Guruh: 30-15 Bajardi: Xusnidinova F. Qabul qildi: Nazarov G’. Lipazalar (KF 3.1.1.3.-triatsil glitserol gidrolazalar) barcha tirik organizmlarda sodir bo´ladigan lipidlar almashinuvida bosh vazifani bajaradi va hujayralarni energetik zahirasini to´planish jarayonlarida ishtirok etadi. Lipazalar nafaqat ovqat hazm bo´lish yo´lidagi triglitseridlarni (yog´larni), di-, monoglitsiridlargacha va sofholatdagi yog´ kislotalarigacha parchalanish jarayonlarida ham ishtirok etadi. Lipazalar suvli va organik muhitlarda ham barqaror bo´lib, ular o´simliklardan, hayvonlardan, hamda tabiiy va rekombinant mikroorganizmlardan ham ajratib olinishi mumkin. - Lipazalar (KF 3.1.1.3.-triatsil glitserol gidrolazalar) barcha tirik organizmlarda sodir bo´ladigan lipidlar almashinuvida bosh vazifani bajaradi va hujayralarni energetik zahirasini to´planish jarayonlarida ishtirok etadi. Lipazalar nafaqat ovqat hazm bo´lish yo´lidagi triglitseridlarni (yog´larni), di-, monoglitsiridlargacha va sofholatdagi yog´ kislotalarigacha parchalanish jarayonlarida ham ishtirok etadi. Lipazalar suvli va organik muhitlarda ham barqaror bo´lib, ular o´simliklardan, hayvonlardan, hamda tabiiy va rekombinant mikroorganizmlardan ham ajratib olinishi mumkin.
Dengiz cho´chqasidan ajratilgan pankreatik lipaza molekulasining kompyuter modeli.
Hozirgi davrga kelib olimlar tomonidan lipidlarga va to´yinmagan yog´ kislotalariga bo´lgan qiziqish tobora ortib bormoqda. - Hozirgi davrga kelib olimlar tomonidan lipidlarga va to´yinmagan yog´ kislotalariga bo´lgan qiziqish tobora ortib bormoqda.
- Organizm fermentativ tizimga ega bo´lganligiga qaramasdan, juda ko´p yog´ kislotalari, birinchi navbatda linol va linolen kislotalari inson organizmida sintezlanmaydi. Aynan mana shu kislotalarni ozuqada kam uchrashi, har xil patologiyalarni kelib chiqishiga sabab bo´ladi. Shuning uchun ham bu kislotalarni «almashinmaydigan yog´ kislotalari» deb ataladi. Linol va linolen kislotalari birlashgan nomga ham egalar.
- Ularni «vitamin F» ham deb aytish qabul qilingan. Organizmda mana shu kislotalarni etishmasligi, xolesterinni to´yingan yog´ kislotalari bilan juda qiyin oksidlanadigan murakkab efirlar hosil qilishiga olib keladi. Bu moddalar, kimyoviy mustahkam bo´lganliklari sababli, qonda, xususan arteriya qon tomirlarining devorlarida to´planib qoladi.
Qon tomiridagi tromb.
Lipaza
Oshqozon
Lingval
Jigar
Ichak
O´pka
Hozirgi vaqtda lipaza fermenti faolligini aniqlash uchun xilma xil metodlar taklif qilingan bo’lib, ularni ba’zilari ferment faolligini vaqt birligida, ba’zilari esa,uzluksiz sharoitda izohlab berishga asoslangan. - Lipaza faolligini aniqlash usularini quyidagicha tasniflash mumkin:
- Lipazaning barcha turlari inson organizmida yog´larni fraktsiyalarga ajratish, parchalash va qayta ishlash uchun sintezlanadi. Shunga qaramay, lipidlarni o´z vaqtida parchalaydigan va hazm qilish jarayonini katalizlaydigan ferment- oshqozon osti bezi lipazasi. Bu ferment oshqozon-ichak traktida faol bo´lmagan ko´rinishda (prolipaza) sintezlanadi. Prolipaza o´t kislotalari va kolipaza fermenti yordamida faollanadi. Oshqozon osti bezi lipazasi jigar o´t suyuqligi bilan emulsiyalangan yog´larga ta'sir etadi. Shuningdek oshqozon lipazasi tributirin yog´larini, lingval lipaza ko´krak suti yog´larini, jigar lipazasi xilomikronlarni va past zichlikka ega bo´lgan lipoproteinlarni parchalaydi. Bundan tashqari, lipaza to´yinmagan yog´ kislotalari, A,D,E,K vitaminlarini o´zlashtirishda va energiya almashinuvida ishtirok etadi.
- Qon zardobidagi lipazaning me'yoriy miqdori erkaklar va ayollarda bir-biridan deyarli farqlanmaydi. Normada qondagi lipazaning miqdori quyidagicha:
- kattalar uchun (18yoshga etganlar) -0-190 birlik/ml;
- bolalar uchun (17yoshgacha) -0-130 birlik/ml;
Do'stlaringiz bilan baham: |
