Lekciya №11. Yad qurĺlmalari hám olardĺŃ quramĺ Joba

---

LEKCIYA № 11. YAD QURĺLMALARI HÁM OLARDĺŃ QURAMĺ 
Joba: 
1. Yad qurılmaları (YQ) haqqında ulıwma maǵlıwmat; 
2. Operativ YQ; 
3. Turaqlı YQ. 
Yad qurılmaları. Kodlı sózlerdiń kishi massivlerin saqlaw registrlar 
járdeminde ámelge asırıladı. Biraq onlap sózlerdi saqlaw kerek bolsa registrlardan 
paydalanıw tiykarsız úlken qurılmaura qárejetlerine alıp keledi. Sózlerdiń úlken 
massivlerin saqlaw ushın yad qurılmaları (YQ) arnawlı mikrosxemalar járdeminde 
qurıladı, olardıń hár biri mińlaǵan bitli maǵlıwmatlardı saqlawı múmkin. 
Yad qurılmaları (YQ) - bul is programmasınıń múmkin bolǵan 
quramalılıǵın, baslanǵısh hám alınǵan maǵlıwmatlar muǵdarın anıqlaytuǵın cifrlı 
(diskret) maǵlıwmatlardan paydalanatuǵın kóplegen qurılmalardıń eń zárúrli 
strukturalıq buwını bolıp tabıladı. 
Zamanagóy yarımótkizgish texnologiyaları úlken yad sıyımlılıǵı hám joqarı 
tezlikke iye bolǵan qattı (integraciyalasqan) YQnı jaratıw imkaniyatın beredi. 
Házirgi waqıtta yarımótkizgishli saqlaw qurılmaları ózleriniń funkcional 
hám texnikalıq qásiyetlerine kóre parıq qılatuǵın, kompyuterlerdiń ishki 
YQsıpatında keń qollanılatuǵın úlken kólemdegi saqlaw qurılmaların ańlatadı. 
Biraq olardan paydalanıw bunıń menen sheklenbeydi. Elektron hám xojalıq 
texnikanıń úlken bólegi maǵlıwmatlardı usınıwdıń cifrlı usıllarına (tekǵana tekst 
emes, bálkim audio, grafik hám video) hám basqarıwǵa (mikrokontrollerlardan 
paydalanıw) ótpekte. 
Qollawdıń túrli tarawları yarımótkizgishli YQnı ámelge asırıwda óz 
qásiyetlerin júkleydi, biraq bul kóbinese olardıń dizayn qásiyetlerine tiyisli bolıp 
tabıladı hám qurılıs principleri birdey. 
YQnıń tiykarǵı xarakteristikaları - informaciya sıyımlılıǵı, tezligi, saqlaw 
waqıtı, quwat sarıpı hám isenimliligi. 
Informaciya sıyımlılıǵı yad bir waqıttıń ózinde saqlawı múmkin bolǵan bit 
yamasa baytlardaǵı maǵlıwmatlar muǵdarı menen belgilenedi.