L. N. Isayev va P. F. Barovskiy qaysi kasalliklarni tuganishiga asos bo’ldi?--rishta, leshmaniya, bezgak paraziti

Savol-javoblar

1.O’z-bda baliqlarning qancha turi bor?-----70ta

2.O’z-bda subralib yuruvchilar va sutemizuvchilarnining ancha turi uchraydi?----60 va 100

3. O’rta Osiyo fududida tarqalgan hayvonlar?—Orol baqra bolig’i, soxta kurakburun, ingichka barmoqli qo’shoyoq, qum bo’g’ma iloni, turkiston gekkoni, turkiston agamasi, ko’k sug’ur.

4. Hashoratlarni o’rganadigan fan?-----Entomologiya.

5. Zoologiyaga oid dastlabki asar yozgan olim?---Arastu.

6. Zoologiyaga oid dastlabki asar qachon yozilgan?---- 4 asrda oldin

7. Arastu nechtaga yaqin hayvonni tavsiflagan?--- 500 ga

8. Mikroskopda ko’rinadigan hayvonlarni o’rgangan olim?-----Anton Van Levenguk

9. Karl. Linney qanday sistematik birliklarni o’rganishni taklif etgan?----Tur, urug’, turkum,

Sinf.

10. Evolutsion ta’limot asoschisi?----Ch.Darvin

11. Hayvonlar ekologiyasini o’rganishini boshlab bergan olim?-----D.N.Kashkarov.

12. L.N.Isayev va P.F.Barovskiy qaysi kasalliklarni tuganishiga asos bo’ldi?----Rishta, leshmaniya, bezgak paraziti.

13.Umurtqasiz hay o’rgangan olimlar?----T.Z.Zohidov va O.P.Bogdanov.

14. Umurtqali hay o’rgangan olimlar?----A.M.Muhammadiev, V.V.Yaxontov, A.T.To’laganov, Z.A.Azimov, A.M.Alimuhamedov.

15.Yer yuziga hay qancha turi bor?----2mln.

16.Og’irligi 150 tonnna keladigan hay?----Gigant kit.

17. Qon so’ruvchi hashorot va kanalar qanday kasalliklarni tarqatadi?-----O’lar, terlama, bezgak.

18. Yo’qolib ketgan hay?----- Yevropa turi(qoromollarning nasl boshi), Stello sigir(dengiz havoni).

19. Qirilish arafasida turgan turlar?-----Zubr, bison, xongul, Prjevskiy oti, jayron.

20. Kamayib borayotgan turlari mubofaza qilishni u-n nima etiladi?---- Qo’riqxonalar milliy bog’lar va pitomniklar.

21. O’z “Qizil kitobi” qachon nashr qilingan va nechta hayvon kiritilgan?----2003yil, 184 ta.

22. O’z-da hashoralarningo’rgimchaklarning va qushlarning turi uchraydi?----11000,100,400 ta.

23. Hayvonlar oziqlash usuliga muhuti?---- Suv, tupriq, havo, quruqlik.

24. Hayvonlar oziqlashni usuliga ko’ra qanday guruhlarda bo’linadi?---- Parazit, o’txo’r, yirtqich, zarakunanda va foydali.

25. Hayvon hujayra shaklari?----Kubsimon yumoloq, duksimon, yuldisimon, kipriksimon.

26. Hayvonlar klassifikatsiyasini ketma-ketgi ko’rsating?---- Tur, urug’,oila, turkum, sinf, tip.

27. Hayvonlar hujayrasini tuzilishga ko’ra qanday turlarga bo’linadi?---- Bir va ko’p hulayrali.

28. Umurtqasizlar nechta tipdan iborat?----20ta.

29. Umurtqalilar nechta tipdan iborat?----1 ta

30. Qaysi sistematik birlik ikkita nom b-n ataladi?----Tur(tur va urug’).

31. Hayvolarda qanday to’pimalar uchraydini?---- Biriktiruvchi muskular epiteli, nerv.

32. Anatomiya nimani o’rganadi?-----Hayvonlarni ichki

33. Zoologiya fani qaysi sohalar bilan bog’liq ish olib bormoqda---- Tibbiyot qishloq xo’jaligi, chorvachilik.

34. Hayvonlarning yashash muhiti nimalar hisoblanadi?---- Suv, havo, tuproq, quruqlik.

35. Hayvonlarning solishtirma o’lchamlari?---- Gigoni kalmar, ko’k kit, akula, kopcha ilon, afrika fili, jirafa, taroqli timsoh burgut, afrika tuyaqushi.

36. Tabiiy sanitarilar nima?---- Hayvonlarning murdasi va chiqindilari hamda orgonik qolchiqlar va mikroorganizmlarni suvdan filtlab oziqlanadigan turgan.

37. Qaysi hayvonlar qishloq xo’jaligi zararkunandadalarni qirib foyda keltiradi?---- Hashoratxo’r, yirtqich hayvonlar, qushlar, ko’rshapalaklar, baqalar.

38. Qon so’ruvchi hashoratlar va kanalar odamlarga qaysi kasaliklarni tarqatadi?----O’lat, terma, bezgak, kasalligini.

39. Hayvon hujayrasi o’simlik hujayrasidan nimasi bilan farq qiladi?---- Hujayra po’sti yurqa bo’lishi va yashil rang beruvchi xloroplastlarning bo’lmasligi.

40. O’simliklar orasidagi qaysi biri xivchilar yordamida harakatlanadi?---- Xlamidomonada.

41. Hayvonlarning epiteliy to’qimasi qanday hujayralardan tuziladi?-Zich joylashgan yassi va silindirsimon.

42. Epiteliy to’qimasi qanday vazifasi bajaradi?---- Organizmni noqulay sharoitdan himoya qilishi.

43. Hayvonning terisi va ichak devori qaysi to’qimada tuzilgan?----Epiteliy.

44. Hayvonlarda biriktiruvchi to’qimani qanday xillari uchraydi?----Suyuq (qon), tig’iz (suyak, tog’ay),g’ovak (parenxima).

1)organlar bog’lash (pay)

2)kislorod va oziq modalarni tashish (qon)

3)zaxira oziq moddalar to’plash(parexima)

46. Muskul to’qimasi qanday tolalardan tashkil topgan?---Qisqarish xususiyatiga ega bo’gan tolalardan.

47. Muskul to’qimasi qanday guruhlarga bo’linadi?---- Silliq va ko’ndalang yo’lli.

48. Muskul to’qimasiningasosiy vazifasi?---- Harakatlanish.

49. Nerv to’qimasi qanday hujayradan tashkil topgan?---- yulduzsimon va ular orasidagi oraliq moddadon.

50. Nerv to’qimasi nimalar hosil qiladi?---- Bosh va orqa miya.

51. Nerv to’qimasini asosiy vazifasi nima?---- Tashqi va ichi organlargan keladigan ta’sirlarni qabul qilish va ularga javob berishdan iborat.

52. Hayvonlar hujayraviy tuzilishiga ko’ra qanday guruhlarga bo’linadi?---- Bir va ko’p hujayrali.

53. Hayvonkar umurtqa pog’onasini tuzilishiga ko’ra guruhlarga bo’linadi?---- Umurtqali va umurtqasiz.
Bir hujayralilar tipi. Soxta oyoqlilar sinfi.

1.Bir hujayralilar huf-da qanday qanday organoidlari bo’ladi?---- Ayirish, hazm qilish vokuoli, yadro.

2. Eng sodda tuzilgan bir hujayralilar?---- Soxta oyoqlilar.

3. Amyoba qanday suvlarda uchraydi?---- To’kilgan barg va xas-cho’p, ifloslangan suvlarda.

4. Amyoba tanasi kattaligi?----0,2-0,5mm.

5. Amyoba sitoplazmasida qanday organlar uchraydi?---- Yadro, qisqaruvchi vakuol, hazm vakuol.

6. Amyobaning soxta oyoqlari qanday hosil bo’ladi?---- Sitoplazma oqimi hisobiga.

7. Amyoba nimalar b-n oziqlanadi?----Bakteriyalar, suvo’tlari va organic qoldiqlar.

8. Amyoba oziqqa duch kelgan…...?---- Soxta oyoqlar chiqaradi.

9. Amyoba hazm vakuoli qachon hosil bo’ladi?---- Sitoplazmadan hazm shirasi ajralishi b-n.

10. Amyoba nima b-n nafas oladi?---- Suvda erigan fislorod.

11. Amyobaning oziq moddalarining parchalanishidan nima hosil bo’ladi?---- Energiya va zararli mahsulotlar.

12. Amyobani ta’sirlanishga qanday modda ta’sr ko’rsatadi?---- Osh tuzi.

13. Amyoba ta’sirlanganda qanday shaklga kiradi?---- Sharsimon.

14. Amyoba qanday yo’l b-n ko’payadi?----Ikkiga bo’linish, jinssiz.

15. Noqulay sharoitda nima hosil qiladi?---- Sista.

16. Soxta oyoqlilarning dengizda yashovchi vakillari?---- Foraminofera va nursimonlar.

17. Nursimonlardan nima maqsadlarda foydalinadi?----Jilvir qog’oz tayyorlash va metallarni silliqlashda.

18. Sohta oyoqlilarning parazit vakili?----Ichburug’ amyobasi.

19. Ichburug’ amyobasi qanday kasallikn keltirib chiqaradi?----Qonli ichburug’.

20. Qaysi hayvonnong shakli doimi o’zgarib turadi?----Amyoba.

21. Amyobani hujayra membranasi qanday vafani bajaradi?----Sitoplazmani tashqi muhitdan ajratib turadi.

22. Amyobani harakatlanishini nimaga o’xshatish mumkun?-Bir tomchi suvning harakatiga.

23. Amyobaning qaysi qismi to’xtovsiz hosil bo’ladi va yo’qolib turadi?---- Soxta oyoqlari.

24. Amyobada oziq moddalar nima tas’siridab hazm bo’ladi?---- Hazm shirasi.

25. Amyobada hazm bo’lmagan oziq qoldiqlari tashqariga qanday chiqariladi?----Sitoplazma.

26. Amyoba sitoplazmasiga nima orqali tashqi muhitda suv suzib o’tadi?---- Hujayra membranasi.

27. Amyobada suvning ortiqcha qismi va zaharli moddalar qayerda o’tadi?---- Qisqaruvchi vakuola.

28. Amyobaga osh tuzi ta’sir ko’rsatilganda nima kuzatiladi?---- Soxta oyoqlarini tortib olib, sharsimon shaklga keladi.

29. Amyobani ko’payishi qanday amalga oshadi?---- Yadrolar hajmi ortib, qobig’i yemiriladi. Yadro moddalar hjayrali ikki tomoniga taqsimlanadi, tezda hujayraning ikki tomonida bittadan yadro hosil bo’ladi. Amyoba tanasi ham cho’zilib, o’rtasidan ingichlakashadi va ikkikga ajtaladi.

30. Ichburug’ amyobasi qayerda pazalitlik qiladi?---- Odam va sutemizuvchi hayvonlarning ichak devorini yemirib, qonli ichburug’ kasalligini.

31. Amyobani soxta oyoqlari qanday vazifani bajaradi?---- Harakatlanish, oziqni qamrab olish.

Xivchinlilar sinfi.

1. 
   Tanasi qattiq qobiq b-n qoplangan bir hujayrali hayvon?---- Evglena.
   
2. 
   Evglena nima yordamida harakatlanadi?---- Xivchinlari.
   
3. 
   Evglena qanday suvlarda uchraydi?---- Ko’lmak suv va hovuzlarda.
   
4. 
   Evglena tanasi uzunligi?---- Amyobadan 5-10 marta kichik.
   
5. 
   Evglena tanasi qanday shaklda bo’ladi?---- Duksimon.
   
6. 
   Evglena sitoplazmasida qanday organoidlari joylashgan?---- Bitta yirik yadri, qisqaruvchi vakuola, qizil dog’ga o’zshash “ko’zcha”.
   
7. 
   Evglena tanasi yshil tanachalar shaklida bo’ladi?---- Xromatofori.
   
8. 
   Evglena yorug’lik ta’sirida qanday modda hosil bo’ladi?---- Organik modda.
   
9. 
   Organik modda nima u-n sarflanadi?---- O’sish, ko’payishi va ririvojlanishi.
   
10. 
    Evglena qorong’ida qanday usulda ozilanadi?---- Tayyor oziq moddalar b-n.
    
11. 
    Evglena uzoq vaqt qorong’u joyda saqlansa….?---- Xlorofili yemirilib, rangsiz shaklga kiradi.
    
12. 
    Englena suvda erigan moddalarni qanday shimib oladi?---- Tana yuzasi.
    
13. 
    Englena qaysi xususiyati o’simlik va hay-lar bitta umumiy ajdoddan kelib chiqanligini ko’rsatadi?----Fotosintez qilishi.
    
14. 
    Evglenaning qisqaruvchi vakuola qanday vazifani bajaradi?---- Ortikcha suv va zaharli moddalarni chiqarib tashlash.
    
15. 
    Evglena yorug’lini qaysi a’zosi yordamida sezadi?---- Qzil ko’zchasi.
    
16. 
    Evglena qanday yo’l b-n ko’payadi?---- Uzunasiga ikkiga bo’linish.
    
17. 
    Evglena ko’payishida oldim nima kuzatiladi?---- Bitta xivchini yangi xivchin hosil bo’ladi.
    
18. 
    Evglena bo’linishi qaysi organlari o’rtasidan o’tadi?---- Yadro va xivchilar.
    
19. 
    Noqulay sharoitda nima hosil qiladi?---- Sista.
    
20. 
    Evglena sista hosil qilishdan oldin nima kuzatiladi?---- Xivchinlari tushib ketadi.
    
21. 
    Xivchinlilarning kaloniyali vakili?---- Volvoks.
    
22. 
    Volvoksning shakli va diametr qancha?---- Ikki xivchinli noksimon va 1mm.
    
23. 
    Volvoks koloniyasi qanday hujayralardan tuzilgan?---- Ikki xivchinli noksimon .
    
24. 
    Volvoks koloniyasida nechta hujayradan bog’langan?---- 1000 ta.
    
25. 
    Volvoks hujayralari o’zaro qanday bog’langan?---- Sitoplazma ipchalar.
    
26. 
    Volvoks sharining ichi qanday modda b-n to’lgan?---- Quyuq dildiroq modda .
    
27. 
    Xivchililarning parazit vakillari?---- Tripanasoma, leshmaniya.
    
28. 
    Tripanasoma qayerlarda uchraydi va qanday kasallikni chiqaradi?---- Tropik Afrikada va uygu kasalligini.
    
29. 
    Tripanasoma odamning qayerda parazitlik qiladi?---- Qon zardobida.
    
30. 
    Leshmashiya qayrda uchraydi?---- O’z-ning janubiy viloyatlarida va tropic mamlakatlarda.
    
31. 
    Leshmaniya shakl nima?---- Odamning qo’l va yuz terisida teri kasalligini
    
32. 
    Duksimon shakl nima?---- Oldingi va keying tomoni ingichkalashgan.
    
33. 
    Volvoks qanday suv havzalarida hayot kechiradi?---- Iflos suvli hovuz va ko’llarda.
    

Infuzoriya va sporalilar sinfi.

1. Tanasi kipriklar b-n qoplangan, kichik va katta yadroga ega bo’lgan hayvon?---- Infuzoriya.

2. Infuzoriya birinchi marta qayerda topilgan?---- Pichan ivitmasidan.

3. Infuroziya so’zining ma’nosi?---- “Pichan ivitmasi hayvonlari”.

4. Tufelka qayerda hayot kechiradi?---- O’simlik qoldiqlari ko’p suvlarda.

5. Tufelka tanasining uzunligi?---- 0,1-0,3mm.

6. Tufelka shakli nimaga o’xshaydi?---- Poyabzalning ostki qismiga.

7. Tufelka tanasi nimalar b-n qoplangan?---- Kipriklar.

8. Tufelka nimalar b-n oziqlanadi?---- BAkteriyalar.

9. Og’iz teshigi qayerda joylashgan?---- Tanasining yon tomonidan uzun tarnovsimon chuqurchada.

10. Tufelkani og’zi qayerda ochiladi?---- Halqumga.

11. Tufelkaning oziq moddalari qayerda to’planadi?---- Halqumda.

12. Ozig’ning hazm bo’lmagan qismi qanday chiqariladi?---- Keyingi tomonidagi teshikcha orqali.

13. Tufelkaning qisqaruvchi vakuali qayerda joylashgan?---- Tanasining oldingi va keyingi tomonida.

14. Tufelka tanasiga kislorod qanday kiradi?---- Sitopolazmasiga suv orqali.

15. Tufelka yadrosi qanday shakilda?---- Kattasi loviyasimon, kichigi yumaloq.

16.Tufelka jinnsi ko’payishidan oldain nima kuzatiladi?---- Yadro qopig’I erib, yadro moddasi teng taqsimlanadi.

17. Ko’payishdan hosil bo’lgan yosh infuzoriyalarda dastlab nechta yadro bo’ladi?---- Bitta.

18.Tufelkaning hujayra qopig’i ostiga…..joylashgan?---- Kuydiruvchi tayoqchasimon tanachalar.

19. Sporalilarning qancha turi bor?---- 4000.

20. Bezgak paraziti qayerda ko’payadi?---- Qizil qon tanachalarida.

21. Nozema paraziti nimalarda parazitlik qiladi?---- Tut ipak qurti va asalarida.

22. Bir hujayralilarning qancha turi bor?---- 40000.

23.Eng murakkab tuzilgan bir hujayralilar?---- Infuzoriyalar.

24. Sporalilar nima ta’sirida soddalashgan?---- Parazitlikka moslashish tufayli.

25. Tufelka qanday harakatlanadi?---- Kiprikchalarini tebratib, to’mtok tomini bilan oldinga suzadi.

26. Tufelkani hazm qilish vakuoli halqumdan uzilib, qayerga tushadi?---- Sitoplazmga.

27. Tufelkaning tayoqchalari….?---- Yirtqich hayvon tanasiga sanchiladi va uni chochib yuboradi.

28. Odamda qachon bezgak xuruj qiladi?---- Parazit qon plazmasiga chiqqanda.
Bo’shliqichlilar tipi.

1. 
   Bo’shliqchililar tipiga qaysi sinflar kiradi?---- Gidroid poliplar, ssifoid meduzalar, korall poliplar.
   
2. 
   Gidra qanday suvda hayot kechiradi?---- Tinch oqadigan va oqmaydiga chuchuk suvlarda.
   
3. 
   Qaysi hayhovni ham akvariumlarda uchratish ham mumkin?---- Gidra.
   
4. 
   Gidra tanasining uzunligi va shakli?---- 5-7mm, silindirsimon.
   
5. 
   Gidra tanasining ostki qismi nima deb ataladi?---- Tovon.
   
6. 
   Girdaning og’iz teshigi nimalar b-n o’raladi?---- Paypaslagichlar.
   
7. 
   Gidra suvdagi narsalarga nima orqali yopishib oladi?---- Tovon.
   
8. 
   Suv tupidagi narsalarga yopishib hayot kechiradigan organizmlar nima deb atatladi?---- Polip.
   
9. 
   Gidra tanasi qanday simmiteriyali.?---- Radial (nurli simmiteriya).
   
10. 
    Gidra tanasi nech qavat hujayradan tashkil topgan?---- Ikki qavat.
    
11. 
    Gidra tanasining tashqi va ichki qavati nima deb atatladi?---- Ektoderma va endodrma.
    
12. 
    Gidra tanasining ichki qismi nima deb atatladi?---- Ichki tana bo’shligi.
    
13. 
    Gidrada ichak vazifasini nima bajaradi?---- Tana bo’shligi.
    
14. 
    Gidra tashqi qavati qanday hujayralardan tuziladi?---- Teri-muskul, nerv oraliq, otuvchi.
    
15. 
    Gidraning muskul tolalari qayerda joylashgan?---- Teri-muskul hujayralarning tana devoriga botib turgan qismida.
    
16. 
    Gidra qanday harakatlanadi?---- Umaloq yoki odimlab.
    
17. 
    Gidraning otuvchi hujayralari qayerda ko’p joylashgan?---- Paypaslagichlarida.
    
18. 
    Gidraning otuvchi hujayralari qanday tuziladi?---- Sezuvchi tukcha, otuvchi kapsula.
    
19. 
    Otuvchi kapsula ichida nima joylashgan?---- Otuvchi tola.
    
20. 
    Gidraning otuvchi kapsula qaysi hayvonlarga ta’sir qiladi?---- Dafniya, siklop, baliq, chavoqlari.
    
21. 
    Gidraning nerv hujayralari qanday tuzilgan?---- Yulduzsimon.
    
22. 
    Gidra nerv hujayralari tanasida qanday joylashgan?---- Taroq.
    
23. 
    Gidraning ta’sirlanishiga javob berish xususiyyati nima deb ataladi?---- Refleks.
    
24. 
    Endoderma qavati qandat hujayralardan tuzilgan?---- Soxta oyoq chiqarish xususiyatiga ega bo’lgan yirik xivchinli va bezli hujayralardan.
    
25. 
    Yirik xivchinli va bezli hujayra qanday vazifani bajaradi?---- Hazm shirati ishlab chiqarish va hazm qilish.
    
26. 
    Gidra o’jasini nima yordamida tutadi?---- Paypaslagich.
    
27. 
    Gidra tanasidagi yirik yadroli mayda hujayra?---- Oraliq.
    
28. 
    Gidraning regeneratsiyasida qaysi hujayra ishtiroki etadi?---- Oraliq.
    
29. 
    Gidra tanasi nechta bo’lakka bo’liganligi kuzatiladi?---- 200.
    
30. 
    Gidraning jinssiz ko’payi qachon amalga oshadi?---- Bahor va yoz mavsumida.
    
31. 
    Gidraning jinssiz ko’payishidagi kurtaklardan qachon yosh girda chiqadi?---- Paypaslagichlari va o’giz teshigi paydo bo’lishi b-n.
    
32. 
    Jinsiy ko’payishi qachon amalga oshdi?---- Kuzda.
    
33. 
    Gidraning jinsiy ko’payishida tanasida nima paydo bo’ladi?---- Bo’rtmacha.
    
34. 
    Gidraning tuxum va urug’ hujayradi qayerda yetiladi?---- Tanasidagi bo’rtmachalarda.
    
35. 
    Gidraning tuxum hujayrasida nimalari bo’ladi?---- Soxta oyoqlar.
    
36. 
    Gidraning urug’lanishi qayerda amalga oshadi?---- Suvda.
    
37. 
    Urug’langan tuxum hujayra nima eb ataladi?---- Zigota.
    

Dengiz bo’shliqichlilari.

1. 
   Denfizda yashovchi bo’shliqchililar?---- Aktiniya, korall polip, meduzalar.
   
2. 
   Aktiniyalarning qaysi belgilari girraga o’xshaydi?---- Yanasi tuzilishi va shakli.
   
3. 
   Aktiniyalar gidradan qanday farq qiladi?---- Yirikligi (0,5) va rangli bo’lishi.
   
4. 
   Aktiniyalarning paypaslagichlari og’iz teshigi atrofida qanday tartidba joylashgan?---- Bir necha qator.
   
5. 
   Aktiniyalar o’z o’ljasini qanday tutadi?---- Otiluvchi iplar bilan jarohatlab, paypasagichlari yordamida og’ziga soladi.
   
6. 
   Koloniya bo’lib yashovchi poliplarda……o’zaro tutashgan bo’ladi?---- Ichki bo’shliqlari.
   
7. 
   Har bir poipning tutgan ozig’I o’rtasida qanday taqsimlanadi?---- Teng.
   
8. 
   Kolomiya bo’lib yashovchi poliplar nimalar b-n ozilanadi?----Organik qoldiqlar va mikroorgonizmlar.
   
9. 
   Ko’pchilik koloniya bo’lib yashovchilar tanasida nima to’planadi?---- Ohak skeleti.
   
10. 
    Qattiq Skeletli, koloniya bo’lib, yashovchi bo’shliqchililar nima deb ataladi?---- Korall poliplar.
    
11. 
    Korall poliplar jinsiy ko’payganda tuxumidan nima chiqaradi?---- Lichinkalar.
    
12. 
    Koloniya hosil qiluvchi poliplar polip davrida qanday ko’payadi?---- Gidra signari jinssiz kurtaklanish.
    
13. 
    Korall poliplar zich joylashgan nimalarni hosil qiladi?---- Korall riflarni.
    
14. 
    Koralli riflari suv yuzasiga qarab o’sadi, tubida esa....?--- Halok bo’lgan ostki qismi ko’plab to’planib qoladi.
    
15. 
    Eng yirik riflari qayerda uchraydi?---- Tinch okeanining tropic qismida va Australiya qirg’oqlarida.
    
16. 
    Qaysi riflarda zeb-ziynat buyumlari rayyorlanadi?---- Qizil korall riflardan.
    
17. 
    Korall riflari joydan qaysi hayvonlar u-n yashash makoni hisoblanadi?---- Baliqlar va dengiz hayvonlari.
    
18. 
    Riflar tarqalgan joylar nimaga aylantirilgan?---- Qo’riqxonalarda.
    
19. 
    Medusa tanasi qanday moddadan iborat?---- Birmuncha tiniq shishasimon dildirov.
    
20. 
    Meduzalar shakli qanday?---- Sayobonsimon.
    
21. 
    Meduzalarni paypaslagichlari qayerda joylashgan?---- Soyabon ostki tomoni markazida joylashgan og’iz teshigi atrofida va soyabon tufayli.
    
22. 
    Meduzalarni tana devori necha qavat hufayradan iborat?---- Ikki qavat.
    
23. 
    Meduzalarning og’iz teshigi qayerda joylashgan?---- Soyaboni ostki tomonining markazi.
    
24. 
    Meduzalarning tanasining qaysi qismi kuchliroq rivojlanagan?---- Oraliq qismi
    
25. 
    Meduzalar qanday haraktaladi?---- Reaktiv.
    
26. 
    Meduzalarni reaktiv harakati qanday amalga oshdi ?---- Soyabon qisqarganda uning ostidagi suv kuch bilan otilib chiqisni chetida.
    
27. 
    Meduzalar qaysi tomoni bilan suzabi?---- Qavariq.
    
28. 
    Meduzalar nimalar nimalar b-n oziqlanadi?---- Qisqichbaqasimon, chuvalchanglar, baliq chavoqlari.
    
29. 
    Meduzalar o’z o’ljasini nima yordamida falajlaydi?---- Otuvchi ipchalar.
    
30. 
    Meduzalar o’ljasini nima yordamida og’ziga soladi?---- Yirik paypaslagichlar.
    
31. 
    Qurb va ildizog’iz meduzasi qayerda uchraydi?---- Shimoliy dengiz va qora dengiz.
    
32. 
    Cho’milvchilar xavfli bo’gan meduzalar?---- Qutb va ildizog’iz meduzalar.
    
33. 
    Dengiz likopchasinima deb ataladi?---- Aureliya.
    
34. 
    Odamlar u-n zararsiz medusa?---- Aureiya.
    
35. 
    Meduzalar nimalarga katta zarar ko’rsatadi?---- Baliqchilikka.
    
36. 
    Nima uchun bo’shliqchililar eng qadimgi hayvonlar hisoblanadi?---- Hujayralarini kuchsiz ixtisoslashganlig va kuchli regeneratsiya qilish xususiyyatiga bog;liq.
    
37. 
    Bo’shliqchililarning qadimgi ajdodi?---- Koloniya bo’lib yashvchi bir hujayrali xivchinlilar.
    
38. 
    Bo’shliqchililarning kelib chiqish ketma-ketligi?---- Xivchinlilar-gidrasimonlar-gidrasimonlar-korall poliplar-meduzalar.
    

Yassi chuvalchanglar tipi. Kiprik chuvalchanglar sifi.

1. 
   Yassi chuvalchanglar tanasi qanday simmiteriyali?----Ikki tomonlama.
   
2. 
   Yassi chuvalchanglar qaysi sinflar kiradi?---- Kipriklar, so’rg’ichlar, tasmasimonlar.
   
3. 
   Kiprikli chuvalchanglarning gavdasi qanday shaklda?---- Bargsimon.
   
4. 
   Oq planariya qayerda uchraydi?---- Dengiz va chuchuk suvlarda.
   
5. 
   Oq planariyaning tanasi uzunligi va rangi?---- 2-3 sm, oqish yoki kulrang.
   
6. 
   Oq planariyaning tanasining oldingi qismi qaysi a’zolari joylashgan?---- 2 ta sezgi paypaslagichlar, 2 ta qora nuqta shaklidagi ko’zchasi.
   
7. 
   Tanasi nima b-n qoplangan?---- Bir qavatli kiprikli epiteliy.
   
8. 
   Planariya nima yordamida harakatlanadi?---- Kipriklari.
   
9. 
   Planariyaning og’iz teshigi qayerda joylashgan?---- Qorin qismida.
   
10. 
    Planariyaning qaysi hazm qiliah sistemasi bo’lmaydi?---- Orqa ichaga va orqa chiqaruv teshigi.
    
11. 
    Planariya nimalar b-n oziqlanadi?---- Chuvalchanglar, qisqichbaqasimonlar, hashorotlar lichinkalar.
    
12. 
    Planariyalarning hazm bo’lmagan qismi qanday chioqariladi?---- Og’iz orqali.
    
13. 
    Ayirish sistemasini nimalar hosil qiladi?---- Uch berk naychalar va ikkita yirik naydan.
    
14. 
    Nerv sistemasini nimalar hosil qiladi?---- Ikkita yirik nerv tuguni va nerv tolalari.
    
15. 
    Dastlab nerv stvoli qaysi hayvonda paydo bo’lgan?----- Oq planariya.
    
16. 
    Planariyaning sezgi a’zolariga nimalar kiradi?---- Paypaslagichlar, teri va ko’zlari.
    
17. 
    Oq planariyani jinsiy organlari qayerda joylashgan?---- Tanasining oldingi qismida ikkita urg’ovchilik organi tuxumdom, undan keyinroqda erkaklik jinsiy organi urug’don.
    
18. 
    Planariyaning erkaklik jinsiy organi qanday shaklda?---- Pufakka o’xshash.
    
19. 
    Planariya urug’landan tuxumlarini qayerda qo’yadi?---- Pilla ichiga.
    
20. 
    Qaysi hayvon urug’langan tuxumlari to’pto’p qilib pilla ichiga qo’yadi?---- Oq planariya.
    
21. 
    Germafrodit bu….?---- ikki xil jinsga ega organism.
    
22. 
    Planariya qanday sharoitda mayda bo’laklarga bo’lib ketadi?---- Harorat oshganda, kislorod yetishmaganda.
    

So’rg’ichlilar va tasmasimon chuvalchanglar sinfi.

1. 
   So’rg’ichlilarning tana shakli qanday va nima b-n qoplangan?---- Bargsimon, qalin tuklar b-n qoplangan.
   
2. 
   So’rg’ichlarning voyaga yetmagan va lichinkalari qayerda parazitlik qiladi?---- Umurtqalilar va umurtqasizlarda.
   
3. 
   Jigar qurti qaysi hayvonlarda parazitlik qiladi?---- Cho’chga, qoramol, qo’y, echki, tuya.
   
4. 
   Jigar qurtini uzunligi va shakli?---- 3-4sm, bargsimon.
   
5. 
   Jigar qurtini so’rg’ichlari qayerda joylashgan?---- Tanasining oldingi uchida og’iz va qorin tomonidan qorin.
   
6. 
   So’rg’ichlari yordamida qayerda yopishdi?---- Jigarning o’t yo’llariga.
   
7. 
   Jigar qurtini hazm qilish sistemasi?---- Og’iz teshigi, ikki shohli ichak.
   
8. 
   Jigarqurti nimalar b-n oziqlanadi?---- O’t suyuqligi va qon.
   
9. 
   Jigar qurtini rivojlanish siklini ketma-ketligi?---- Voyaga yetgan davr-suvdagi tuxum-kiprikli lichinka-chuchuk suv shillig’i-o’simlikka yopishgan sista-qoramol.
   
10. 
    Jigar qurtining asosiy xo’jayni?---- Odam vasutemizuvchi hayvonlar.
    
11. 
    Jigar qurtining oraliq xo’jayni?---- Suv shilligi.
    
12. 
    Qoramol tasmasimon chuvalchangining voyaga yetmagani va lichinkasi qayerda parazitlik qiladi?---- Odamning ingichka ichagida va qoramol muskuli, jigari.
    
13. 
    Qoramol tasmasimon chuvalchangini uzinligi?---- 8-10m.
    

14. 
    Gavdasi qanday tuzilgan?---- Kichkina bosh, ingichka bo’yin bo’g’imlarga bo’ingan tana.
    
15. 
    Boshida nechta so’rg’ich joylashgan?---- 4ta.
    
16. 
    Tanasi nechta bo’g’imga bo’lingan?---- 1000ta.
    
17. 
    Qoramol tanasimon chuvalchangi ozingi qanday so’rib oladi?---- Tana yuzasi orqali.
    
18. 
    Qoramol tasmasimon chuvalchangini har bir tana bo’g’imida qanday jinsiy organlar takrollanadi?---- Bir juft tuxumdon, bitta bachadon, juda ko’p urug’don.
    
19. 
    Tuxumlati qoramolga qandayyuradi?---- Yem-xashak, suv orqali.
    
20. 
    Tuxumidan chiqqan lichinka qon orqali qaysi organga boradi?---- Jigar, muksulga.
    
21. 
    Qoramol tasmasimon chuvalchangini lichinkalari orgnalarda qanday davrga o’tadi?---- Pufaki davriga.
    
22. 
    Suyuqlik bilan to’lgan pufalcha nima deyiladi?---- Finna.
    
23. 
    Finnasi odamga qanday yuqadi?---- Go’shtni yaxshi pishirmasdan istemol qilsh natijasida.
    
24. 
    Qoramol tasmasimon chuvalchangining asosiy va oraliq xo’jayni nima hisoblanadi?---- Odam va qoramol
    
25. 
    Yassi chuvalchanglarning qadimiy ajdodi hayvonlar hisoblanadi?---- Ichaksiz kiprikli chuvalchanglar.
    
26. 
    Ichaksiz kiprikli chuvalchanglarni lichinkasi qaysi hayvonni lichinkasiga o’xshash bo’ladi?---- Bo’shliqchiliklar.
    
27. 
    Kiprikli chuvalchanglardan qaysi chuvalchanglar kelib chiqqadi?---- So’rg’ichlilar va tasmasimonlar.
    
28. 
    Yassi chuvalchanglarni nechta turi bor?---- 12000
    
29. 
    Yassi chuvalchanglarning tana bo’shlig’I qanday to’qima b-n to’lgan?---- G’ovak biriktiruvchi to’qima.
    
30. 
    Yassi chuvalchanglarning erkin yasovchi vakili---- Kipriklilar.
    
31. 
    Yassi chuvalchanglarning parazit vakili?---- So’rg’ichlilar va tasmasimonlar.
    
32. 
    So’rg’ichlilar va tasmasimon chuvalchanglarning parazitlikka moslashish belgilari?---- So’rg’ichlilari rivojlanganligi, tanasi qalin kutikula b-n qoplanganligi, juda ko’p tuxum qo’yishi.
    

1. 
   To’garak chuvalchanglarning tanasining ko’ndalang kesimi qanday shaklda?---- To’garak shaklda.
   
2. 
   Ichki organlari qayerda joylashgan?---- Tana bo’shlig’ida.
   
3. 
   To’garak chuvalchanglar qayerda hayot kechiradi?---- Chuchuk suv va turpoqda.
   
4. 
   To’garak chuvalchanglar nimalarda parazitlik qiladi?---- Odam, hayot, o’simlik.
   
5. 
   Odam askaridasi qayerda parazitlik qiladi?---- Odamning indichka ichgida.
   
6. 
   Tanasi qanday shaklda?---- Duksimon.
   
7. 
   Urg’ochi va erkagining uzunligi qancha?---- 20-40sm va 15-52sm
   
8. 
   Tanasi tashqi tomonida nima b-n qoplangan?---- Pishiq va qalin kutikula.
   
9. 
   Odam askaridasida nima rivojlandan?---- Yopishuv organlari.
   
10. 
    Nima uchun odam askaridasi odam ichagidan tashqariga chiqb?---- Elastik tanasi sigma oxsahb ichak devoriga taqalib turadi.
    
11. 
    Hazm qilish sistemasi nima o’xshaydi?---- Ikki uchi ochib nayga.
    
12. 
    Hazm qilish sistemasining ketma-ketligi?---- Og’iz-halqum-qizilo’ngach-o’rta ichak -keyingi ichak-orqa chiqaruv teshigi.
    
13. 
    Askaridaning og’iz teshigi nima b-n o’rgalgan?---- Uchta lab b-n.
    
14. 
    Askarida ichgida hazm bo’lmagan ozuq qanday chiqariladi?---- Anal teshigi orqali.
    
15. 
    Askaridani qaysi sistemasi oq planariyanikiga o’xshaydi?---- Ayirish va nerv sistemasi.
    
16. 
    Ayirish sistemasi nimadan iborat?---- Tana bo’ylab ketgan ikkita uzun naydan.
    
17. 
    Askaridani ayirish naychalari tanasining qaysi qismida o’zaro birlashib yagona teshik orqali tashqariga chiqariladi?---- Oldingi.
    
18. 
    Askaridani gavdasining oldingi qismida nrv halqasi qaysi qsimini halqa shaklida o’rab oladi?---- Halqumini.
    
19. 
    Halqumi atrofidagi halqali nervdan tanasining qaysi qismida nervlar ketadi?---- Keyingi va oldingi.
    
20. 
    Askaridaning jinsiy sistemasini nimaga o’xshatish mumkin?---- Bir uchi berk ingichka naychaga.
    
21. 
    Jinsiy sitemasi tana bo’shlig’ida qanday joylashgan?---- Beralib.
    
22. 
    Askaridani jinsiy organlariga nimalar kiradi?---- Erkagida bitta urug’don, urug’ochisida ikkita tuxumdon.
    
23. 
    Askarida bir kecha kunduzda nechtagacha tuxum qo’yadi?---- 240000 ta
    
24. 
    Askarida urug’langan va qattiq po’st bilan qoplangan tuxumlarini qayerda qo’yerga qo’yadi?---- Xo’jayini ichagiga.
    
25. 
    Askaridaning nam joyga tushgan tuxumlaridan nima rivojlanadi?---- Lichinka.
    
26. 
    Odam ichagiga tuxumlaridan nima chiqaradi?---- Lichinkalar.
    
27. 
    Odam ichagidagi lichinkalar qayerda boradi?---- Qon orqali o’pkaga, so’ngra balg’am bilan o’gizga, og’izdan yana ichakka tushib, u yerda rivojlanib voyaga yetada va tuxum qo’yishgan kirishadi.
    
28. 
    Askarida odamga nima orqali yiqadi?---- Iflis qo’l va yaxshiyuvilgan sabzavotlar orqali.
    
29. 
    Askarida b-n zararlangan odamda nima kuzatiladi?---- Kishi ozib ketadi, rangi sinif bo’ladi, qorni muntazam og’riyda.
    
30. 
    Ichakdagi askarida nima yordamida tozalanadi?---- Maxsus dorilar.
    
31. 
    Askaridani yuqtusmaslik u-n nima qilinadi?---- Sabzavot, meva va poliz mahsulotlarini yaxshilab yuvish, gigena qoidalariga amal qilish kerak.
    
32. 
    To’garak chuvalchanglari yassi chuvalchangdan asosiy farqi?---- Tana bo’shlig’I va anal teshigini rivojlanganligi.
    
33. 
    To’garak chuvalchanglar qaysi chuvalchanglardan kelib chiqqan?---- Yassi chuvalchanglardan.
    
34. 
    To’garak chuvalchanglar yassi chuvalchanglardan qanday farq qiladi?---- Yopishuv organlarining rivojlanmaganligi, ayrim jinsiy bo’lishi, ichagining keying bo’limi orqa rivojlanganligi.
    
35. 
    To’garak chuvalchanglarning nechta turi bor?---- 12000
    

Parazit chuvalchanglarning xilma-xilligi.

1. 
   Exinakok qaysi chuvalchanglar tipi va sinfiga mansub?---- Yassi, tasmasimon.
   
2. 
   Exinakokning kattaligi?---- 0,3-0,6 mm
   
3. 
   Exinakok nimalarda parazitlik qiladi?---- It, bo’ri, tulkilarning ichagida.
   
4. 
   Exinakok nima yordamida ichak devoriga yopishib oladi?---- Boshidagi ikki juft so’rg’ichlari.
   
5. 
   Exinakokning tana bo’g’imlar?---- 5-6 ta
   
6. 
   Exinakok tuxumlari tem-xashak orqali qaysi hayvonlarga yuqadi?---- Qoramol, ot, qo’y, tuya.
   
7. 
   Hayvonlarning ichagiga tushgan tuxumlaridan nima rivojlanadi?---- Lihinka.
   
8. 
   Exinakokning finnasi hayvonlarning tanasining qaysi qismida hosil bo’ladi?---- O’pka, jigar.
   
9. 
   Exinakok finnasining kattaligi?---- Chaqaloq boshidek.
   
10. 
    Exinakok finnasida juda ko’p nimalar bo’ladi?---- Lichinkalar.
    
11. 
    Exinakokni it va yirtqich hayvonlar o’ziga qanday yuqatiradi?---- O’txo’r hayvonlarni ichki organlarini yeganda.
    
12. 
    Odam o’ziga exinakokni qanday yuqtiradi?---- Exinakokni tuxumlari axlat bilan tashqariga chiqadi, tuxumlari itning yungiga yopishib oladi, odam itni silaganda exinakok tuxumlarini o’ziga yuqtiradi.
    
13. 
    Exinakokning oraliq xo’jayni nima hisoblanadi?---- Odam va o’txo’r hayvonlar.
    
14. 
    Exinakokning asosiy xo’jayni nima hisoblanadi?---- It va yirtqichlar.
    
15. 
    Cho’chaqa tasmasimon chuvalchangi qaysi chuvalchanga o’xshaydi?---- Qoramol tasmasimon chuvalchangiga.
    
16. 
    Ch’chqa tas chuvalchangi voyaga yetgan davrida nimalarda parazitlik qiladi?---- Odamning ichagida.
    
17. 
    Lichinkasi qayerda parazitlik qiladi?---- Cho’chqada.
    
18. 
    Cho’chqa tas chuval odamga qanday yuqadi?---- Cho’chqa go’shtini yaxshi pishirmasdan iste’mol qilish natijasida, finnasini yuqtiradi.
    
19. 
    Bolalar gijjasi qaysi tipga kiradi?---- To’garak chuvalchanglar.
    
20. 
    Bolalar gijjasining kattaligi va rangi?---- 5-10mm, oqish.
    
21. 
    Bolalar gijjasi tuxumlarinin qayerda qo’yadi?---- Odamning orqa chiqaruv teshigi atrofiga.
    
22. 
    Gijja tuxumlari odamga qanday yuqadi?---- Kasal odamning kiyimi, to’shagi orqali.
    
23. 
    Bo’rtma nematodasi o’simlikning qaysi qismida parazitlik qiladi?---- Ildizida.
    
24. 
    Bo’rtma nematodasi o’simlik ildizida qanday kattalikdagi bo’rtma hosil qiladi?---- No’xotbek va mushtdek.
    
25. 
    Bo’rtma nematodasi o’simliklarga qanday ta’sir ko’rsatadi?---- O’sishi va rivojlanishdan qoladi, uning hosili kamayib ketadi, kuchli zararlangan o’simlik tezda halos bo’ladi,
    
26. 
    Nematoda qaysi o’simliklarga ziyon yetkazadi?---- G’o’za, pomidor, qovun, kartoshka, kanop, bodring.
    
27. 
    Paraziy hayot kechirish chuvalchanglarni qaysi xususiyatiga ta’sirqilgan?---- Tashqi tuzilishi va hayot kechirishiga.
    
28. 
    Nima uchun parazit chuvalchanglar juda ko’p tuxum qo’yadi?---- Lichinkalarining ko’pchiligi tashqi muhitga chiqqanda o’z xo’jaynini topolmasdan halok bo’ladi.
    
29. 
    Qaysi chuvalchang lichinkalik davrida ham ko’payish xususiyatiga ega?---- Exinakok, jigar qurti.
    
30. 
    Tasmasimonchuvalchanglardan qanday saqlanadi?---- Go’shtni yaxshi pishirib iste’mol qilish.
    
31. 
    Jigar qurtidan qanday saqlanadi?---- Ko’lmak suvlarni ichmaslik, ko’katlarni yaxshi yuvish kerak.
    
32. 
    Askarida va bolalar gijjasidan qanday saqlanadi?---- Shaxsiy gigena qoidalariga rivoya qilish, ovqatlanishdanoldin qo’lni yaxshilab sovunlab yuvish, mevani, sabzavot,poliz ekinlarini yaxshiyuvishkerak.
    
33. 
    Parazit chuvalchanglari qaysi fan o’rganadi?---- Gelmintologiya.
    
34. 
    Parazit chuvalchanglarga qarshi kurashish choralarini ishlab chiqqanolim?---- K.I.Skryabin.
    
35. 
    Qaysi o’zbek olimi dorivor giyohlar yordamida odam ichagidagi parazit chuvalchanglarni haydam chiqarish haqida yozgan?---- Ibn Sino “Tib qonunlari”
    
36. 
    O’simlik gelmintlarini o’rgangan olim?---- A.T.Tp’laganov.
    
37. 
    Hayvon gelmitlarini o’rgangan olimlar?---- M.A.Sultonov, J.A.Azimov, E.X.Ergashev.
    
38. 
    Parazit chuvalchavglarni qancha turi bor?---- 20000
    
39. 
    Parazit chuvalchanglar parazit yashashi tufayli qaysi a’zolari yo’qolib ketgan?---- Harakatlanish va hazm qilish organlari.
    
40. 
    Parazit chuvalchanglar parazit yashashi tufayli qaysi organlar paydo bo’ladi?---- tanasi qattiq kutikula bilan qaplangan, yopishuv organlari rivojlangan, serpush bo’ladi.
    

Halqali chuvalchanglar tipi.

1. 
   Halqali chuvalchanglarga qaysi sinfar kiradi?---- Ko’p tukli, kam tukli va zuluklar.
   
2. 
   Yomg’ir chuvalchangi qaysi sinfga kiradi?---- kam tuklilar.
   
3. 
   Kam tuklilar qayerlarda uchraydi?---- Tuproq va chuchuk suvlarda.