Логистика

BIZNES O‘YINI 
Biznes o‘yinini o‘tkazish
"Optimal transport yo‘nalishini tanlash" 
 
Biznes o‘yinining maqsadi talabalarni 
yuklarni tashish-ning mumkin bo‘lgan 
yo‘nalishlarini qurishga o‘rgatish va 
minimal xara-jatlarga mos keladigan eng 
yaxshi variantni aniqlash-dir.
Biznes o‘yinining borishi:
Dastlab, talabalar topshiriq shartini 
o‘z ichiga olgan tarqatma materialni 
olishadi. 
Ular 
mikro 
guruhlarga 
birlashtirilgan (optimal – 3-5 kishi). 40-
50 daqiqa ichida muammo muhokama 
qilinadi va jamoaviy qaror qabul qilinadi, 
uning asosida javob tayyorlanadi – 
transportning maqbul yo‘nalishini tanlash 
loyihasini taqdim etish (eng maqbul 
chiqish vaqti – har bir guruh uchun 5-10 daqiqa). 
Vazifa: 
"Selxozkomplekt" MChJ Samarqand viloyati, Navro‘z qishlog‘i, 56-uyda 
joylashgan jadal rivojlanayotgan korxonadir. Uning rahbari I. F. Nishonov hisoblanadi. 
Korxona O‘zbekiston va xorijiy ishlab chiqaruvchilarning qishloq xo‘jaligi, 
o‘rmon va kommunal texnikalarini, shuningdek, uning ehtiyot qismlarini sotish bilan 
shug‘ullanadi. Sotilgan mahsulotlar sertifikatlangan, ular yuqori sifatli va arzonligi 
bilan ajralib turadi, chunki kompaniya tovarlarni savdo marjalarisiz to‘g‘ridan-to‘g‘ri 
yetkazib beradigan taniqli ishlab chiqaruvchilar bilan hamkorlik qiladi. Komponentlar 
va qismlar ishlab chiqaruvchining uzoq muddatli kafolati bilan ta’minlangan.
"Qishloq xo‘jaligi texnikasi" AJ Germaniya mashinasozlik kompaniyasining 
rasmiy dileri, Yevropa qishloq xo‘jaligi texnikasi ishlab chiqaruvchi "CLAAS" ning 
O‘zbekiston Respublikasi viloyatlaridagi eng yirik ishlab chiqaruvchisi. Xaridorning 
e’tiboriga don yig‘ish va ozuqa yig‘ish kombaynlari, traktorlar, ozuqa tayyorlash 
texnikasi, yuk ko‘taruvchilar va boshqalar taqdim etiladi. bundan tashqari, korxona 
"Gregoire Besson" (pluglar), "Lemken" (ekish texnikasi), "Rauch" (mineral o‘g‘itlarni 
qo‘llash texnikasi) va boshqalar kabi yetakchi ishlab chiqaruvchilarning qishloq 
xo‘jaligi uskunalarini sotadi. 
"Qishloq xo‘jaligi texnikasi" AJ o‘z faoliyatini 2004 yildan beri amalga 
oshirmoqda. Korxonaning bosh ofisi Toshkent shahrida joylashgan bo‘lib, uning 
Samarqand, Buxoro, Farg‘ona va Xorazm viloyatlarida vakolatxonalari mavjud. 
Farg‘ona viloyatida ofis Rishton shahrida joylashgan. 
2017-yil may oyida "Qishloq xo‘jaligi texnikasi" AJ "Qishloq xo‘jaligi 
kompleksi" MChJ bilan traktorlar, kultivatorlar, ekuvchilar, don yig‘ish, ozuqa yig‘ish 
va kartoshka yig‘ish texnikasi, traktor tirkamalari, mineral o‘g‘itlar tarqatuvchilarga 

---

132 
ehtiyot qismlar yetkazib berish to‘g‘risida shartnoma tuzdi. Buyurtma qilingan 
tovarlarning umumiy massasi 700 kg dan oshmaydi. Korxona 0,8 tonna yuk ko‘tarish 
quvvatiga ega bo‘lgan gaz-2752 Sobol kichik tonnajli yuk avtomobiliga egalik qiladi.
Farg‘ona shahridan Rishton shahriga yuklarni tashishning mumkin bo‘lgan 
yo‘nalishlarini ko‘rsatish va minimal xarajatlarga mos keladigan eng yaxshi variantni 
aniqlash talab qilinadi. O‘zingizning ishingiz natijasini erkin shakldagi hisobot 
shaklida taqdim eting. Vazifani har birida 3-5 kishidan iborat guruhlarda bajarish 
tavsiya etiladi. 
Vazifani bajarish bo‘yicha tavsiyalar: 
Marshrutlarni tuzish uchun yo‘riqnoma texnologiyasidan foydalanish tavsiya 
etiladi-Yandex-da avtomatik marshrutlash xizmati va quyidagi havolada mavjud 
bo‘lgan xaritalar: 
https://yandex.ru/maps
. Shuni hisobga olish kerakki, transport 
vositasining aylanishi quyidagilarni o‘z ichiga oladi: 
* "Selxozkomplekt" MCHJ omborida yuklash vaqti-30 daqiqa; 
* Marshrut bo‘ylab sayohat vaqti; 
* "Qishloq xo‘jaligi texnikasi" AJ omborida tushirish vaqti-25 daqiqa; 
* Haydovchining ishidagi tanaffuslar. Uch soatlik uzluksiz haydashdan so‘ng, 
haydovchi dam olish uchun qisqa tanaffus olish huquqiga ega (15 daqiqadan ko‘p 
bo‘lmagan). Dam olish va ovqatlanish uchun tanaffus (odatda tushlik paytida) 30 
daqiqadan oshmasligi kerak.
Haydovchining asosiy ish kuni 8 soatni tashkil etadi, shu jumladan yo‘lda 
mumkin bo‘lgan tanaffus (haydovchining o‘rtacha kunlik ish haqi O‘zR Markaziy 
banki kursi bo‘yicha 20 AQSh dollariga teng). Ushbu vaqtdan maksimal darajaga qadar 
smenaning davomiyligi (12 soat), tartibga soluvchi ish bir daqiqagacha hisoblab 
chiqiladi va soatiga 4 AQSh dollari miqdorida to‘lanadi. 
O‘z avtotransportiga ega bo‘lgan "Qishloq xo‘jaligi texnikasi" AJ uning 
mazmuni bilan bog‘liq shartli-doimiy va shartli-o‘zgaruvchan xarajatlarni o‘z 
zimmasiga oladi. Shartli belgilangan xarajatlar ish kuni uchun 7 AQSh dollariga teng. 
Shartli o‘zgaruvchan xarajatlar ma’lum bir iste’mol uchun ma’lum bir masofa uchun 
yoqilg‘i sarfini (100 km uchun o‘rtacha yoqilg‘i sarfini avtomobilning texnik 
xususiyatlari to‘g‘risidagi ma’lumotnomadan bilib olishingiz mumkin) va yoqilg‘i 
narxini (Farg‘ona viloyatidagi benzinning o‘rtacha narxlari veb-saytda keltirilgan) o‘z 
ichiga olishi kerak: 
https://www.autostrada.uz/benzin/
). Ushbu hisob-kitoblarni saytda 
joylashtirilgan 
onlayn 
kalkulyator 
yordamida 
amalga 
oshirish 
mumkin: 
https://planetcalc.ru/1817/
 

---

133