Laboratoriya ishi № Mavzu. Oksidlar, asoslar, kislotalar

LABORATORIYA ISHI № 2.

Mavzu. Oksidlar, asoslar, kislotalar, tuzlar olinishi va kimyoviy xosslarini tajribalar orqali o’rganish.

Ishning maqsadi: Anorganik birikmalarning asosiy sinflari oksidlar, kislota, tuz va asoslar olinishi bilan tanishish.

Kerakli reaktivlar: Fosfat angidrid, distillangan suv, natriy xlorid, kons.sulfat kislota, kumush nitrat eritmasi, magniy kukuni, fenolftalein eritmasi, CaO, lakmus qog‘oz, FeC1_3, Bi (NO₃)₃, CuSO₄, NaOH, Ba(OH)₂, xlorid kislota.

Kerakli asboblar: Kipp apparati, kolbalar, probirkalar.

Ishni bajarish tartibi:

Tajriba № 1. Magniy oksid va magniy gidroksid.

Probirkaga ozgina miqdorda (taxminan 1 g. ) magniy oksidi olib ustidan 5-10 ml chamasi suv soling va aralashliring. Ustidan 1-2 tomchi fenolftalein eritmasi tomizib reaksiya sharoitini sinab ko’ring.

Magniy gidroksidning kuchsiz eruvchangligini va reaksiya sharoiti kuchsiz ishqoriy ekanligini kuzating. Magniy oksid bilan suvning o’zaro reaksiya tenglamasini yozing.

Tajriba № 2. Ishqorlarda indikatorlar rangining o’zgarishi.

Uchta probirkaga chini kosachadagi NaOH eritmasini teng bo’lib soling va birinchisiga 1-2 tomchi fenolftalein eritmasidan kushing, 2 siga 1-2 tomchi metloranj eritmasidan 3 gr lakmus eritmasidan qo’shing. Ishqoriy muhitda indikatorlar rangining o’zgarishini kuzating va yozing.

Tajriba № 3. Alyuminiy gidroksidning olinishi va xossalari.

Probirkaga alyuminiy xlorid tuzi eritmasidan 2-3 ml olib, ustidan shuncha hajm NH₄OH eritmasidan quying. Oq cho’kma hosil bo’lganini kuzating. Cho’kmani ikkita probirkaga teng qilib bo’ling, probirkaning biriga 10% li xlorid kislota eritmasidan tomchilab aralashtirib turgan holda quying, to cho’kma erib ketguncha. Ikkinchi probirkaga 10% li natriy gidroksid eritmasidan tomchilab quying, nima kuzatiladi? Shu qilingan tajribalarning reaksiya tenglamalarini tuzing va alyuminiy gidroksid qanday xossalarga ega ekanligini izohlang.

Tajriba № 4. Miss (2) – gidroksid Cu(OH)₂ olish va uni parchalash.

Probirkaga 2-3 ml mis (2) sulfat (CuSO₄) eritmasidan olib, ustidan 2-3 ml NaOH eritmasi quying. Ko’k cho’kma Cu(OH)₂ ning hosil bo’lishini kuzating. Reaksiya tenglamasini yozing. Cho’kma qorayguncha probirkani qizdiring. Nima hosil bo’ladi. Reaksiya tenglamasini yozing.

Tajriba № 5. Metallni suvga ta’sir ettirib asos olish.

Probirkaga 5 ml suv quying va ustiga ozgina magniy kukuni soling. Aralashtirib 3-5 minut qizdiring va 1-2 tomchi fenolftalein eritmasidan tomizing. Bunda eritma qanday tusga kirishini kuzating. Reaksiya tenglamasini yozing.

Tajriba № 6. Oksidlarning suv bilan birikishidan asos olish.

Probirkaga ozgina kalsiy oksid yoki magniy oksid solib, suv bi-lan chaykating. Eritmaga lakmus tushirib kuzating. Reaksiya tenglama-sini yozing. b) Chinni kosachaga so‘ndirilmagan ohak (CaO) olib, unga ozgina suv qo‘shing. Issiqlik chiqishini kuzating. Lakmus bilan sinab ko‘ring/ Reaksiya tenglamasini yozing.

Tajriba № 7. Tuz va kislotalarning o’zaro ta’siri.

Probirkaga 5 tomchidan 1n bariy xlorid (BaCl₂) eritmasidan va 1n sulfat kislota H₂SO₄ eritmasidan quying. Oq cho’kma hosil bo’lishini kuzating. Reaksiya tenglamasini yozing.

Tajriba № 8. Tuzning ishqor bilan o’zaro reaksiyasi va erimaydigan

asos hosil bo’lishi.

Probirkaga 1-2 ml temir (3) – xlorid tuzi eritmasidan olib, ustidan shuncha hajm ishqor eritmasidan soling. Qo’ngir cho’kma Fe(OH)₃ hosil bo’lishini kuzating. Reaksiya tenglamasini yozing.

Mavzu bo’yicha savollar va masalalar.

1.Oksidlarning qanday xillari ma’lum?

2.Quyidagi oksidlarning Na₂O, BaO, N₂O₃, N₂O₅ suv bilan birikish reaksiya tenglamalarini yozing. Bu oksidlarning asosli yoki kislotali ekanligini reaksiya tenglamasiga asoslanib xarakterlang?

3.Quyidagi gidrooksidlarning AgOH, Cu (OH)₂, Fe (OH)₃ parchalanishidan hosil bo‘ladigan oksidlarning formulalarini yozing?

4.Quyidagi moddalarning (N₂O₅; Mg(OH)₂, CaO, Pb(NO₃)₂, H₃PO₄, H₂SO₄, Na₂S) xlorid kislota bilan birikish reaksiya tenglamasini yozing?

5.Quyidagi kislota angidridlariga (SO, SO₂, SO₃, N₂O₃, N₂O₅, CrO₃, Mn₂O₇, P₂O₅) mos keladigan kislotalarning kimyoviy formulalarini yozing?

6.Quyidagi moddalarning qaysi biri xlorid kislota bilan reaksiyaga kirishadi: P₂O₅, Mg(OH)₂, CaO, Pb(NO₃)₂, H₃PO₄, H₂SO₄? Reakiya tenglamasini yozing.