Litosfera va u bilan bog’liq muommolar reja

LITOSFERA VA U BILAN BOG’LIQ MUOMMOLAR

REJA:

Xulosa
4
Litosferaning tuzilishi
.
1
2
Litosfera muammolari
3
Foydalangan adabiyotlar
5
LITOSFERA HAQIDA MA`LUMOTLAR
Litosfera grek tilida «tosh o’ram» ma’nosini anglatadi.
Litosfera bu Yerning tashqi qattiq qobig’, u yerning ustki materyani bir qismi bilan butun yer qobig’ini o’z ichiqga oladi va cho’kindi,magmatic va metamorfik jismlardan iborat. Litosferaning pastkin chegarasi noaniq va tog’ jinslarning yopishqoqligining keaskin kamayishi, semetrik to’lqinlarning tarqalish tezligini o’zgarishi bilan belgilanadi.
Litosferaning qit’alar va ocean ostida qalinligi har xil va o’rtacha 20-200 va 5-100 km.
Yerning geologik tuzilishini ummumiy ma’noda korib chiqanda Quyoshdan uzoq bo’lgan uchinchi sayyora – Yer – radiusi 6370 km, o’rtacha zichligin 5,5g/sm kop va 3 ta qobig’dan iborat QOBIQ, MATERYA VA YADRO
Ichki va tashqi qismlarga bo’linadi
Atrof-muhitning ifloslanishi natijasida Yer yuzasining o`simlik va hayvonot dunyosi, ko’p asrlik tarixiy yodgorliklar va inshootlar birdek zarar ko`rmoqda.
Atrof-muhitning barcha geografik qobiqlarda kuchayib bormoqda. Quruqlik (litosfera)ning ifloslanishi yer osti boyliklarini o`zlashtirish, ayniqsa, ularni ochiq usulda qazib chiqarish natijasida yuzaga kelmoqda. Tuproq, ayniqsa, ularni ochiq usulda qazib chiqarish yuzaga kelmoqda. Tuproq, ayniqsa, sanoat va qishloq xo`jaligi chiqindilari bilan ifloslanmoqda. Bunda asosiy ifloslovchi unsurlar – turli metallar va ularning birikmalari, mineral og`itlar, kimyoviy zaharli vositalar, radioaktiv moddalardir. Maishiy xizmat va chorvachilik chiqindilari tufayli paydo bo`lgan chiqindi uyumlari sanitariya-gigiyena holatining yomonlashuviga olib kelmoqda.

Litosferaning tuzilishi

Sanoatning jadal rivojlanishi yaqinda odam va litosfera bir -biri bilan juda yomon munosabatda bo'la boshlaganiga olib keldi: litosferaning ifloslanishi halokatli bo'lib bormoqda. Bu sanoat chiqindilarining maishiy chiqindilar va qishloq xo'jaligida ishlatiladigan o'g'itlar va pestitsidlar bilan birgalikda ko'payishi natijasida sodir bo'ldi, bu tuproq va tirik organizmlarning kimyoviy tarkibiga salbiy ta'sir ko'rsatmoqda. Olimlarning hisob-kitoblariga ko'ra, odam boshiga yiliga taxminan bir tonna axlat, shu jumladan, parchalanishi qiyin bo'lgan 50 kg chiqindilar tushadi.
Bugungi kunda litosferaning ifloslanishi dolzarb muammoga aylandi, chunki tabiat o'z-o'zidan u bilan kurasha olmaydi: er qobig'ining o'z-o'zini tozalashi juda sekin, shuning uchun zararli moddalar asta-sekin to'planib boradi va vaqt o'tishi bilan asosiy aybdorga salbiy ta'sir ko'rsatadi. muammo haqida, odam.
Litosfera sathidan insoniyatning yashashi uchun zarur boʻlgan qishloq xoʻjalik mahsulotlari (inshootlar qurishda foydalanishdan tashqari) va qazilma boyliklar qazib olishda foydalaniladi. Ochiq usulda qaziladigan konlarning chuqur­ligi 800 metrga, yopiq usulda qaziladigan konlarning chuqurligi esa 3–4 km ga etadi. 
Mutaxassislarning fikricha, XXI asrda quruqlikning 6/1 qismi kon, yoʻl va har xil inshootlar bilan band boʻladi. Aholi sonining oshib borishi, qurilishlarning kengaiishi dehqonchilikka yaroqli yerlarning kamayishiga sabab boʻlmoqda. Mutaxassislarning fikricha, XXI asrda yerlarning unumdorligini 3,5-4 % ga oshirilmasa, sayyoramizda yiliga 200 mln tonna don yetishmovchiligi holati yuz berishi mumkin