Laboratoriya ishi: Shishaning sindirish ko’rsatgichini nina sanchish usul bilan aniqlash. Darsning maqsadi: a Ta’limiy

Sinf: 9
Laboratoriya ishi: Shishaning sindirish ko’rsatgichini nina sanchish usul bilan aniqlash.
Darsning maqsadi:


a) Ta’limiy: o’quvchilarda shishaning nur sindirish ko’rsatkichini nina sanchish usuli bilan aniqlash malakasini hosil qilish;


b) Tarbiyaviy mаqsаd: hamkorlikda ishlash ko’nikmasini shakillantirish


c) Rivоjlаntiruvchi mаqsаd: O’quvchilаrdа ilmiy dalillarni tahlil va sintez qilib xulosa chiqara olish qobiliyatini rivojlantirish, o’quvchilarda texnikaga bo’lgan havas va qiziqishlarini yuksaltirish.


Darsning moduli

	Dars bosqichlari	Vaqti	Metodlar	Kerakli asboblar
1	Tashkiliy qism	3-minut	Savol-javob suhbat	Laboratoriya dars ishlanmasi,asbob-uskunalar, daftar, ruchka
2	Amaliy ishlarni o’tkazishga tayyorgarlik ishlari	10-min	Juftlikda ishlash	Tarqatma materiallar
3	Amaliy ishlarni o’tkazish	21-min	Juftlikda ishlash	Penoplastik taglik, ignalar, oq katakli qog’oz, qalam, chizg’ich, shisha
4	Mustahkamlash Tahlil qilish	5-minut	Mustaqil ishlash,Suhbat, savol-javob	Tarqatma materiallar
5	Yakunlash.	2-minut	Savol-javob	Slayd
6	Uy vazifasi	2-minut	Savol-javob

Darsning borishi:
I.Tashkiliy qism:

1. 
   salomlashish
   
2. 
   davomatni aniqlash
   

v) sinf xonasi va o`quvchilarning darsga tayorgarligini tekshirish.
II. Uyga vazifani so’rash: O’tilgan mavzular bo’yicha savol-javob qilinadi;
1.To’la ichki qaytish hodisasi qanday yuz beradi?
2. Nur tolali kabellarda tasvirlar qanday uzatiladi?
3. To’la ichki qaytishning qo’llanilishi haqida nimalarni bilasiz?
4. Nur tolaalar optikasi qo’llanilishi
5. Yorug’likning sindirish ko’rsatkichi katta muhitdan sindirish ko’rsatkichi kichik muhitga o’tganda qanday jarayon sosdir bo’ladi?


III. Yangi mavzu bayoni: Shishaning sindirish ko’rsatgichini nina sanchish usul bilan aniqlash. 
Kerakli asboblar: Uchburchakli lineyka (to’gri burchakli), sindirish ko’rsatgichi, aniqlanmoqchi bo’lgan trapetsiya shaklidagi shisha plastinka, tоza katakli оq qоg`оz, pеnоplastli taglik, tajriba stolchasi.
Ishni bajarish tartibi:
1.Yassi tekislikka penoplastik taglik o’rnatiladi. Penoplast ustiga toza oq yoki katakli qog’oz joylashtiriladi. Qog’ozning chekka tomonlari penoplast qirralariga parallel bo’ladi.

2.Shisha qog’ozning o’rtasiga joylashtiriladi. Qog’ozga qalam bilan shishning yoqlari bo’ylab chiziladi:

3. Shishada 1-2 sm uzoqlikdaigna tik qilib qadaladi. Undan biror 3 sm uzoqlikda
2-igna sanchiladi. Shisha orqali kuzatilsa, ignalarning ikkalasi ham ko’rinadi. 3-4 ignalar tik holda shunday qadaladiki, prizma orqali qadalganda to’rtala ignalarning asoslari bir to’g’ri chiziqda turgandek tuyuladi:

4. Ignalarni olib tashlab o’rinlari belgilab olinadi. Yorug’lik nuri AB yo’nalish bo’yicha shishaga tushadi. B nuqtadan u singach C nuqtaga keladi, so’ngra shishaning ikkinchi tomonida CD yo’nalish bo’yicha tarqaladi:

5. Shishaning sindirish ko’rsatkichini hisoblash uchun transportir yordamida α va β
Burchaklar o’lchanadi. Ularning sinuslari qiymatlari formulaga qo’yib n hisoblanadi. Shakldan foydalangan holda hisoblash quyidagicha bajariladi:
va
AK, AB, NC, BC kesmalarni chizg’ich bilan o’lchanadi va hisoblanadi:
n=

6. Tajriba 3-4 marta takrorlanadi va natijalar jadvalga yoziladi: