Linux сервер бошқаруви

"Ubuntu Unleashed" by Matthew Helmke

Ubuntu Linux tarqatilishiga qaratilgan va ish stoli va server muhitlarini qamrab oladi. Unda Ubuntu-ni o'rnatish va sozlash bo'yicha bosqichma-bosqich qo'llanmalar, shuningdek tizimdan foydalanish bo'yicha amaliy misollar mavjud.

"Red Hat Enterprise Linux 8 Administration" by Sander van Vugt
Linux tarqatilishiga qaratilgan va tizimni o'rnatishdan xavfsizlik va muammolarni bartaraf etishgacha bo'lgan bir qator mavzularni qamrab oladi.

Lunix операцион тизими

• Linux (GNU/Linux) – бу UNIX типидаги операцион тизимларига кирувчи,алоҳида ядро асосида яратилган, GNU лойиҳаси доирасида ишлаб чиқилган кўплаб кутубхоналар, тизимли дастурларга эга бўлган операцион тизимдир.
• Ядро – бу ихтиёрий ОТнинг аппарат таъминот билан боғлиқ ҳолда ишлашини таъминлайдиган дастурий таъминот ҳисобланади.
• GNU лойиҳаси 1983 йилда АҚШдаги Массачусетс технология институти инженер-дастурчиси ҳамда GNU (эркин дастурий таъминотлар ишлаб чиқиш ғояси асосида) лойиҳа раҳбари Ричард Столлман томонидан асос солинган.
• GNU/Linux ОТнинг бошқа ОТдан фарқи – унинг яққол «расмий» комплекти мавжуд эмас. GNU дастурлари Linux ядроси воситасида ишлайдиган кўплаб дистрибутивларни тақдим қилган. Энг кенг тарқалган ва фойдаланилаётган Linux дистрибутивлардан Debian, Ubuntu, Slackware, Red Hat, Mandriva, Fedora, SuSE, Gentoo ва бошқаларни келтириш мумкин.

Lunix ОТ tarixi

Linux ochiq kodli OT bo'lib, u birinchi marta 1991 yilda Finlyandiyaning Xelsinki universiteti talabasi Linus Torvalds tomonidan chiqarilgan. Torvalds Linuxda UNIX operatsion tizimidan.

Linuxning dastlabki versiyasi foydalanuvchi darajasidagi dasturlarni ishga tushirishi va bajarishi mumkin bo'lgan oddiy yadro edi. Vaqt o'tishi bilan Torvalds va butun dunyo bo'ylab boshqa ishlab chiquvchilar loyihaga o'z hissasini qo'shdi va yangi xususiyatlar qo'shildi, xatolar tuzatildi va Linuxni yangi apparat platformalarga o'tkazildi.

Linuxning boshqa operatsion tizimlarga nisbatan asosiy afzalliklaridan biri uning ochiq kodliligi edi, ya'ni har kim manba kodiga kirishi va tizim rivojlanishiga hissa qo'shishi mumkin edi. Bu keng doiradagi foydalanuvchilar ehtiyojlarini qondirish uchun moslashtirilgan barqaror, xavfsiz va moslashuvchan operatsion tizimni yaratish uchun birgalikda ishlagan ishlab chiquvchilar va foydalanuvchilarning jonli hamjamiyatiga olib keldi.

Линус Торвальдс (1969)

• Linuxning dastlabki kunlarida u birinchi navbatda kompyuter ixlosmandlari va havaskorlar tomonidan ishlatilgan. Biroq, tizim etuklashgani va u uchun ko'proq ilovalar ishlab chiqilganligi sababli, Linux ish dunyosida, xususan, server muhitida mashhur bo'la boshladi.
• Bugungi kunda Linux o'rnatilgan tizimlardan tortib superkompyuterlargacha bo'lgan turli xil ilovalarda keng qo'llaniladi. U o'zining barqarorligi, xavfsizligi va moslashuvchanligi bilan mashhur va butun dunyo bo'ylab ishlab chiquvchilar va foydalanuvchilar jamoasi tomonidan ishlab chiqilib, takomillashtirilmoqda.