Lobaratoriya ishi №1 Mavzu: Sistema bloki komponentlarini o’rganish. Kompyuterga asosiy va qo’shimcha qurilmalarini ulash va ularning xarakteristikalari bilan tanishish

Amaliy qism.



Periferiya shinalari bilan ishlash

Yuqorida keltirib o‘tilganidek periferiya shinalari kompyuterda ma’lumot almashmshga xizmat qiladi. Quyidagi rasmda ona plata va asosiy shinalar raz’yom(ulanadigan joy)lari tasvirlangan.

Rasmda ko‘rib turganingizdek zamonaviy kompyuterlarning shinalari turlari ham turlichadir. Zamonaviy kompyuter shinalariga IDE, SATA, AGP, PCI, USB va tezkor xotira shinalarini keltirish mumkin.
Hozirgi kunda keng qo‘llanilayotgan IDE interfeysi dastlab qattiq disklar interfeysi sifatida ishlab chiqarilgan. Biroq bugungi kunda u nafaqat qattiq disklarni balki magnit lentadagi to‘plagichlar, CD-ROM, DVD lar va Zip diskovodlarda qo‘llanilmoqda.



Yuqoridagi rasmlarda IDE interfeysining kabeli, ya’ni shleyf va IDE raz’yomi tasvirlangan. Shleyf uyachalardan iborat va o‘rtada bitta uya yo‘q, IDE raz’yomi bo‘lsa tishchalardan iborat bo‘ladi va o‘rtada bitta tishchasi yo‘q bo‘ladi. Shleyfga bir tomondan IDE raz’yomi va mkkmnchi tomondan qattiq disk yoki CD-ROM, DVD lar va Zip diskovodlar ulanishi mumkin.
Biz ona plataga qattiq disk va CD-ROM qurilmasini ulash jarayonini ko‘rib chiqamiz. Dastlab shleyfni IDE raz’yomiga ulaymiz ulashda IDE raz’yomi tishchalariga extiyot bo‘lmoq lozim.

So‘ngra shleyfni qattiq disk va CD-ROM qurilmasini ulaymiz .

Shuning bilan qattiq disk va CD-ROM ona plataga ulandi. endi kompyuter uchun muhim qurilmalardan biri bo‘lgan tezkor xotira shinasi bilan tanishamiz.

Tezkor xotira shinasi tezkor xotira uchun maxsus shina hisoblanadi va faqatgina tezkor xotiga ulanadi. Quyidagi rasmda DDR tezkorkasining shinasi tasvirlangan. Tezkor xotira raz’yomi ikkita bo‘lishi xam mumkin. Bu qaysi kompaniya ishlab chiqarganligi va versiyasiga bog‘liq.

Tezkor xotira raz’yomga solinib sekinlik bilan bosiladi va ikki tomondagi qisgichlar tezkor xotirani maxkam qimchib qoladi. Tezkor xotira raz’yomga maxkalanadigan tomoniga axamiyat bermoq lozim, teskari solishga urinishlik uni yaroqsiz xolatga olib kelishi mumkin.

AGP shinasi zamonaviy kompyuterlarda videokartalar uchun 32 razryadli shina 66 MGs chastotada ishlab, videoadapterni ulash uchun xizmat qiladi.




Yuqoridagi shina shina AGP shinasi hisoblanadi va videoadapter ulanadi. Quyida bo‘lsa videoadapter rasmi tasvirlangan.

PSI shinasi. Bu 32 razryadli shina 33 MGs chastotada ishlab, 486 protsessorlar asosida qurilgan sistemalarda ishlaydi. Sistema platasida razyomlar o‘rnatilib (odatda 4 ta yoki undan ortiq), bu raz’yomlarga tarmoq va videodapterlar hamda shu interfeysni qo‘llaydigan boshqa qurilmalar ulanishi mumkin.



Topshiriqlar:

1. 
   Shina haqida ma’lumot bering.
   
2. 
   Lokal shina to‘g‘risida ma’lumot bering.
   
3. 
   Periferiya qurilmalari qaysilar va ularning vazifalari nimalardan iborat.
   
4. 
   Yangi universal ketma-ket periferiya shinalari afzalliklarini tushuntirib bering.
   
5. 
   Amaliyotda tezkor xorita, vinchester va videokartani ona plataga ulashni mustaqil ravishda bajaring.