laboratoriya ishi Qozon agregatining issiqlik balansi va prinsipial sxemasi Ish vaqti soat Ishning maqsadi

---

8 –laboratoriya ishi 
Qozon agregatining issiqlik balansi va prinsipial sxemasi 
Ish vaqti 4 soat 
Ishning maqsadi 
• bug‘ qozoni agregatining tuzilishi va ishlashini o‘rganish 
• turli turdagi yoqilg‘ilar uchun to‘g‘ridan-to‘g‘ri balans va teskari balans nuqtai 
nazaridan bug' qozonining F.I.Kni aniqlash. 
4.1. Umumiy ma’lumot 
Bug‘ qozonining qurilmasi va ishlash printsipi 
 
Qozon qurilmasi (bug‘ generatori) qattiq, suyuq va gazsimon yoqilg‘ining 
kimyoviy issiqligi hisobiga bug‘ olish uchun ishlatiladi va yagona texnologik 
sxema bo‘yicha bog‘langan qozon agregati va yordamchi uskunalardan iborat. 
Qozonxonaning yordamchi uskunalari yoqilg‘i bilan ta’minlash moslamalari, 
tutun chiqargichlar, ventilyatorlar, kul kollektorlari, bug‘ quvurlari, suv quvurlari 
va boshqalarni o‘z ichiga oladi. 
Barabandagi bug‘-suv aralashmasi to‘yingan bug‘ va suvga bo‘linadi, 
quruqlik darajasi 0,95 - 0,98 bo‘lgan bug‘ o‘ta qizdirgichga yuboriladi va suv 
serkulyatsiya davrlariga qaytariladi. Shu bilan birga, tuzning umumiy miqdorini 
kamaytirish uchun barabanda yuqori tuz konsentratsiyasiga ega bo‘lgan suvning 
bir qismini ajratish va olib tashlash (tozalash) amalga oshiriladi. Konturlarda suv 
va bug‘-suv aralashmasining serkulyatsiyasi pastga tushadigan quvurlardagi suv 
ustunining zichligi va ko‘taruvchi quvurlardagi bug‘-suv aralashmasi - ekranlar 
(tabiiy aylanish) tufayli yuzaga keladi.
Yoqilg‘i qizdirilgan havo bilan birga yondirgichlar 13 orqali o‘txonaga 
yuboriladi va u yoqiladi. O`txonadagi yonish mahsulotlari bug‘ qizdirgichga, 
ekonamayzer, havo isitgichi orqali o‘tadi va keyin gazni tozalash orqali 
atmosferaga chiqariladi. Gaz yo‘li bo‘ylab yonish mahsulotlarining harorati 
pasayadi. Yonish mahsulotlarining haroratlarining taxminiy qiymatlari 3.1-
rasmda ko‘rsatilgan.
Qozon agregatlarini loyihalash uchun turli xil konstruktsiya variantlari 
mavjud. Shunday qilib, yoqilg‘ining yonishi mash'ala usulda emas, balki qatlam 
usuli holatda amalga oshirish mumkin. Qozonning bug‘lanish tizimida suv va 
bug‘-suv aralashmasining serkulyatsiyali nasoslar yordamida majburiy bo‘lishi 

---

mumkin. Suv ekonamayzer va havo isitgichi ketma-ket yoki bir qatorda 
joylashgan bo‘lishi mumkin, bunda suv ekonamayzeri bosqichi va havo isitgichi 
bosqichi o‘zgaradi. Biroq, har qanday tartibga solishda, suv ekonamayzer (yoki 
uning suv yo‘nalishidagi oxirgi bosqichi) gazlar yo‘nalishi bo‘yicha birinchi 
bo‘lib, havo isitgichi (yoki uning havo yo‘nalishidagi birinchi bosqichi) oxirgi 
bo‘ladi.