Laboratoriya ishi №2 tishli g’ildiraklarning o'lchamlarini aniqlash va ishchi chizmasini chizish


Download 483.15 Kb.
bet2/2
Sana05.10.2023
Hajmi483.15 Kb.
#1692992
1   2
Bog'liq
LABORATORIYA ISHI №2 (1)

2-rasm


Ilashish moduli m, tishlar soni z, kesuvchi reyka profil burchagi α0 (bu burchak ilashish burchagi bilan mos tushadi) tishli g'ildirakning asosiy parametrlari hisoblanadi. G`ildirakning bulardan boshqa barcha geometrik va ba'zi konstruktiv o'lchamlarni mazkur parametrlar orqali ifodalash mumkin.
3-rasm


LABORATORIYA ISHINI BAJARISH TARTIBI


2. TISHLI G`ILDIRAKNING GEOMETRIK VA
KONSTRUKTIV O'CHAMLARINI ANIQLASH
( laboratoriya ishidan hisobotning 1- jadvali )

1. Tishlar soni Z sanaladi.


2. Shtrngentsirkul yordamida:
— g'ildirak eni;
— g'ildirakdagi teshikning diametri;
— shponka o'yig'ining eni;
— shponka o'yig'ining chuqurligi o'lchanadi va ularning qiymatlari 1 – jadvalga kiritiladi.
1 - jadval



Aniqlanadigan parametr

Shartli belgisi

Aniqlash usuli

Qiymatlar

1

Tishlar soni

Z

sanash




2

G`ildirak eni

b

o'lchash




3

G`ildirakdagi teshikning diametri

dv

o'lchash




4

Shponka o'yig'ining eni

bsh

o'lchash




5

Shponka o'yig'ining chuqurligi

t2

o'lchash




6

Modulning dastlabki qiymati

m1

hisoblash




7

Modulning standart qiymati

m

tanlash




8

Bo'luvchi aylana diametri

d

m∙z




9

Tishlar uchlaridan o'tgan aylana diametri

da

m(z+2)




10

Tishlar tublaridan o'tgan aylana diametri

df

m(z-2.5)




3. G`ildirak modulini evolvent ilashma nazariyasiga asosan quyi­dagicha aniqlash mumkin.


«evolventa profili tishlarning ilashib turgan nuqtasidan o'tkazilgan normal chiziq tishli g'ildirak asosiy aylanasiga urunma bo'ladi» degan qoidaga tayanib, qildirakning bir nechta tishlarini shtagentsirkul lablari bilan qisib olganda (3 - rasm, AV o'lcham) AV to'g'ri chiziq g'ildirak asosiy aylanasiga urinma bo'ladi deb e'tirof etish mumkin. Demak, shtagentsirkul lablari yordamida g'ildirak tishlar soniga bog'liq ravishda avval ma'lum “n” ta tishni g'amrab l1 uzunlikni, keyin bitta tishga orttirib l2 uzunlikni o'lchab olinadi, ularning ayirmasining uzunligi quyidagtcha hisoblanadi:

4-rasm

Bundan modulning dastlabki qiymatini aniqlaymiz

bu erda 0 = 200 ; cos 200 = 0.9397


l1 va l2o'lchamni aniqlashda shtagentsirkul lablari tishlar profilining evolventa qismiga taralishi uchun g'ildirakda nechta tishni o'lchashlik, ya'ni “n”ning miqdori 2 – jadvalda keltirilgan.
2- jadval

G`ildirakning tishlar soni z

12 – 18

19 – 27

28 – 36

37 – 45

46 – 54

55 – 63

64 – 72

73 – 81

n

2

3

4

5

6

7

8

9

4. O'lchamdagi noaniqliklar natijasida modulning dastlabki qiymat standatr qiymatdan farq qilishi mumkin. Shu sababli modulning hisoblangan dastlabki qiymatini standart qatordan yaxlitlash kerak. (3 – jadval)
3 - jadval

1 – qator

1,0

1,25

1,5

2,0

2,5

3,0

4,0

5,0

6,0

8,0

10,0

2 - qator

1,125

1,375

1,75

2,25

2,75

3,5

4,5

5,5

7,0

9,0

11,0

5. G`ildirak modulining standart qiymati asosida quyidagi o'lchamlar xisoblanadi:
— bo'luvchi aylana diametri

— tishlar uchlaridan o'tgan aylana diametri

— tishlar tublaridan o'tgan aylana diametri

7. Laboratoriya ishini bajarish uchun berilgan tishli g'ildirakning ishchi chizmasini bajarish uchun 1 – jadvalga kirmagan boshqa konstruktiv o'lchamlari o'lchov asboblari yordamida aniqlanib, natijalari 4 – jadvalga kiritiladi.
4 - jadval



O'lchanadigan konstruktiv elementlar nomi

Shartli belgisi

Qiymat­lar

1

G`ildirak gubchagining diametri

dgub




2

G`ildirak gubchagining uzunligi

lgub




3

G`ildirak gardishining diametri

do




4

G`ildirak diskining eni

S




5

Diskdagi teshiklarning diametri

dtesh




6

Diskdagi teshiklar markazlarining diametri

Dtesh




7

Boshqa konstruktiv elementlar:









5-rasm
Vazifa.
1. Laboratoriya darsida talaba o'ziga berilgan tishli g'ildirakning eskizini chizib oladi.
2. Chizilgan eskiz hamda 1- va 4- jadvallarda keltirilgan o'lchamlar asosida berilgan tishli g'ildirakning ishchi chizmasi A3 yoki A4 formatda 4 - chizmada keltirilgan namunasha muvofiq bajariladi.
Nazorat savollari
1. Tishli uzatma deb nimaga aytiladi?
2. Tishli uzatma tarkibiga nimalar kiradi?
3. Shesternya tishli g'ildirakdan nimasi bilan farq qiladi?
4. Tishli g'idirak geometrik o'lchamlarini yozib bering.
5. Tishli g'idirakning konstruktiv elementlarini sanab bering.
6. Ilashish moduli deganda nima tushuniladi?
7. Tishlar qadami deganda nima tushuniladi?
8. Tishlar balandligi deganda nima tushuniladi?
9. Tishli uzatmalar qanday afzalliklarga ega ?
10. Shesternya bilan g'ildirak bir yunalishda aylanishi uchun qanday sxema tuzish ker




Download 483.15 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling