Lazer fizikasi fanining tarixi, buguni va kelajagi

Ionli lazеrlarini ishlash printsipini tushuntiring?

Ionli gaz lazerlarida damlash, elektr razryadi davomida elektronlarni ketmaket ikkita tuknashishi tasirida buladi. Birinchi tuknashishi ta’sirida markaziy atomidan ion xosil buladi, ikkinchi tuknashish esa bu ionni uygatilishiga olib keladi bundan damlash ikki pogonali prosess ekanligi kurinadi, bu prosesslari xar bir tok razryadini zichligi I ga proporsional. Demak bu karalayotgan xolda damlash I² ga proporsional buladi.pogonali prosesslarni oshishi I ning yukori darajalari proporsional buladi. Bunday prosessni effektiv bulishni uchun, katta tok zichligi talab kilinadi. Ionli gaz lazerlarda tok zichligi, neytral atomli gaz razryadli tok zichligiga karaganda juda katta buladi.Ionli lazerlar ichida eng kup tarkalgan argon lazeri.
Lazer utishini yukorigi 4R satxi kuydagi uchta prosesslar natijasida joylashishi xosil kilish mumkin.
1. Asosiy xolatda turgan Ar⁺ ioni bilan elektronli tuknashish natijasida [a - prosess]
2. Metastobil xolatda turgan ion bilan elektron tuknashish natijasida [b - prosess]
3. Yukorigi satxlardan kaskadli radiosion utishlar [v - prosess]
Asosiy xolatda turgan Ar⁺ ionlarini sonini Ni bilan va Ne bilan elektronlar sonini zichligini belgilaymiz. Plazma xolati Ni Ne bulib neytral bulsin.
Bunday taxmin kilishda a - prosessda birlik xajmga tugri kelgan damlash tezligi.
(2.4.1)
Elektr razryad usib elektr maydoni doimiy bulgan xolga yetganda, elektronlar zichligi Ne razryaddagi tok zichligiga proporsional buladi yani kurinadiki

Bu kvadratik boglanish tajribada uz - uzidan nurlanish kuvvatini I - ga boglikligini yaxshi tasdiklaydi. (b) va (v) prosesslar uchun xam I boglanishni beradi.
(v) prosessda xakikatdan kaskadli radiosion prosess bulganda xam satxlarda joylashish Ne Ni ga bu esa Ne² proporsional buladi.
(b) prosessda esa uygonishi va relaksasiya prosesslarini balanslari bilan aniklashuvchi Metastabil sotixdagi Nm joylashishlar kuyidagi boglashishni beradi.
N_mNe ^. Ni / (k + Ne) (2.4..2)
Maxrajdagi K - kattalik spontan nurlanish xisobi dam buladigan metastabil satxdagi relaksasion xisobga olinishini bildiradi.
Ne - esa elektron bilan tuknash xisobidan xosil bulgan relaksasion (2) dan (b) prosess orkali aniklanuvchi damlash tezligi kuyidagi kurinishda ifodalanadi.

22.