Логистика

Tijorat faoliyatidagi xatarlar. 
Xatarlar tijorat faoliyatining ajralmas atributlaridir. Bularga tijorat faoliyati 
natijasida yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan zararlar kiradi. Xatarlar bo‘lmagan taqdirda 
foyda olish uchun kafolatlangan tijorat faoliyati mavjud emas. Tijorat faoliyatining har 
bir ishtirokchisi mavjud xatarlar muammolarini hal qilish orqali foyda olishga harakat 
qiladi, to‘g‘ridan-to‘g‘ri xavf bilan bog‘liq vaziyatdan qochish uchun har xil 
harakatlarni amalga oshiradi. Shu bilan birga, xavf omilining mavjudligi qabul qilingan 
tijorat qarorlari uchun javobgarlikni oshirish, xarajatlar va resurslarni tejash uchun 
jiddiy rag‘batdir. 
Xatarlar turli xil tashqi omillar ta’sirida paydo bo‘lishi mumkin. Bu to‘g‘ridan-
to‘g‘ri va bilvosita ta’sir qiluvchi omillar bo‘lishi mumkin. 
To‘g‘ridan-to‘g‘ri ta’sir qilish omillariga quyidagilar kiradi: 
• tijorat faoliyatini tartibga soluvchi qonunchilik; 
* davlat xizmatlarining kutilmagan harakatlari va muassasalar; 
* soliq tizimi; 
* hamkorlar bilan munosabatlar; 
* raqobatchilarning harakatlari; 
* korruptsiya va reketchilik. 
Bilvosita ta’sir qiluvchi omillar quyidagilar bo‘lishi mumkin: 
* siyosiy sharoitlar; 
* mamlakatdagi iqtisodiy vaziyat; 
* bozordagi iqtisodiy holat; 
* xalqaro tadbirlar; 
* fors-major holatlari. 
Aynan shu omillar birinchi navbatda tijorat faoliyatida xavfni oshiradi. Shu bilan 
birga, tijorat faoliyatidagi xavf darajasiga ta’sir qiluvchi ichki omillar ham mavjud, 

---

168 
ularning asosiylari: 
* korxonalar savdo xodimlarining beparvoligi tufayli tovarlarni yo‘qotish; 
* ishchilarining past malakasi xavfli tijorat bitimi natijasiga olib kelishi 
mumkin;
* korxonaning biznes faoliyatini to‘xtatib turish va boshqalar.