Lipidlarga xos reksiyalar

15-laboratoriya mashg’uloti: Lipidlar. Moylarning sifat ko‘rsatkichlarini aniqlash usullari.
LIPIDLARGA XOS REKSIYALAR.
Mavzuning maqsadi. Talabalarga Lipidlarga xos reksiyalarni tushuntirish va ko‘nikma hosil qilish.
Kerakli asbob va reaktivlar: probirkalar, shtativ, spirt lampa yoki gaz gorelkasi, filtr qog‘oz, etil spirt, aseton, efir, petroley efiri, dixloretan, xloroform, benzol, benzin, uglerod (IV)-sulfid, kaliy gidrosulfat kristali, kumush gidroksidining ammiakli eritmasi bilan namlangan filtr qog‘oz, fuksinsulfat kislota eritmasi bilan namlangan filtr qog‘oz, paxta, kungaboqar moyi, margarin, qo‘y va mol yog‘i.
2-tajriba. Yog‘lardagi glitseringa xos reaksiya. Tabiiy yog‘lar tarkibida ma’lum miqdorda erkin gliserin bo‘ladi, uni aniqlash uchun ma’lum miqdorda yog‘ yoki moy olib, suv tortib oluvchi modda kaliy bisulfat ishtirokida qizdirilsa, o‘tkir hidli akril aldegid akrolein ajraladi:

Akrolein ajralganini aldegidga xos reaksiyalar yordamida aniqlash mumkin. Lipoidlar tarkibida erkin glitserin bo‘lmaydi, shu sababli ular akrolein reaksiyasini bermaydi.

Ishning bajarilishi. Probirkaga 0,5-1ml paxta moyi quyiladi, ustiga 2-3 g kaliy bisulfat kristallaridan qo‘shib mo‘rili shkafda qizdiriladi. O‘tkir hidli oq akrolein bo‘rlari ajraladi. Bu larga kumush oksidning ammiakli eritmasi bilan namlangan filtr qog‘oz tutilsa, u qora rangga kiradi, fuksinsulfit kislota eritmasi bilan namlangan filtr qog‘oz tutilsa, pushti dog‘ paydo bo‘lishi kuzatiladi. Bu har ikkala reaksiya aldegidlarga xos reaksiya bo‘lib, akrolein ajralayotganini bildiradi.
MOYLAR TARKIBIDAGI YOD VA KISLATA SONINI ANIQLASH USULLARI.
Mavzuning maqsadi.Talabalarga moy tarkibidagi yod va kislatalarni aniqlash usulinio‘rgatish va tushunchalar hosil qilish.
Kеrаkli аsbоblаr: 50 ml li kоlbа; byurеtkа, 0,2, 1,5 10 ml li pipеtkаlаr. Rеаktivlаr. 1. O‘simlik mоyi. 2. 96% li etil spirti. 3. 0,1 n yоdning spirtdаgi eritmаsi (tаyyorlаnishi: 12,691 g yоd 1 l 96% li etil spirtidа eritilаdi). 4. 0,1 n nаtriy gipоsulfitning eritmаsi. 5. Krахmаlning 1% li eritmаsi.