Laboratoriya ishI № burama tebranish usuli bilan turli jismlarning inertsiya momentlarini aniqlash

4. Ish bajarish tartibi.

4.1. Disk osilgan ipning uzunligi , katta va kichik disklar radiusi R va r katta disk massasi m₀ o`lchanadi.

4.2. Pastki diskni 20-30 marta to`liq tebranishi uchun ketgan vaqt sekundomer yordamida o`lchanadi.
4.3. Pastki diskning to`liq bir marta tebranishi uchun ketgan davr aniqlanadi. , bu yerda n - tebranishlar soni, t - tebranishlar uchun ketgan vaqt.
4.4. Topilgan l, R, r, m<sub>0</sub> va T kattaliklarning qiymatlari (6) formulaga qo`yilib, diskning inertsiya momenti I₀ aniqlanadi.
4.5. Pastki disk ustiga inertsiya momenti aniqlanadigan turli shakldagi xar xil massali jismlarni navbat bilan qo`yilib, xar bir ish uchun 2.2. va 2.3. ish bajarish tartibi bo`yicha tajriba o`tkaziladi. Qo`yilgan jism massasi m₁ , disk massasi m₀ bo`lsa, umumiy massa m=m<sub>0</sub>+m<sub>1</sub> bo`ladi.
5.6. Topilgan qiymatlar (7) ifodaga qo`yilib, jismlarning inertsiya momentlari I₁ topiladi.
5.7. Jismning inertsiya momenti (6) va (7) ifodalar yordamida topilgan qiymatlar eotiborga olinib, I=I₁-I₀ fomula yordamida xisoblanadi.
5.8. Xisoblab toopilgan qiymatlar jadvalga kiritiladi.

Izox. Xisob - kitob ishlari bajarilayotganda trifilyar osma uchun quyidag kattaliklar eotiborga olinadi: L=30 sm , R=12sm , r=9 sm , m₀=0,321 kg

t.r

m0, kg

n

t, s

T, s

I0, kg^.m^2

m2 kg

n

t, s

T, s

I1^, kg^.m^2

I, kg^.m^2

I

,%

1. 2. 3.

O`rtacha qiymat

Nazorat uchun savollar.

1. Inertsiya momenti deb nimaga aytiladi?

2. Burama tebranishni fizik mayatnik tebranishdan qanday farqi bor.
3. Trifilyar osgich qanday kuch taosirida tebranma xarakat qiladi?
4. Ishchi formulani keltirib chiqaring.
5. Jismning inertsiya momenti qanday aniqlanadi?
6. Ish bajarish tartibini aytib bering.