Linux otda imtiyozlar turlari, fayl va kataloglar uchun foydalanishni boshqarish tartibi

MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBORAT
TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI QARSHI FILIALI TT-KT FAKULTETI


ATS-11 21 GURUH TALABASINING KIBERXAVFSIZLIGI FANIDAN TAYYORLAGAN

10- MUSTAQIL ISHI

Tayyorladi: Xurramov B

Qabul qildi : Rustamov.A

Reja:

1. 
   Linux OTda imtiyozlar turlari, fayl va kataloglar uchun foydalanishni boshqarish tartibi.
   
2. 
   Malumotlarni qayta tiklash vositalari (masalan, Recuva yoki EaseUS Data Recovery Wizard Pro) va ular yordamida malumotlarni qayta tiklash.
   
3. 
   VeraCrypt dasturiy vositasi yordamida malumotlarni himoyalash.
   
4. 
   DeEggerSetup131 dasturi asosida malumotlarni himoyalash
   

Linux OTda imtiyozlar turlari, fayl va kataloglar uchun foydalanishni boshqarish tartibi.
Malumotlarni qayta tiklash vositalari (masalan, Recuva yoki EaseUS Data Recovery Wizard Pro) va ular yordamida malumotlarni qayta tiklash.
VeraCrypt dasturiy vositasi yordamida malumotlarni himoyalash.
DeEggerSetup131 dasturi asosida malumotlarni himoyalash
―Linux‖ kursini o'zlashtirish jarayonida amalga oshiriladigan masalalar doirasida: Tinglovchi: - linux operatsion tizimi va ularning distributivlari; - linux muhitida ishlaydigan dasturlari; - linux operatsion tizimi fayl tizimi strukturasi; - linux muhitida dasturlash tamoyillari haqida bilimlariga ega bo'lishi; Tinglovchi: - linux operatsion tizimni o'rnatish; - linux baziviy komandalari va utilitalaridan foydalanish; - tarmoq sozlanmalarini sozlash va foydalanuvchilar o'rtasida ma'lumot almashishni ta'minlash ko'nikma va malakalarini egallashi; Tinglovchi: - linux muhitida ishlash; - linux muhitida scriptlar yaratish; - linux muhitida fayllarga nisbatan ruxsatlarni boshqarish kompetentsiyalarni egallashi lozim. Modulni tashkil etish va o'tkazish bo'yicha tavsiyalar "Linux" kursi ma'ruza va amaliy mashg'ulotlar shaklida olib boriladi. Kursni o'qitish jarayonida ta'limning zamonaviy metodlari, pedagogik texnalogiyalar va axborot-kommunikatsiya texnalogiyalari qo'llanilishi nazarda tutilgan: - ma'ruza darslarida zamonaviy kompyuter texnalogiyalari yordamida prezentatsion va elektron-didaktik texnologiyalardan; - o'tkaziladigan amaliy mashg'ulotlarda texnik vositalardan, ekspressso'rovlar, test so'rovlar, aqliy hujum, guruhli fikrlash, kichik guruhlar bilan ishlash, kollokvium o'tkazish va boshqa interaktiv ta'lim usullarini qo'llash nazarda tutiladi. Modulning o'quv rejadagi boshqa modullar bilan bog'liqligi va uzviyligi "Linux" moduli mazmuni o'quv rejadagi "O'rnatilgan tizimlar" o'quv modullari bilan uzviy bog'langan holda pedagoglarning operatsion tizimda ishlash va boshqarish bo'yicha kasbiy pedagogik tayyorgarlik darajasini oshirishga xizmat qladi. Modulning oliy ta'limdagi o'rni Modulni o'lashtirish orqali tinglovchilar mobil ilovalar yaratishni o'rganish, I. ISHCHI DASTUR 5 amalda qo'llash va baholashga doir kasbiy kompetentlikka ega bo'ladilar. Modul bo'yicha soatlar taqsimoti № Modul mavzulari Tinglovchilar o'quv yuklamasi, soati Hammasi Auditoriya o'quv yuklamasi Mustaqil ta'lim Jami жумладан Nazariy Amaliy mashg'ulotlar 1. Linux operatsion tizimi asoslari. Linuxga kirish. Linux ni o'rnatish 4 4 2 2 2. Linux baziviy komandalari va utilitalari. Linux buyruqlar satri bilan ishlash. 8 6 2 4 2 3. Linux fayl tizimi. Linux kernel tushunchasi, drayverlar, jarayonlar, serverlar. Masofadan kirish. 6 6 2 4 4. Linuxda administratorlash. Linuxda tarmoq va distributivlari. Shell interpritatorida ishlash. Tizimni boshq. 8 6 2 4 2 5. Tarmoqni sozlash. NFS fayl tizimi 6 6 2 4 Jami: 32 28 10 18 4 N
Linux operatsion tizimi. Unix operatsion tizimi. Linixoperatsion tizim avzalliklari. Linux operatsion tizimni o'rnatish. Linux muhitida dasturlash. Linux grafik interfeysi sozlanmalari. Linux emulyatorlari.
Linux baziviy komandalari va utilitalari Linux muhitida komandalar interpritatori, termnal muhiti. Bazoviy komandalar tasnifi. Matn muharirlari bilan ishlash. Linux utilitalari. Linux fayl tizimi Linux fayl tizimlari va kataloglar tasnifi. Linux fayllar ierarxiyasi. Linux fayl tizimi bilan ishlaydigan standart komandalar Shell interpritatorida ishlash Shell komanda interpritatori. Yuklanuvchi fayllar. Script yozish qoidalari. Sodda shell scriptlar yozish. Shell da bajariladigan (executable) scriptlar. Chmod komandasidan foydalanish Tarmoqni sozlash. NFS fayl tizimi Linux muhitida tarmoqni sozlash. Tarmoq protokollari. Linux fayl serverlari. NFS fayl serveri klient qismini sozlash. Linux fayz serveri server qismini sozlash
Linux Operatsion tizimni o'rnatish Linux operatsion tizimini o'rnatish va boshlangich sozlanmalarni amalga oshirish. Linuxmuhitida boshlangich ko'nikmalarni hosil qlish. Linux operatsion tizimda qo'shimcha paketlarni o'rnatish

Kompyuter yutuqlari tufayli, hozirda tasodifan yoki kompyuterlarimizga kirish huquqiga ega bo'lgan uchinchi shaxslar tomonidan o'chirilgan fayllarni tiklash uchun juda ko'p mexanizmlar mavjud. Ko'pchilik bilmaydi, bu o'chirilgan ma'lumotlar odatda qattiq diskda qoladi (USB, xotira kartasi, mobil, smart va boshqalar), shuning uchun ular, hatto kompyuter formatlangan bo'lsa ham, tiklanishi mumkin.Shu ma'noda, bilish kerak bo'lgan birinchi narsa deyarli har doim faylning kompyuterdan yo'qolishi, u haqiqatan ham to'liq o'chirilmaganligi, odatda nima sodir bo'ladi, u egallagan joy sifatida belgilangan. mavjud. Buning sababi shundaki, u boshqa ma'lumotlar bilan band bo'lishni kutmoqda; shuning uchun ma'lumotlar u erda saqlanadi.Bunday holda, tiklash vositalarining roli ushbu shartdan foydalanishdir, variant foydalanuvchiga bog'liq bo'lib, u fayllarni tiklash uchun eng yaxshi dasturni aniqlaydi. Qanday bo'lmasin, qattiq disk tarkibini o'qish o'rniga, ularning barchasi hududning o'ziga xos to'liq tadqiqot diagnostikasini amalga oshiradi va unda yaratilgan va mavjud bo'lgan barcha fayl va papkalarni ro'yxatdan o'tkazadi.Shu tarzda, u biron bir sababga ko'ra g'oyib bo'lganlardan tashqari, barcha ko'rinadigan ma'lumotlarni topishga muvaffaq bo'ladi. Bunday ma'lumotlardan boshlab, ular qayta tiklash uchun nusxasini yaratishga imkon beradi.Ma'lumotni yo'qotishning ko'plab sabablari bor, bu qattiq diskning ishdan chiqishi, zararli virus, Windows-dagi xatolar va hatto inson xatolari bo'lishi mumkin, ikkinchisi juda keng tarqalgan. Shu sababli, ushbu qimmatli ma'lumotlarning zaxira nusxalarini yaratish taklif etiladi, chunki agar biror voqea sodir bo'lsa, bu materialni tez va xavfsiz tarzda tiklash mumkin, bu nazariy jihatdan iqtisodiy ahamiyatga ega bo'lmasa-da, sentimental bo'lishi mumkin.Biroq, bunday turdagi hodisa ro'y berganda va ma'lumotlarning zaxira nusxasi bo'lmasa, ma'lumotni tiklashda sud-tibbiyot dasturlari asosiy rol o'ynaydi. Yaxshiyamki, hozirgi bozorda bu maqsad uchun ko'plab yordamchilarni topishingiz mumkin.Internet hozirda kompyuterlar haqida oldindan ma'lumotga ega bo'lgan har qanday foydalanuvchiga o'zlarining barcha ma'lumotlarini tiklashga imkon beradigan keng ko'lamli dastur variantlarini taklif etadi, bu erda ular bitta bepul yoki pullik qabul qilishlari mumkin. Foydalanuvchi qayerda bo'lsa, o'zining shaxsiy ehtiyojlari va afzalliklariga ko'ra, u zaxira nusxasini yaratishni oldindan ko'ra bilgan taqdirda fayllarni tiklash uchun eng yaxshi dasturni aniqlaydi.

Shunday qilib, biz ushbu yozuvda taqdim etadigan vositalarning to'liq to'plamidan foydalanuvchi aniqlay oladi. formatlashdan keyin fayllarni tiklash uchun eng yaxshi dastur nima uskunalar, va asbob uchun bir tiyin to'lash shart emas. Ushbu vositalarning ba'zilari bugungi bozorda keng ma'lum, boshqalari esa yo'q. Va bu post ulardan 37 tasini birlashtiradi va foydalanuvchining o'zi o'z talablari va mosliklariga ko'ra fayllarni tiklash uchun eng yaxshi dastur deb hisoblagan narsani tanlashi mumkin bo'ladi. Ushbu tanlov vazifasini yanada osonlashtirish uchun har bir sehrgar variantida undan foydalanish va unga bog'liq bo'lgan asosiy afzalliklar ko'rsatiladi.
Linux OTda imtiyozlar turlari, fayl va kataloglar uchun foydalanishni boshqarish tartibi.
Malumotlarni qayta tiklash vositalari (masalan, Recuva yoki EaseUS Data Recovery Wizard Pro) va ular yordamida malumotlarni qayta tiklash.
VeraCrypt dasturiy vositasi yordamida malumotlarni himoyalash.
DeEggerSetup131 dasturi asosida malumotlarni himoyalash

• Yadro xotirasi to'plamining 3 baytini o'qiy oladigan (kamdan-kam hollarda qo'shimcha 25 bayt) TrueCrypt-dan meros qilib olingan past xavfli zaiflik aniqlandi.

o Tim Garrison tomonidan kashf etilgan.
• Buyruq satridan fayl konteynerlarini yaratishda tezkor formatlashni o'chirib qo'ydi. Agar kerak bo'lsa, uni yoqish uchun majburiy / tezkor parametr qo'shildi.
• Konteyner yaratishda idish hajmini tekshirishni o'chirib qo'yish uchun / nosizecheck parametri qo'shildi.
o Bu Microsoft tarqatilgan fayl tizimidagi (DFS) xato uchun vaqtinchalik echim.
1.23 versiyasida yangi
• VeraCrypt endi tizim shifrlash uchun standart EFI SecureBoot konfiguratsiyasi bilan mos keladi.
• Ba'zi kompyuterlarda (masalan, HP, Acer) EFI tizimining shifrlash muammolari aniqlandi.
• Windows LTSB-da EFI tizimini shifrlash uchun qo'llab-quvvatlash qo'shildi.
• ReflectDrivers mexanizmi yordamida Windows 10 yangilanishi bilan tizim shifrlash mosligi amalga oshirildi
• EFI Rescue Disk bo'limining kengayishi, agar Windows Repair sektoridagi birinchi bo'lim ustiga yozilgan bo'lsa, to'g'ri ishlaydi.
• Windows 8.1 va Windows 10 birlashtiruvchiga VeraCrypt-shifrlangan disklarni ko'rishga ruxsat berish uchun interfeysda haydovchi opsiyasi qo'shildi.
• Hujumlarning ayrim turlaridan himoya qilish uchun o'rnatilgan ikkilik fayllarning ichki imzosi tasdiqlandi.
• Ba'zi hollarda Windows 10 tizimiga kirishda o'rnatilgan tanlangan elementlar uchun Xavfsiz ish stoli o'rnatildi.
• Agar uning uzunligi maksimal qiymatdan oshsa, parol maydoniga kiritilgan matnni qisqartirish to'g'risida ogohlantiruvchi xabar qo'shildi.
• O'rnatish boshida xalqaro foydalanuvchilarga qulaylik yaratish uchun tilni tanlash mexanizmini joriy qildi.
• Yaratilish vaqtida fayl konteynerining hajmini tekshirish qo'shildi.
• Foydalanuvchi Windows 7 tizimiga katta tizim shriftini o'rnatganida pastki qismidagi Fix tugmalari ko'rsatilmaydi.
• IOCTL_DISK_GET_DRIVE_GEOMETRY_EX ioctl-ni qo'llab-quvvatlamaydigan ba'zi disk drayverlari bilan moslik muammolari hal qilindi.
Mac OS X
• Klaviatura yordamida parol maydonlariga qiymatlarni joylashtirish uchun yordam qo'shildi (CMD + V va CMD + A endi to'g'ri ishlaydi).
• Tovush sarlavhasini zaxiralashni amalga oshirishda, agar asosiy sarlavha ishlamay qolsa, avtomatik ravishda ichki zaxira sarlavhasi ishlatiladi.
• PRF Hash va PKCS-5 PRF algoritmlari uchun sinov interfeysi amalga oshirildi.
• Tegishli operatsiyani bajarishdan oldin kutish oynasini yopish taqiqlanadi. Ushbu tuzatish Lubuntu 16.04-dagi nosozlikni tuzatadi.
• O'rnatish vaqtida ichki zaxira sarlavhasidan foydalanishga majbur qilish uchun o'rnatish sozlamalari dialog oynasida CheckBox qo'shildi.
Tovush sarlavhasini zaxiralashni amalga oshirishda, agar asosiy sarlavha ishlamay qolsa, avtomatik ravishda ichki zaxira sarlavhasi ishlatiladi.
PRF Hash va PKCS-5 PRF algoritmlari uchun sinov interfeysi amalga oshirildi.
• Sektor hajmi 512 baytdan ortiq bo'lgan diskdagi maxfiy hajmlarni himoya qilish cheklovi olib tashlandi.
VeraCrypt - bu bepul shifrlash vositasi, xususiy manbali TrueCrypt loyihasining vilkasi.
Shifrlash usullari Truecrypt bilan bir xil: fayllarni shifrlangan holda alohida konteynerlar yaratishingiz va ularni virtual disk sifatida o'rnatishingiz mumkin.
Sehrgar yordamida konteyner yaratib, uni disk sifatida o'rnatgan holda, siz fayllarni diskka erkin ko'chirishingiz mumkin, ular shifrlangan bo'ladi.
VeraCrypt USB flesh-disklari uchun ishlatilishi mumkin. Siz flesh-disklarni to'liq shifrlashingiz yoki ommaviy axborot vositalarida alohida konteyner yaratishingiz mumkin. Ikkinchi holatda, har safar flesh-diskni kompyuteringizga ulaganingizda, konteynerni alohida xotira sifatida o'rnatishingiz kerak bo'ladi.
VeraCrypt-da ma'lumotlarni shifrlash
Dasturni ishga tushiring. Avvalo dastur tilini rus tiliga o'zgartiring. Buning uchun "Sozlamalar" menyusini bosing, "Til ..." ni tanlang va keyin "ruscha" ni tanlang.

Endi "Tovush yaratish" tugmachasini bosing (hajmi konteyner bilan bir xil).

Ochilgan oynada "Shifrlangan fayl konteynerini yaratish" opsiyasi tanlangan - bu aynan bizga kerak. Siz keyingisini bosishingiz mumkin.

Va qiziquvchan uchun, bir oz tushuntirish. Variant "Tizimsiz bo'limni / diskni shifrlash". Bu sizning qattiq diskingizni yoki USB flesh-diskingizni to'liq shifrlashni xohlasangiz bo'ladi.

"Bo'limni yoki butun diskni tizim bilan shifrlash" opsiyasi ikkinchi variant bilan bir xil ma'noni anglatadi, ya'ni butun diskni shifrlash, ammo Windows o'rnatilgan diskni shifrlashni xohlagan holat uchun. Aytgancha, bu qiziqarli variant. Agar kimdir sizning kompyuteringizga kirish huquqini qo'lga kiritgan bo'lsa ham, u hech qanday ma'lumotdan foydalana olmaydi - hatto uni yoqib ham bo'lmaydi. Bu BIOS parolidan yoki Windows parolidan sezilarli darajada farq qiladi. Chunki bu ikkalasi ham. Yoki undan ham osonroq - hech narsani tiklamang, shunchaki qattiq diskni chiqarib oling va undan ma'lumotlarni boshqa kompyuterga ko'chiring va xotirjam muhitni o'rganing: barcha veb-saytlardan parollarni chiqarib oling, FTP, barcha ma'lumotlarni ko'ring va hokazo. Bu juda yaxshi variant. , ammo hozircha men bu haqda to'xtamayman - hozirda biz faqat shaxsiy fayllarni qanday shifrlashni o'rganamiz.

Ikkinchi va uchinchi variantlar hanuzgacha, masalan, maxfiy hajmni yaratish va yashirin OS yaratish... Bu juda hiyla-nayrang va juda oqilona yondashuv. Uning ma'nosi shundan iboratki, ikkita konteyner yaratilgan (garchi fayl baribir bitta bo'lsa). Ushbu konteynerlar kiritilgan parolga qarab ochiladi. Masalan, agar siz parolni berishga majbur bo'lsangiz, demak siz haqiqatan ham parolni berasiz, lekin unchalik muhim bo'lmagan ma'lumotlarni o'z ichiga olgan konteynerdan. Hamma xursand: siz xavfsiz bo'lib qoldingiz, dushmanlar parolni oldilar va idishni ochishga muvaffaq bo'ldilar va hatto u erda siz ilgari joylashtirilgan ba'zi fayllarni topdilar.

Xuddi shu tarzda, maxfiy operatsion tizim bilan: biri muhim ma'lumotlarni o'z ichiga olgan haqiqiy, ikkinchisi esa faqat qopqoq uchun o'rnatilgan. Yuklash birinchi yoki ikkinchisida amalga oshiriladi - kiritilgan parolga qarab.

Ushbu variantlar qiziqarli, ammo eslatib qo'yay, biz shunchaki fayllarni shifrlashni o'rganmoqdamiz. Shuning uchun, biz hech narsani o'zgartirmasdan, ko'proq bosamiz.

Keyingi ekranda bizdan yashirin ovoz balandligini yaratish-qilmaslikni tanlashimiz so'raladi. Ushbu parametr sizning xohishingizga ko'ra, men uchun odatiy hajm etarli.

Endi ovoz balandligi qaerda joylashganligini va uning nomi qanday bo'lishini tanlang. Faylning nomi va kengaytmasi har qanday bo'lishi mumkin - barchasi sizning ixtiyoringizga ko'ra. Siz hatto boshqa dasturlar tomonidan ishlatiladigan kengaytmani tanlashingiz mumkin, masalan .mp4, .mkv, mp3 va boshqalar, faylni umuman kengaytirmasdan qoldirishingiz mumkin.

Dastur va apparat axborot himoya maxsus dasturlar to'plamidir, vazifasi, axborotni himoya qilish taxmin qilish oson emas. asosiy yo'nalishlari qaysi ishlatiladigan dasturiy ta'minot ma'lumotlar himoya quyidagilar:
- ruxsatsiz kirishdan himoyalash ma'lumot (bundan buyon matnda SI);
- nusxa ko'chirish;
- Malware From;
- ma'lumotlarni kriptografik himoya qilish;
- Dasturiy ta'minot himoya kanal ma'lumotlar.
ma'lumotlarni noqonuniy foydalanishdan himoya qilish begona tajovuz axborot tizimini himoya qilish uchun, ba'zi xavfsizlik choralarini javob kerak. Shunday qilib, dasturiy ta'minot ma'lumotlar himoya aniqlanga.

sub'ektlar va ob'ektlar, , axborot va hisoblash resurslaridan foydalanish ajrata kuzatib borish va maqsad ob'ekt bilan harakat yozib.

mavzu haqiqiyligini aniqlash va tasdiqlash ostida, aslida kimga u uchun shu yoki yo'qligini haqiqatni kirish uchun istagan tekshirish dalolat edi. aniqlash eng keng tarqalgan usul - parol bilan tekshiring. darz emas, agar parol, ushlangan, eshitib tekshirganda mumkin, chunki Biroq, amaliyot shuni ko'rsatmoqdaki, parol muhofaza qilish, ma'lumotlarni himoya qilish uchun eng yaxshi yo'l emas.

identifikatsiya tartibi muvaffaqiyatli tugagandan so'ng, mavzu kompyuter tizimi resurslari bilan ishlash imkoniyatiga ega bo'ladi, yanada himoya shuningdek, ma'lumotlar darajasida, apparat va dasturiy ta'minot darajadagi amalga oshirilmoqda.

nusxasi himoya ma'lumotlar ruxsatsiz nusxa ko'chirish Dastur ma'lumotlarni himoya qilish dasturi noqonuniy nusxalari tarqalishini oldini olish va ayni paytda ishlab chiquvchilar mualliflik himoya mumkin faqat ishonchli vositasi vakili. Ushbu mablag'larning mohiyati oddiy: aniqlandi element Holbuki, ba'zi noyob uncopyable faqat dastur o'z vazifalarini ijro etadi. Bu element (asosiy) roli kompyuter yoki maxsus qurilma ma'lum bir qismini berilishi mumkin.

yo'q Axborot himoya

Har qanday himoya qilish tizimi asosiy maqsad qo'yadi: bu vayron-dan ma'lumot himoya kerak. ma'lumotlar qirg'in tufayli turli xil sabablarga ko'ra uchun sodir bo'lishi mumkin buyon (etc ruxsatsiz faoliyati, apparat va dasturiy ta'minot muvaffaqiyatsizliklar, kompyuter viruslari, ..), himoya chora-tadbirlar tashkil har bir foydalanuvchi bosgan vazifalaridan biri bo'lishi lozim.

- Bundan tashqari, kichik, ammo juda murakkab va zararli dasturlarni solayotgan xavf ta'kidlamoq joizki, viruslar, mustaqil ravishda taqsimlanadi va boshqa xalq dasturlari amalga oshirilayotgan va tarmoq orqali qodir. Virus yozuvchilar axborot to'liq artarkan tizimi qirg'in uchun zararsiz ekranidan, har qanday xabarlar maqsadlarga turli ta'qib mumkin.

Kriptografik Ma'lumotlarni Saqlash

Kriptografiya usuli dasturiy ta'minot ma'lumotlar himoya ega maxfiylik va ma'lumotlar butunligini nazorat ta'minlash asosiy va eng kuchli vosita, biriga aylandi. Asosiy element kriptografik shifrlash yoki maxsus kriptografik kalitlar bilan o'qilmaydi bir shaklga ma'lumotlarni aylantirish.

Dastur himoya ma'lumotlar uzatish kanallari
Ushbu xavfsizlik sohalarida asosi ekranlar bor - dasturiy ta'minot tarmoqlarda axborot muhofaza qilish, belgilangan boshqa tarmoq serverlarida tarmoq Shu guruhga oid foydalanuvchilar kirish cheklash hisoblanadi maqsadi bo'lgan. Ekranlar barcha ma'lumotlar, ikki tarmoqlari o'rtasida o'tib oqadi nazorat. Agar ekranning bir misol, xavfsizlik devori (Faervol) bo'lib xizmat qilishi mumkin, ochiq muhitda (masalan, Internet) bir chiqish ega tashkilot, mahalliy tarmoq himoya qilish maqsadida o'rnatilgan.

Foydalanilgan adabiyotlar
1. S.S. Qosimov. Axborot texnologiyalari. O`quv qo`llanma. – T.: “Aloqachi”, 2008.
2. www.Google.com
3. www.Ziyonet.uz