Lala ta’rizliler ta’rtibi

Nargiz ta’rizliler tuqimlasi (Amaryllidaceae). Bul tuqimlasqa ko’p jilliq piyazli o’simlikler kiredi. Japiraqlari qa’lemi. Gu’lleri eki jinisli, tuwri, ayirimlari biraz qiysiq. Gu’lleri ha’m miywelerinin’ du’zilisi jag’inan piyaz ta’rizlilerge ju’da’ jaqin turadi ha’m tu’yinshelerinin’ to’mengi boliwi menen pariq qiladi. Gu’lleri aq, sari ya’ki sarg’ish. Atalig’i 6, tu’yinshesi to’mengi, ush uyali. Miywesi- qutisha. Bul tuqimlasqa 60-65 tuwis ha’m 900 tu’r kiredi. Olar tiykarinan tropic ha’m subtropik zonalarda, ko’binese Orayliq ha’m Qubla Amerika ha’m Jer Orta ten’izi atirapinda ken’ tarqalg’an.Orta Aziyada 3 tuwis , 9 tu’r, O’zbekistanda 3 tuwis (Ungernia, Sterbergia, Narciss) qa tiyisli 5 tu’r o’sedi.
Ungerniya (Ungernia) tuwisi. Bul tuwis wa’killeri ko’p jilliq piyazli sho’p o’simlikler. Japiraqlari 4-6, ba’ha’rde payda boladi. Jazda kelip quriydi. Paqali japiraqsiz. Gu’lqorg’ani 6 , gu’ljapiraqshalari voronka ta’rizli, sal qiysiqraq, sarg’ish-qizil ya’ki sarg’ish. To’pgu’li sayaman siyaqli, atalig’i 6. Tu’yinshesi ush uyali. Miywesi- qutisha.

4-su’wret: Ungerniya (Ungernia)
O’zbekistanda 3 tu’ri (U.sivertzovii, U.victoris) o’sedi. U.Sivertzovii din’ paqali tsilindr siyaqli, japiraqlari 4-6 , uzinlig’i 20 sm, eni 1,5-2sm.
U.victoris tu’rinin’ paqali jalpaq, 5-10 sm, japiraqlari 7-10, eni 2-3sm, gu’lqorg’an japiraqlari 2-2,5 sm uzinliqta sarg’ish, tek g’an ishki ta’reptegisi qizil pushti ren’li boladi.
Seversov qaraqabig’i (Ungernia severtzovii). Ko’p jilliq piyazli o’simlik.Japiraqlari 4-6, qa’lemi eki qatar jaylasqan. Paqali tsilindr siyaqli, boyi 20-40 sm. To’pgu’li sayaman siyaqli, 7-12 gu’lli.Gu’lqorg’ani 6 gu’ljapiraqli, qizil gisht ren’li. Miywesi- qutisha, u’sh bo’lekli, shokidan ashiladi. Qar ketiwi menen piyazdan o’sip shiqqan japiraqlari may ayinin; ekinshi yarminda quriydi. Iyul ayinda piyazdan japiraqsiz aq paqal o’sip shig’adiha’m o’nin’ ushinda to’pgu’l payda boladi.Sentyabr ayinda gu’lleydi. Tawda tasli jerlerde o’sedi.Da’rillik o’simlik. O’zbekistan Respublikasi ,,Qizil kitab’’ ina kirgizilgen.