Laboratoriya ishi №5 uzatmalar yyetakchi va yyetaklanuvchi detallarini o‘rganish (Pog‘onali uzatmalar) Ishdan maqsad

Ishni bajarish tartibi:
1. Ishni mazmuni yaxshilab o‘rganiladi.
2. O‘qituvchi tavsiyasiga asosan 6 ta pog‘onali uzatmalardan bittasi 4 ta talabadan iborat guruhchaga topshiriladi. Ular yig‘ish chizmasiga asosan uzatmani yig‘ish va qismlarga ajratishni o‘rganadilar.
3. Mazkur pog‘onali uzatma yig‘ish sxemasiga asosan yig‘iladi. Yig‘ishda bolt va gaykalar dastlab qo‘lda tortiladi, keyin uzatmaning aylanuvchan detallari ravon ishlagandan so‘ng kalitlar yordamida tortiladi.
4. Yig‘ilgan pog‘onali uzatma dastak yordamida aylantirilib, ravon ishlashi kuzatilib, to‘g‘ri yig‘ilganligiga tekshiriladi.
5. Yig‘ilgan pog‘onali uzatmaning asosiy geometrik va kinematik parametrlari (z₁, z₂, z₃, z₄, d_a1, d_a2, d_a3, d_a4, d_b1, d_b2, d_b3, d_b4, a_ω1, a_ω2, i₁, i₂, i_um) o‘lchanadi hamda 1-jadvalga yozildi.
6. Yig‘ilgan pog‘onali uzatma kinematik sxemasi 1-jadvalga chiziladi.
7. Yig‘ishda ishlatilgan barcha detal, asbob hamda uskunalar o‘zining yashik va joylariga qo‘yiladi.
8. YAkuniy xulosa qilinadi.
1-jadval

G‘ildiraklar tishlar soni, ta	G‘ildiraklar diametrlari, mm	Yig‘ilgan pog‘onali uzatmaning kinematik sxemasi
z1=	da1=
z2=	da2=
z3=	da3=
z4=	da4=
Vallarning diametrlari, mm	Uzatmaning uzatish nisbati
db1=	i1= z2/ z1=
db2=	i2= z4/ z3=
db3=	ium= i1× i2=
db4=
O‘qlararo masofalar, mm
aω1=	aω2=

Nazorat savollari:
1. Uzatma deb nimaga aytiladi?
2. Uzatmalarning qanday turlari bor?
3. Uzatish nisbati deganda nimani tushinasiz?
4. Laboratoriya ishini bajarishdan maqsad nima?
5. Ishni bajarish tartibini gapirib bering?
6. Tishli uzatmalar qaerlarda ishlatiladi?
7. Siljuvchi tishli uzatmaning afzalligi nima?
8. Almashinuvchan tishli g‘ildirakli gitara qaerlarda ishlatiladi?
9. Biror bir pog‘onali uzatmaning yig‘ish tartibini tushintirib bering.


Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati:
1. Ш. А. Шообидов. Машина деталлари. Техника олий ўқув юртлари учун дарслик. Тошкент. Ўзбекистон энциклопедияси. 2014. 444 б.
2. «Mashinadetallari» fanidanlaboratoriyaishlarinibajarishtartibibo’yichayo’riqnomalar. GUNTGerätebauGmbH, Barsbyuttel, Germaniya, 2017 y.
3. R.N. Tojiboyev, A.J. Jo'rayev, R.X. Maksudov. Mashinadetal­lari. -Т.:"Fan vatexnologiya", 2010, 216 b.
4. III. А. Шообидов, С. У. Мусаев. Юритмалар. Тасмали ва занжирли узатмаларни лойиҳалаш. Тошкент. 2000. 82 б.
5. X.T. Nurillaeva, M.R. Mo’minov, G.X. Islamova. «Mashinadetallari» fanidanO’quv – uslubiymajmua. TTYeSI. 2017 y.