotlarning 10—20% nigina mustaqil kataloglashtiradi. Qolgan qismini esa bibliografiyalashtiruvchi tashkilotlar tizimlaridan ko‘chirib oladilar. Bibliografik yozuv- larni almashirish jarayonida, bir tizim dagi axborotni ikkinchi bir tizimga benuqson olib o‘tishda MARC (Machihe Readable C ata­ loguing — mashina o‘qiy oladigan kataloglashtirish) formatlari­ ning o‘rni beqiyosdir.
  

MARC formatlarning ko‘payishi boshqa bir muammoni, har xil formatda bo'lgan bibliografik yozuvlarni bir-biriga mos ke- lishlik muammosini yuzaga keltirdi. Har xil formatlar asosida ishlovchi muassasalar o‘rtasida bibliografik yozuvlarni (BYo) al- mashinish nihoyatda qiyinchilik tug‘dirdi. Xalqaro kommunika- tiv format MARC2 ni yaratilishi bu muammoni hal qilish uchun qo‘yilgan ilk qadam edi. 1969-yilda Kopengagenda bo‘lib o‘tgan IFLA ning (The In ­ ternational Federation of Library Associations and Institutions — Kutubxonachilik uyushmalari va tashkilotlarining xalqaro federatsiyasi) 35-sessiyasida, nashr ishi davlat bibliografiya- sida M ARC form atni rivojlantirish loyihasi ko‘rib chiqildi. 

• 
  MARC formatlarning ko‘payishi boshqa bir muammoni, har xil formatda bo'lgan bibliografik yozuvlarni bir-biriga mos ke- lishlik muammosini yuzaga keltirdi. Har xil formatlar asosida ishlovchi muassasalar o‘rtasida bibliografik yozuvlarni (BYo) al- mashinish nihoyatda qiyinchilik tug‘dirdi. Xalqaro kommunika- tiv format MARC2 ni yaratilishi bu muammoni hal qilish uchun qo‘yilgan ilk qadam edi. 1969-yilda Kopengagenda bo‘lib o‘tgan IFLA ning (The In ­ ternational Federation of Library Associations and Institutions — Kutubxonachilik uyushmalari va tashkilotlarining xalqaro federatsiyasi) 35-sessiyasida, nashr ishi davlat bibliografiya- sida M ARC form atni rivojlantirish loyihasi ko‘rib chiqildi.