Laboratoriya ishi № Pezonurlatgich.(Buzzer musiqa notasi). Pezonurlatgich(Buzzer) datchigini boshqarish: tonni o‘zgartirish. Transtistor xususiyatini namoyish etish. Elektrorichak misolida aylanish o‘zgartirish

Laboratoriya ishi № 5.
Pezonurlatgich.(Buzzer musiqa notasi). Pezonurlatgich(Buzzer) datchigini boshqarish: tonni o‘zgartirish. Transtistor xususiyatini namoyish etish. Elektrorichak misolida aylanish o‘zgartirish. Rele. Releni tranzistor orqali boshqarish. LCD1602 indikatori. LCD1602 indikatorga ma’lumotlarni chiqarish.
Ishdan maqsadi: Arduinodagi buzzer(piezoelektrik emitent)lar, faol va passiv signal signallari bilan tanishish va undan loyihalarda foydalanish. Piezo emitentlarni boshqarishni, ohangni o‘zgartirishni, davomiyligini o‘zgartirishni va loyihalarda ishlatishni o‘rganish. Transistorlar bilan tanishish, tranzistorning ishlashini tushunarli tarzda namoyish etish va uni loyihalarda qo‘llash. Yetti segmentli bir xonali ko‘rsatkich bilan tanishish va uni loyihalarda qo‘llash. Rele bilan tanishish, relening ishlash printsipi, releni turlari bilan tanishish va ularni loyihalarda qo‘llash. Transistor yordamida releni boshqarishni o‘rganish va bu ko‘nikmalarni loyihalarda qo‘llash. LCD1602 indikatori bilan tanishish va uni loyihalarda qo‘llash.


Nazariy qism.
"Pezonurlatgich" (inglizcha: Buzzer) elektronika va elektr energiyasi sohasida ishlashnio‘rganayotganlar uchuno‘quv resurslari, darsliklar yoki dasturlar uchun qo‘shimcha qurilmalardan biri bo‘lib, bu qurilma boshqa vositalar orqali berilgan bilgilarni ovozli signalga aylantirish uchun ishlatiladi. Ushbu qurilma kichik bir korpusga ega bo‘lib, ichida ovoz yaratish uchun zarur elementlar mavjud.
Asosan, pezonurlatgichning tuzilishi quyidagicha:
Elektromagnit: Bu qurilmaning asosiy qismi bo‘ladi. Uning ichida elektromagnit (coil) joylashgan. Elektromagnitga elektr ta'sir qilganda, uning magnit maydoni aktivlashadi va ovoz yaratadi.
Diapazon (Buzzer Head): Elektromagnitning pastki tomonida diapazon joylashgan. Diapazon pastdan yuqoriga harakatlanishi bilan ovoz yaratiladi.
Qovun (Resonator): Qovun diapazonning yuqori tomoniga joylashgan. Bu qism esa ovoznio‘tkazish uchuno‘rnak bo‘lib, uni to‘xtatadi.
Pezonurlatgichning ishlash tartibi quyidagicha:
Elektr quvvatni qurilmao‘zida bo‘lgan elektromagnitga yetkazamiz. Elektr ta'sirganda elektromagnit aktivlashadi.
Aktivlashgan elektromagnitning magnit maydoni diapazonnio‘ziga tortadi. Bu diapazon pastdan yuqoriga harakatlanadi.

36-rasm. Pezonurlatgich buzzer musiqa notasi.
Diapazon yuqoriga harakatlanish bilan qovunni bosib, ovoz yaratadi. Bu ovoz yuqori chastotada bo‘lgan oddiy sinusoidal ovoz bo‘lishi mumkin.
Shuni ham yodda tutish kerakki, signalning ikki turi mavjud: faol va passiv. Ularning ishlash printsipi bir xil, lekin faol rejimda tovush chastotasinio‘zgartirishning iloji yo‘q, garchi ovozningo‘zi balandroq bo‘lsa va ulanish osonroq bo‘lsa.

37-rasm.Arduino uchun buzzer moduli
Strukturaviy ravishda modul turli xil versiyalarda bajariladi. Arduinoga ulanish uchun eng ko‘p tavsiya etilgan-bu jabduqlar bilan jihozlangan tayyor modul. Bunday modullarni internet -do‘konlardan osongina sotib olish mumkin.
Oddiy elektromagnit tovusho‘tkazgichlari bilan taqqoslaganda, piezo -buzzer oddiy dizaynga ega, bu esa uni iqtisodiy jihatdan maqsadga muvofiq qiladi. Qabul qilingan tovush chastotasi foydalanuvchi tomonidan dasturiy ta'minotdao‘rnatiladi (eskiz misoli quyida keltirilgan).
Quyidagi misol ko‘dda, Arduino buzzer bibliotekasini qanday ishlatishni ko‘rsataman: