Linux operatsion tizimlarining rivojlanishi va ishlash printsipi

Paket orqali dastur o’rnatish afzallik va kamchiliklari:

+ Paket bu kompilatsiya bo’lgan barcha zarur kutubxonalari joylangan arxivdir. 
Buni o’rnatish jarayoni arxiv ochiladi va kerakli kataloglarga fayllar joylanadi.

+ Dastur o’rnatishni boshqarish moduli mavjud. Package manager orqali
qanday versiya o’rnatilgan, qanday modullardan tashkil topgan va hokozo
ma’lumotlarni boshqarish mumkin.

– O’rnatish uchun administrator huquqi talab qilinadi.

– Paket bu aniq operatsion tizim distrubitivi uchun yaratiladi.

---

Repositoriya orqali dastur o’rnatish afzallik
va kamchiliklari:
Repostory bu joy
bo’lib, u yerda dastur uchun zarur barcha ma’lumotlar fayl
ko’rinishida saqlanadi va
tarmoq orqali unga murojaat qilish imkoniyati mavjud
bo’ladi.
•AppStore (Apple)
•Play Market (Google)
•Market (Microsoft)
+ Kerakli barcha kutubxonalarga
bog’lanishlar mavjud;
+ Dasturni
o’rnatish boshqaruvi mavjud;
+ Qoidalar
to’plami bo’lib, barcha jarayonlar repositoriya orqali avtomatik amalga
oshiriladi.
Tavsiya qilinadigan variati bu
– paket orqali o’rnatish bo’lib, unda versiyasi qanday
modullar mavjudligini
ko’rish mumkin. Agarda mavjud operatsion tizim uchun paket fayli mavjud bo’lsa, 
uni yuklab olib
o’rnatgan
ma’qul hisoblanadi.
Lekin ideal datur
o’rnatish usuli bu – repositoriya orqalidir.

---

GNU nima?

GNU’s Not UNIX so’zlarini qisqartmasi bo’lib, bu abviatura hisoblanadi.

1983-yilda Richard Stolman – GNU loyihasini yurg’izadi. Loyiha nomi – “GNU is 
Not Unix” so’zlaridan olingan abbreviatura hisoblanadi va “GNU – Unix Emas” 
ma’nosini beradi. Bu loyihadan maqsad: UNIX kodlaridan foydalanmasdan, mutlaqo
bepul UNIX’simon OT yararish edi. GNU loyohasida ko’plab dasturlar yaratiladi, 
lekin ularning yadrosi – ya’ni OT’ning o’zi bo’lmaydi.

1991-yilda Linus Torvalds yangi UNIX’simon OT’ni taqdim etadi. Uning do’stlari
hazil tariqasida Linus va UNIX so’zlarini qo’shib, bu tizimni Linux deb atay
boshlashadi. Bu nom hozirgacha saqlanib qolgan.

Linux ham “ochiq kodlik” bo’lganligi uchun, Linux OT’i va GNU dasturlaridan
foydalanib istagan odam Linux distributivini yaratishi mumkin edi. Shuning uchun
ham dunyoda minglab Linux distributivlari mavjud. Distributiv aslida alohida OT, 
lekin ular shunchalik ko’p va bir-birga o’xshashki – ularni Linux distributivi
deyishadi. Debian, Ubuntu, Fedora, Kali kabi mashhur distributivlarning o’zi 300 
dan ortiq.

---

Linux bu operatsion tizim yadrosi hisoblandi.
Operatsion tizim GNU/Linux deb nomlanadi.

---