Latifova feruza 21. 16-guruh talabasi

LATIFOVA FERUZA 21.16-GURUH TALABASI

XOTIANING KOP JAVXALI MODELI

Reja:


1. Xotira haqida umumiy tushuncha
2. Xotiraning nerv-fiziologik asoslari


3. Xotira turlarini:
a) aktivligiga ko'ra
b) maqsadiga kura
v) muddatiga ko'ra ajratiladi.


4. Xotira jarayonlari:
a) esda qoldirish
b) esda saqlash
v) esga tushirish
g) unutish
5. Xotiraning individual farqlari yoki xotira tiplari.
6. Xotira tasavvurlari.

XOTIRA HAQIDA TUSHUNCHA

Xotira biz ilgari idrok qilgan boshdan kechirgan va bajargan ishlarimizni yodda saqlash, keyinchalik ularni eslash yoki xotirlash jarayonidir. Biz har kuni ko'p yangi narsalarni bilamiz, kun sayin bizning bilimlarimiz boyib boradi. Xotira faoliyatida shaxsning g'oyaviy yo'nalishi katta o'rin egallaydi. Bu yo'nalish uning faoliyati, hayot sharoiti ta'sirida shakllanadi, Kishi o'zining ish faoliyati uchun muhim bo'lgan voqea va hodisalarni yaxshi eslab qoladi. Aksincha, kishi uchun keng axamiyatga ega bo'lgan narsalar yomon esda qoldiriladi va tezda unutib yuboriladn.
Shaxsping yo'nalishi uning qiziqishida ifodalanadi. Kishining qiziqishi xotiraga aniq va kuchli ta'sir ko'rsatadi, ya'ni yaxshi esda, olib qolishini ta'minlandi. Biz ko'pincha u yoki bu narsa-hodisalarni yomon esda saqlaymiz. Bu xotirani yomonliginn emas, balki, ularga qiziqish yo'qligini ko'rsatadi. Masalan: o'quvchilar hamma fanlarni bir xil eslab almashtirib olmaydilar. Bu ularni har xil xotiraga ega ekanliklarini balki o'qilayotgan fanga qiziqishini xar xilligi bilan tushuntiriladi.
Esda olib qolishning emosional munosabati ham katta ta'sir ko'rsatadi. Kishi uchun yaqqol hayajonli reaksiya vujudga keltiruvchilarga har bir ongda chuqur iz qoldirib, puxta va uzoq yodda saqlanadi. Biz bir narsadan ta'sirlansak, o'sha uzoq vaqtni esda saqlaymiz. Samarali xotira kishining iroda sifatlariga ham bog'liqdir. Kuchsiz irodali, ishyoqmas kishilar har doim yuzaki xotirlaydilar. Aksincha, kuchli irodali materialni chalg'itishga astoydil kirishadigan kishilar puxta va chuqur o'rganadilar. Shaxs o'z oldiga quyilgan maqksad va vazifalari asosida o'zining xotirlash prosessini ongli ravishda tartibga soladi va boshqaradi. Xotira soxasida quyidagi asosiy jarayonlar: esda olib qolish; esda saqlash; esga tushirish va unutish bir-biridan farq, qilinadi. Bu jarayonlar faoliyatda tarkib topadi va belgilanadi. Ma'lum materialni esga olib qolish hayo faoliyati davomida individual, ya'ni shaxsiy tajribani to'plash bilan bog'liqdir,