Linux terminal komandalari Linux asosiy tushunchalar Terminal

Linux terminal komandalari
Linux asosiy tushunchalar
Terminal (yoki "Bash", "Bourne-Again shell" so'zining qisqartmasi) - buyuruq qobig’i bilan o'zaro ta'sir qilish uchun ishlatiladigan dastur. Terminal paketlarni o'rnatish, fayllarni manipulyatsiya qilish va foydalanuvchilarni boshqarish kabi ma'muriy vazifalarni bajarish uchun ishlatiladi.
Buyruq - foydalanuvchi ma'lum bir vazifani bajarish uchun terminalga kiritadigan dastur nomi. Buyruqlar qo'shimcha ma'lumotlar va parametrlarga ega bo'lishi mumkin.
Linux asosiy tushunchalar
Tizimingiz haqida ko'proq ma'lumot olish uchun buyruqlar
id - hisobingiz haqida ma'lumot olishni istasangiz.
w - agar hozirda qaysi foydalanuvchi tizimga kirganligini bilishingiz kerak bo'lsa (yoki foydalanuvchi qayerdan kirganligini bilish uchun -f buyrug'i) qo’llamiladi.
lsblk - agar siz blokli saqlash qurilmalari ro'yxatini ochmoqchi bo'lsangiz.
lscpu - protsessorlar haqidagi ma'lumotlarni ko'rsatadi.
free - bo'sh va allaqachon ishlatilgan xotira miqdorini ko'rsatadi (muqobil buyruq - free -g)
.lsb_release -a - agar siz OS versiyasi haqida ma'lumot olishni istasangiz.
Tizimingiz haqida ko'proq ma'lumot olish uchun buyruqlar
Tizimingiz haqida ko'proq ma'lumot olish uchun buyruqlar
ls-siz joylashgan katalogning mazmunini ko'rsatadi. Agar buyruqdan keyin ma'lum bir papkaning manzilini kiritsangiz, unda nima saqlanganligi ko'rsatiladi. -R argumentini qo'shsangiz, buyruqning chiqishida pastki kataloglardagi fayllar paydo bo'ladi.
cd - katalogni o'zgartirish, bu "katalogni o'zgartirish" degan ma'noni anglatadi. Nomidan ko'rinib turibdiki, ushbu buyruq yordamida siz papkalar orasida harakat qilishingiz mumkin. Qisqartmalar mavjud: oldingi katalogga o'tish uchun cd- yoki uy papkasiga o'tish uchun esa cd (argumentlarsiz) kiritiladi.
Linux asosiy buyuruq komandalari
pwd - siz joylashgan katalogga to'liq yo'lni ko'rsatadi. Agar siz cd ~/Desktop/ bilan ish stoliga o'tsangiz, pwd /home/Ulzovatel/Desktop kabi narsalarni ko'rsatadi.
mkdir –papkalar yaratish komadasi
rmdir - kataloglarni va ularning mazmunini o'chirish uchun xavfli buyruq. Belgilangan papkada topilgan barcha ma'lumotlarni qayta tiklashdan tashqari o'chirib tashlaydi.
Linux asosiy buyuruq komandalari
grep - bu faylda to'liq matnli qidiruv. Biror narsani topish kerak bo'lganda juda foydali buyruq. Masalan, grep qiymati /path/to/file "qiymati" bo'lgan qatorlarni ko'rsatadi. Va grep -ril value /path/to/directory/* buyrug'i kerakli qiymatni o'z ichiga olgan barcha fayllarni ko'rsatadi.
-r - rekursiv qidiruv
-i - katta-kichik harflarni e'tiborga olmasdan qidiruv
-l - natijani ro’yxatda chiqarish.
chown user:group - buyruq fayl egasini o'zgartirish imkonini beradi.
chmod - fayl yoki katalogdagi ruxsatlarni o'zgartirish
find - bu juda foydali buyruq. Uning yordami bilan ma'lum parametrlar bo'yicha fayllarni qidirishingiz mumkin.
Linux asosiy buyuruq komandalari
cat - fayllar tarkibini ko'rsatadi. U ikkita versiyada ham qo'llanilishi mumkin:

• bitta matn fayli bilan (cat path_to_fayl), u terminal oynasida fayl tarkibini ko'rsatadi,
• agar siz ko'proq elementlarni belgilasangiz, buyruq ularni birlashtiradi (cat path_to_file_1 path_to_file_2) .

Bundan tashqari fayl yaratish imkoniyatini ham beradi buning uchun cat > test.txt komandasi bajariladi va uning ichiga kerakli matnlar yoziladi.

Har xil turdagi va o'lchamdagi fayllar bilan ishlash komandalari
head - "bosh", cat kabi, hujjatlarning mazmunini ko'rsatadi, lekin hammasini emas, faqat birinchi 10 qator. Agar xohlasangiz, -n opsiyasini qo'shish orqali qatorlar sonini oshirishingiz yoki kamaytirishingiz mumkin.
touch - bu buyruq fayl yoki katalog oxirgi marta ochilganini o'zgartirish uchun yaratilgan, lekin u asosan yangi fayllar yaratish uchun ishlatiladi.
Har xil turdagi va o'lchamdagi fayllar bilan ishlash komandalari
wget - Internetdan hujjatlar, rasmlar, butun sahifalar va boshqa kontentni yuklab oladi.
wc - satrlar, so'zlar, belgilar va baytlar sonini hisoblaydi.
zip - fayllarni .zip formatidagi arxivga to'playdi.
diff - "farq" ning qisqartmasi. Buyruq ikkita matnli fayl o'rtasidagi farqni ko'rsatadi.
Har xil turdagi va o'lchamdagi fayllar bilan ishlash komandalari
useradd - yangi hisob yaratadi. Misol uchun, agar biz REG.UZ nomli yangi foydalanuvchi qo'shmoqchi bo'lsak, unda biz ushbu buyruqdan foydalanishimiz kerak – useradd REG.UZ kiritamiz.
passwd - hisob uchun parolni o'rnatadi. Umumiy qilib aytganda, u oldingi buyruq bilan birgalikda ishlaydi. Ya'ni, hisob qaydnomasini yaratgandan so'ng, biz passwd REG.UZ yozamiz.
userdel - tanlangan hisobni o'chiradi. Sintaksis oddiy: userdel o'chiriladi
Foydalanuvchilarni boshqarish uchun buyruqlar
sudo apt-get install package_name - siz tanlagan dasturni o'rnatadi.
sudo apt remove package_name buyrug'i nafaqat dasturiy ta'minotni, balki foydalanilmagan barcha paketlarni ham o'chirish uchun ishlatilishi mumkin.
sudo apt-get update - tizimda mavjud bo'lgan va ulangan omborlarda saqlangan paketlar haqidagi ma'lumotlarni yangilaydi.
sudo apt-upgrade - O'rnatilgan paketlarni bog'langan omborlarda mavjud bo'lgan so'nggi versiyalarga yangilaydi.
sudo apt purge - barcha konfiguratsiya fayllarini dasturiy paketlar bilan birga olib tashlaydi.
sudo apt autoremove -purge - mutlaqo hamma narsani o'chiradi: paketlar, bog'liqliklar va konfiguratsiyalar.
Paketlarni o'rnatish, olib tashlash va yangilash uchun