«kzt va dt» fanidan ishchi dastur bajarilishining kalendar tematik rejasi

Biomassa energiyasi. Biomassa – o‘simlik va hayvonot 
dunyosidagi barcha organik moddalarni kelib chiqishini 
birlashtiruvchi 
termindir. 
Biomassa 
birlamchi 
-
o‘simliklar, hayvonlar, mikroorganizmlar va boshqalar 
hamda ularning uzoq yillik jarayonlardan sung boshqa 
turdagi yoqilg‘iga aylanishi va ikkalamchilarga 
(biomassani qayta ishlashda hosil bo‘ladigan chiqindilar 
hamda inson va hayvonlarning hayoti davomida 
foydalaniladigan mahsulotlar) bo‘linadi. 
2 
9 
Gidroenergetik manbalar. Kichik quvvatli GES larni 
qurishning nisbatan yyengilligi, arzonligi; kichik 
quvvatli GES larni faoliyat ko‘rsatayotgan gidrotexnik 
inshootlarga kam xarajat sarf qilib o‘rnatish 
mumkinligi;energiya resurslari bozorida markazlashgan 
holda beriladigan energiya bahosining oshib borishi. 
2 
10 Gidrotexnik to’g’onlar va suv omborlar . GES suv 
omborlari tо‘g‘onlar orqali quriladi. Tо‘g‘onning oldi 
tomonida suv sathi kо‘tarilib, katta suv hajmi 
(akkumulyatsiya) tо‘planadi va bu suv tо‘siq (shit), qulf 
(zatvor), oqova ariq (vodosbros) kabi injenerlik 
qurilmalari orqali taqsimlanadi. 
2 
11 Gidroenergetik va suv xo’jaligi tizimlar. Suv xo’jalik 
majmualarining samaradorligini oshirishda, ulardan 
mukammal, 
har 
tomonlama 
foydalanish 
katta 
ahamiyatga ega. Bu masalani hal qilish yo’nalishlaridan 
biri gidrotexnik inshootlardan suv energiyasidan elektr 
energiyasi ishlab chiqarish uchun foydalanishdir. 
2 
12 Gidravlik turbinalar va nasoslar. Harakatlanayotgan 
suvning 
gidravlik 
energiyasini 
ish 
g‘ildiragini 
aylantiruvchi mexanik energiyaga o‘zgartirib beruvchi 
dvigatelga gidravlik turbina (yoki gidroturbina) deyiladi. 
2 

---

6 
Energiyani o‘zgartirish prinsipiga asosan, gidro 
turbinalar aktiv va reaktiv turbinalar bo‘linadi. 
13 Gidroelektrstansiyalar. 
Suv 
oqimi 
faqat 
elektr 
energiyani ishlab chiqarish uchun qullansa suv xо‘jaligi 
GES boshkarmasiga bо‘y sunadi. Bunda suv ombori 
energetik vazifasini bajaradi. 
2 
14 Kichik gidrоenеrgеtik qurilmаlаr. Elеktr 
stаnsiyalаrdаn uzоqdа jоylаshgаn, bоrish qiyin bo‘lgаn 
jоylаrdа lоkаl, mаhаlliy enеrgiya ta’minоtini yo‘lgа 
quyishning аfzаlligi; kichik quvvаtli GES lаrni 
qurishning nisbаtаn yеngilligi, аrzоnligi; kichik quvvаtli 
GES lаrni fаоliyat ko‘rsаtаyotgаn gidrоtеxnik inshооtlаr. 
2 
15 Gidroakkumulyatsion elektr stansiyalar. GАESning 
vаzifаsi vа sinfiy guruhlаri. GАESning аsosiy vаzifаsi 
undа o’rnаtilgаn nаsoslаr yordаmidа suv enеrgiyasini 
to’plаb, undаn zаrur bo’lgаndа elеktr enеrgiyani ishlаb 
chiqаrish uchun foydаlаnish. 
2 
Jami 30 soat.
Ma’ruza mashg’ulotlari multimedia qurilmalari bilan jihozlangan 
auditoriyada akademik guruhlar oqimi uchun o’tiladi.