Laboratoriya ishi mavzu: ip manzil va ularning tasnifi. Lokal tarmoq qurish

1.Static
2.Dinamic
Static ip manzillar foydalanuvchiga o'zgarmas ip manzil beradi. Masalan sayt yoki biron bir server va hakozolarning egasi bo'lsangiz.
Dinamic ip manzillar esa o'zgaruvchan ip manzillar degani. Bu degani ip manzillarni boshqa kompyuterniki bilan bir xil bo'lib qolishidan himoyalaydi. Chuqurroq kiradigan bo'lsak, masalan internet pravayderining 4000 ta foydalanuvchisi bor, lekin real vaqtda 1000ta foydalanuvchi ishlaydi. Demak 1000 ta ip manzil yetadi degani va tarmoq administratorining vazifasini yengillashtiradi. Dinamic ip manzil bir martda beriladi kompyuterning tarmoqqa qayta kirganda unga yangi ip manzil beriladi. Bu degani, tarmoqqa ulangan har bir kompyuter, qayta ulanishni amalga oshirganda, har gal har xil IP manzil oladi.
IP manzillar tarmoqda foydalanishiga ko'ra ikki xil buladi.

1. global (real, beliy, oq)

2. local (seriy)

Lokal ip manzillar global tarmoqda ishlatilmaydi va bu ip manzillarga global ip manzil orqali kirib bo'lmaydi va xavfsizlik ta'minlanadi. Quyida lokal manzillarning ro'yxati keltirilgan, ular cheklangandir.

10.0.0.0 — 10.255.255.255,
172.16.0.0 — 172.31.255.255,
192.168.0.0 — 192.168.255.255
127.0.0.0 – 127.255.255.255
Бундан ташқари компьютернинг MAC манзили xам мавжуд бўлиб бу манзил ўзгармас ҳисобланади ва манзил сифатида тармоқ картасининг маxсус коди олинади.
IP манзилни ўзгартириш имконияти мавжуд. MAC манзилда IP манзиллар учун 4 байт жой ажратилади ва у қуйидаги кўринишда бўлиши мумкин 109.26.17.100.
IP манзилнинг гурухи тармоқ админстратори томонидан ўрнатилади. IP манзилнинг оxирги 2 та рақами тармоқ номерини ва компьютер рақамини билдиради.
Мисол учун юқорида келтирилган IP манзил 17–тармоқ номери, 100–компьютер рақами.
IP манзилларнинг 5 та синфи мавжуд бўлиб, 1-А гурухга манзил нол дан бошланса IP манзилнинг иккилик коди нолдан бошланса А гурухга тегишли, яъни 1 дан 126 гача (0 ишлатилмайди 127 рақами маxсус мақсадлар учун резерф сифатида фойдаланилади).

A гурух	0ccccccc	yyyyyyy	yyyyyyy	yyyyyyy
B гурух	10cccccc	Ccccccc	yyyyyyy	yyyyyyy
C гурух	10ccccc	Ccccccc	ccccccc	yyyyyyy
D гурух	1110aaaa	aaaaaaaa	aaaaaaaa	aaaaaaaa
E гурух	11110zzz	zzzzzzzz	zzzzzzzz	zzzzzzzz

1- расм IP-манзил синфлари (c- тармоқ рақамига таалуқли бит, y -тугун рақамига таалуқли бит, а - мултикаст гурухи манзилига таалуқли бит, z - заxираланган манзилига таалуқли бит).

А гурухида 2²⁴ та яъни 16777216 тагача компьютер бўлиши мумкин.
Бу ерда с-бит тармоқка тегишли номер у у-бит тугунга компьютерга тегишли номер а-бит мултикаст гурухига кирувчи номер z-бит заxирага кирувчи манзил.
Агар тармоқ манзилнинг 2 лик кодининг 1-2 таси 10 га тенг бўлса у xолда IP манзил В гурухга тегишли бўлади.
Бунда тармоқ номери ва тугун номери учун 16 бит жой ажратилади. Б гурухида 2¹⁶ яъни 65536 гача компьютерлар бўлиши мумкин. Агарда IP манзилнинг 2 лик кодининг 1-3 та раками 110 бўлса у ҳолда IP манзил С гурухга тегишли ҳисобланади. Бу ҳолда тармоқ номери учун 24 бит жой ажратилади. Тугун номери учун 8 бит жой ажратилади. Бу гурух кенг тарқалган бўлиб, компьютерлар сони 28 яни 256 гача бўлиши мумкин.
Агарда IP манзилнинг 2 лик коди 1110 дан бошланса, у ҳолда манзил D гурухга тегишли хисобланади ва мултикаст гурухига тегишли муxим манзиллилигини билдиради. Бундай гурухдаги IP манзиллардан жўнатилаётган пакетда IP манзил D гурухга тегишли бўлса у ҳолда пакет шу гурухга тегишли барча компьютерларга жўнатилади.
Агарда IP манзилнинг 2 лик коди 11110 дан бошланса, унда IP манзил E гурухга тегишли ҳисобланади. Бу гурухдаги манзил кейинчалик қўллаш мақсадида заxирага олинган ҳисобланади.
Тармоқ ости тармоқ ниқоби - бу тармоқ ости тармоқ рақамини олиш учун IP -манзилга бириктирилувчи 4 байтли маълумот. Масалан: 255.255.255.0 ниқоби В синф тармоғини 254 тармоқ ости тармоқга, xар бирига 254 тагача тугун улаш имконини беради. Тармоқ ости тармоқлар нафақат муаммоларни ҳал этади балки, бир қатор муаммоларни ҳам келтириб чиқаради. Масалан, манзилларнинг йўқолиши содир бўлади. Бу жараён физик чекловлар сабабли эмас балки, тармоқ ости манзилларини қуриш вақтида юзага келади.
Тармоқнинг стандарт синфлари учун ниқоблар қуйидаги қийматларга эга:
Синф A- 11111111. 00000000. 00000000. 00000000 (255.0.0.0);
Синф B- 11111111. 11111111. 00000000. 00000000 (255.255.0.0);
Синф C- 11111111. 11111111. 11111111. 00000000 (255.255.255.0).
Xар бир IP-манзилни ниқоблаб манзиллар синфлари атамасидан воз кечиш мумкин ва манзиллаштириш тизимини мустаҳкамлаш мумкин. Мисол учун 185.23.44.206 манзил 128-191 оралиқга тушади бу манзил В синфга тегишли. Мос тарзда тармоқ рақами иккита нол қўшилган биринчи икки байт - 185.23.0.0 бўлиб, тугун рақами эса - 0.0.44.206 бўлади. Агар бу манзилга 255.255.255.0 кўринишдаги ниқобни қўлласак, тармоқ ости рақами 185.23.0.0 эмас балки 185.23.44.0 бўлади.
Ниқобларда тармоқ рақамини чегарасини аниқловчи бирлар сони кетма кетликда манзилни байтларга бўлишни қайтариш учун 8 ликда келтирилган бўлиши мажбурий эмас. Олайлик 129.64.134.5 IP-манзил учун 255.255.128.0 ниқоб кўрсатилган бўлсин, бу эса иккилик кўринишда:
IP-манзил 129.64.134.5 – 10000001.01000000.10000110.00000101
Ниқоб 255.255.128.0 – 1111111.11111111.10000000.00000000
Qolgan barcha ip manzillar glabal tarmoqda foydalaniladi.
Kompyuterimizning IP manzilini aniqlash uchun Windows da ПУСК=>Выполнить..=>CMD=>IPCONFIG
Windows IP Configuration.
ОС Unix da, o'zining IP manzilini bilish uchun, buyruqlar satrida ipconfig buyrug'ini terib bilish mumkin.
Domen nomidagi IP manzilni nslookup buyrug'i orqali bilish mumkin.









Ushbu laboratoriya ishida IP manzil tushunchasi va uni amalda qo’llash bo’yicha nazariy hamda amliy ko’nikmaga ega bo’ldim.